برگرفته از بولتن (شركت مشاور سرمايه گذاري معيار)
صنعت لیزینگ و شرکت لیزینگ رایان سایپا:
صنعت لیزینگ از جمله صنایعی می باشد که در سال های اخیر در دنیا به شدت مورد توجه قرار
گرفته است، و حجم عملیات لیزینگ روز به روز افزایش می یابد. در ایران، به دلیل جدید بودن
این صنعت و نیز عدم شناخت کافی مورد کم توجهی قرار کرفته است، از مزایای مهم این صنعت،
کمک به ایجاد اشتغال و افزایش تولید می باشد.
این کم توجهی در بازار سرمایه نیز ادامه دارد، به طور کیه بسیاری از کارشناسان و حتی مدیران
پورتفوی فعال در بازار، شناخت درستی از این صنعت و رویه درآمد و هزینه های این صنعت را
ندارند.
البته با مطالعه صورتهای مالی شرکت های لیزینگ غدیر ( با نماد ولغدر ) شرکت لیزینگ سرمایه
گذاری بانک ملی ایران ( زیرمجموعه شرکت سرمایه گذاری بانک ملی ایران ) ، شرکت لیزینگ
واسپاری میتوان نگرانی و تردید بعضی فعالان نسبت به این صنعت را محق دانست.نکته مهمی که
در زیان دهی شرکت های فوق الذکر مورد توجه است، سوء مدیریت می باشد، مدیریت ضعیف این
مجموعه ها، عدم توازن در دریافت تسهیلات و ارائه تسهیلات ( لیزینگ ) و نیز قرارداد های ضعیف
لیزینگ، افزایش شدید مطالبات و باز هم سوء مدیریت در دریافت و مدیریت مطالبات باعث روند
ضعیف سود آوری و سپس زیان دهی شده است.
اما حکایت شرکت لیزینگ ایرانیان و لیزینگ رایان سایپا که وابسته به دو غول خودرو سازی می
باشند کاملا جداست. رشد شدید سود آوری به خصوص در 3 سال اخیر نشان دهنده سود ده بودن
این صنعت می باشد.تا حد زیادی می توان این صنعت را مشابه صنعت بانکداری، البته با مزایا و
معایب خاص خود دانست،این در حالیست که پتانسیلهای سود آوری لیزینگ تا حدی بیشتر از
صنعت بانکداری می باشد. در بررسی صورت سود و زیان شرکت های لیزینگی، مهمترین فاکتور
در سودآوری، همان عملیات لیزینگ و یا تسهیلات اعطایی به مشتریان می باشد. که هر چقدر بیشتر
باشد، سود بیشتری نیز به دست می آید. تجربه نشان داده است شرکت های لیزینگ، به راحتی توان
انطباق خود با شرایط جدید، از جمله افزایش یا کاهش ناگهانی نرخ سود تسهیلات و نرخ سود
لیزینگ را دارند.
شرکت لیزینگ رایان، سود سال مالی 90 را 135 تومان اعلام کرده است که پوشش سود عملیاتی
در گزارش 9 ماهه ، 58 درصد بوده است.
عمده دلیل پوشش سود پا یین، عدم شناسایی درآمد حاصل از عملیات لیزینگ های سال جاری
،متناسب با سال های قبل و البته متناسب با بازه زمانی گذشته بوده است، که دلیل آن در ذیل اشاره
خواهد شد:
شرح
پیش بینی
سال منتهی به
1390/12/29
واقعی دوره
منتهی به
1390/9/30
واقعی دوره
منتهی به
1389/9/30
واقعی سال منتهی
به 29 / 12 / 1389
سود اقساط مربوط به قراردادهای
سال جاری 512914
188760
113305
258337
سود اقساط انتقالی از یک سال قبل 510507
411652
170175
215779
سود اقساط انتقالی از دو سال قبل 126906
103900
192213
239146
سود اقساط انتقالی از سه سال قبل 116252
95619
92297
116717
سود اقساط انتقالی از سالهای قبل 76147
60071
3912
3470
سایر درآمد حاصل از عملیات
لیزینگ 268558
179567
140128
188854
سایر درآمدهای عملیاتی 153418
32182
18260
149854
درآمدهای غیر عملیاتی 23978
7596
31379
232900
جمع 1788680
1079347
761669
1405057
همانطور که درجدول مشخص هست، سود اقساط مربوط به قراردادهای سال جاری، نسبت به بازه
زمانی، پوشش ضعیفی داشته است، با مقایسه این پوشش با پوشش سال قبل، به این نکته میرسیم که
هر چه به پایان سال مالی نزد کیتر می شویم، سود شناسایی شده از این محل بیشتر می شود، در 9
ماهه سال قبل، 113 میلیارد ریال پوشش داده شده که در 3 ماهه آخر سال 145 میلیارد ریال سود
از این محل ساخته است. یعنی به اندازه کل 9 ماه!
