پاسخ : فــــــــراز و فـــــــرودهای دلار - یورو
تاثیرات ارز بر بازار سهام
در حالي دلار به روند صعودي چشمگير که از ابتداي ديماه آغاز کرده است، ادامه ميدهد که در حال حاضر نيمي از صنايع بورسي، وابستگي شديدي به نرخ دلار داشته و از نوسانات نرخ اين ارز بيشترين تاثير را ميپذيرند. صنايع کالامحور بورس تهران در اين زمره قرار ميگيرند و شامل پتروشيميها، پالايشيها، فلزي - معدنيها و ديگر صنايع کالايي ميشوند.
به گزارش اقتصادنيوز ، در اين ميان هر چند بسياري بر اين اعتقادند که سرمايهگذاري در بازار فيزيکي ارز ميتواند سود مناسبي را از آن سرمايهگذاران کند اما بايد توجه داشت اين مولفه، اثري اهرمي بر سودآوري شرکتهاي سهامي دلارمحور داشته و ميتواند ارزشي افزوده از آن سهامداران خود کند.
تاثيرات ارز بر بازار سهام
رشد پرشتاب اين روزهاي نرخ دلار، توجه فعالان بازار سهام را نيز به تحولات چهارراه استانبول معطوف ساخته است. دلار که از نيمه مهرماه با نزديک شدن به مهلت اعلام تصميم ترامپ درخصوص برجام، پرشتاب وارد سطوح ۴ هزار توماني شده بود، از دي ماه شکل متفاوتي به خود گرفت و با رشدهاي پي در پي خود، روز گذشته سطوح ۴۹۱۰ توماني را نيز تجربه کرد.
بايد توجه داشت نرخ ارز همواره از متغيرهاي تاثيرگذار بر شاخص قيمت سهام در بورسهاي معتبر دنيا است. در واقع نرخ ارز، قيمت نسبي پول خارجي به پول داخلي است که بهعنوان يکي از عوامل کلان اقتصادي، همواره مورد توجه جامعهاقتصادي و مالي بوده است. اين نرخ بيانگر شرايط اقتصادي کشور بوده و عاملي براي مقايسه اقتصاد ملي با اقتصاد ساير ملل است.
در اين ميان با توجه به صادراتي و وارداتي بودن شرکتهاي فعال در بازار سهام و ميزان وابستگي آنها به نرخ ارز، نوسانات نرخ ارز ميتواند تاثيرات متفاوتي بر منابع پذيرفته شده در بورس و شرکتها بگذارد. به عبارتي ديگر در صورتي که يک بنگاه اقتصادي براي تامين مواد اوليه، خريد تجهيزات و تکنولوژي توليد از تقاضاکنندگان ارز باشد، تغييرات نرخ ارز ميتواند برنامههاي توليدي اين شرکتها را دستخوش تغييراتي کرده و بهاي تمام شده محصولات توليدي اين دسته از بنگاهها را افزايش يا کاهش دهد. موضوعي که طبيعتا ارزش سهام اين شرکتها را نيز دچار نوساناتي ميکند.
در مقابل افزايش نرخ ارز براي شرکتهاي صادرات محور، اثري مثبت در پي دارد. بر اين اساس در صورت رشد نرخ ارز به ويژه دلار، محصولات توليدي اين کشورها با قيمت بالاتري به فروش رفته و سودآوري بيشتري نصيب شرکتهاي صادرکننده ميشود. در شرايط کنوني، اين موضوع درخصوص نيمي از شرکتهاي بورسي صدق ميکند. البته ميزان تاثيرپذيري شرکتها از افزايش نرخ دلار، بسته به نوع فعاليت و وابستگي آنها به ارز متفاوت است. در يک نگاه کلي اما ميتوان شرکتهاي موجود در بازار سهام را به دو دسته فروشندگان دلاري و فروشندگان غيردلاري تقسيم کرد که با توجه به سناريوهاي آتي نرخ دلار ميتوان شرايط خاصي را تجربه کنند.
پيش از اين سياستهاي دولت مانع رشد نرخ دلار بود و به نظر ميرسد حال اين تقاضاي انباشت شده راهي بازار شد تا بازارهاي مالي را با شوک ناگهاني مواجه سازد. در شرايط کنوني ميتوان دو سناريو براي آينده نرخ دلار متصور بود. اين دو نگاه شامل حفظ يا تداوم رشد نرخ دلار يا اصلاح نرخها به سطوح قبل از جهش اخير ميشود. در اين ميان حتي با وجود رخداد سناريوي دوم يعني اصلاح نرخ دلار، طبيعتا سطح قيمتها به ابتداي سال بازنخواهد گشت.
در اين شرايط، ميتوان به تشريح وضعيت شرکتهاي فعال در بازار سهام پرداخت و به اين موضوع اشاره کرد که سهام دلاري در مقابل خريد فيزيکي دلار حتي ميتوانند از جذابيت بيشتري برخوردار باشند. در مجموع ميتوان گفت دلار نقشي اهرمي در بازار سهام دارد. هر چند به اعتقاد برخي از سرمايهگذاران، رشد عامل اصلي (دلار) ميتوان سود بيشتري از آن سرمايهگذار کند اما بايد توجه داشت اين عامل در شرکتهاي دلارمحور، ارزش افزوده ايجاد کرده و با تاثيري اهرمي، سودي چند برابر از آن سهامدار شرکت مذکور خواهد کرد.
عيار جذابيت سهام دلاري بورس تهران
همانطور که اشاره شد در حال حاضر نيمي از بازار سهام بيشترين تاثير مثبت را از نوسانات نرخ ارز ميپذيرند. فروشندگان دلاري بورس تهران در حال حاضر نمادهاي فعال در گروههاي کاموديتي بازار سهام شامل پتروشيميها، فلزيها، معدنيها، پالايشيها، سيمانيها و ديگر صنايع کالايي سهامي ميشوند که هر کدام به نوبه خود با نوسانات نرخ ارز درگير هستند. در اين ميان هلدينگها و شرکتهاي سرمايهگذار در شرکتهاي مذکور نيز ميتوانند از رشد يا افت نرخ دلار اثر بپذيرند.
همانطور که اشاره شد فروشندگان دلاري بورس تهران، بيشترين اثرپذيري را از نوسانات نرخ ارز دارند. در اين ميان بايد توجه داشت هر چه صادرات بدون ريسک و مطمئن شرکتها بيشتر بوده و در کنار آن بازار اين شرکتها نيز کمتر متاثر از سياستهاي تحريمي باشد، اهرم دلاري نيز از تاثير فوري و شديدتري برخوردار خواهد بود.
در مقابل اما هر چه فروش داخلي شرکتها بيشتر ميشود، نقش اهرم دلار، ضعيفتر ميشود. در ادامه به تفصيل اين موضوع مورد بررسي قرار ميگيرد.
فرض اول؛ تداوم رشد نرخ دلار: در حال حاضر بخش عمدهاي از کاموديتيها به ويژه شرکتهاي پتروشيمي از فروش قابل توجهي در بازارهاي صادراتي برخوردارند.
با فرض رشد نرخ دلار، اين شرکتها نيز رشدي چندبرابر رشد نرخ دلار را تجربه خواهند کرد.
در ميان شرکتهاي دلاري، پتروشيميها با توجه به صادرات مستقيم محصولات خود از بيشترين اقبال برخوردارند