نکته بعدی این است که شرکت از اواخر سال قبل، اقدام به لیزینگ از طریق فروش چکی نمود، که
امسال از این نوع لیزینگ به شدت استقبال شده و شرکت بیشتر از لیزینگ با اقساط ماهیانه، به لیزینگ
از نوع چکی پرداخته است، با مراجعه به سایت شرکت رایان سایپا و یا سایت شرکت سایپا، بخش
فروش، شاهد تنوع زیاد در فروش لیزینگی به صورت چکی می شویم.
در فروش اقساطی، به طور مثال اقساط 3 ساله، 50 درصد از کل سود اقساط در سال اول، 30 درصد
از کل سود در سال دوم و 20 درصد از کل سود در سال سوم شناسایی می شود، که با سر رسید هر
قسط، سود آن در حسابها ثبت می شود.
اگر 30 میلیون ریال جهت لیزینگ پرداخت شود و جمعا 50 میلیون ریال در 3 سال دریافت شود، از
20 میلیون ریال کل سود، 10 میلیون ریال در سال اول در حساب ها به عنوان سود اقساط شناسایی
می شود، 600 هزار ریال در سال دوم به عنوان سود اقساط، و 400 هزار ریال در سال سوم به عنوان
سود اقساط شناسایی می شود.
حال اگر اقساط لیزینگ فوق ماهیانه باشد، در هر ماه 33 / 8 درصداز سود اقساطی که باید شناسایی
شود، برای سال اول هر ماه 833،333 ریال، شناسایی می شود.
اما اگر در مثال فوق، لیزینگ به صورت 6 چک 6 ماهه باشد، تا زمانی که موعد چک نرسد، سودی
در حسابها ثبت نمی شود، یعنی در 5 ماه هیچ سودی در حساب ها ثبت نمی شود، اما در ماه ششم،
با فرارسیدن موعد چک، سود 6 ماه یک جا ثبت می شود.
اگر قرارداد مثال فوق در تاریخ 1 تیر ماه منعقد شود و اقساط ماهیانه باشد، در پیش بینی سود 9 ماهه،
از محل این قرارداد ، سود اقساط 5 ماه شناسایی می شود، یعنی 5 * 833333 که برابر با 4166665
ریال خواهد بود. اما اگر قرارداد فوق در تاریخ 1 تیر ماه به صورت لیزینگ چکی ( 6 چک 6 ماهه)
باشد، در گزارش 9 ماهه، یک ریال هم سود اقساط شناسایی نمی شود، چرا که تاریخ اولین چک
1 دی می باشد. این موضوع دلیل اصلی پوشش 58 درصدی 9 ماهه می باشد.
بر این پایه گمان می رود که EPS امسال رایان سایپا، در حدود 145 تومان می باشد و با توجه به
اینکه شرکت در سال 89 و نیز امسال، مشغول به رکورد زنی در لیزینگ بوده است، و تاثیر افزایش
لیزینگ در سود آوری به خصوص سال بعد نمود پیدا خواهد کرد، پیش بینی تحلیلی سود سال آتی
رایان سایپا، حدود 180 تومان می باشد.
با توجه به تقسیم سود 90 درصدی در رایان سایپا، ( با توجه به نیاز مبرم سایپا به سود سازی جهت،
احتمال تقسیم سود فروش زمین که در مجمع سال مالی 89 با توجه به بند حسابرس و بازرس قانونی
تقسیم نشد و رفع این بند حسابرس در گزارش 6 ماه حسابرسی شده و امکان تقسیم آن، احتمال
تقسیم سود 20 میلیارد تومان بیشتر وجود دارد! ) محاسبه ذیل نسبت قیمت به درآمد هر سهم را
نشان می دهد.
150 = 91 EPS 520 = Price 121 = 90 DPS 135 = 90 EPS
66/2 = p/e 66/2 = 150 / 399 399 = 121 – 520
همانطور که در محاسبات فوق مشخص است، با توجه به نزد کیی به اعلام سود سال مالی آتی رایان
سایپا ، ولساپا در حال حاضر با 22/6 ، p/e در حال معامله می باشد.
از اینروی خرید سهم در قیمت، 510 - 550 ( بازه زیاد برای سرمایه گذاران حقوقی در نظر گرفته
شده است )، با دید شرکت در مجمع و کسب بازده حداقل 20 درصد برای بازه 4- 6 ماهه ، فوق
العاده کم ریسک ارزیابی می شود.حد ضرر، 470 - 480 تومان در نظر گرفته می شود و امکان افت
به زیر قیمت 500 ، تومان، بسیار بعید به نظر می رسد.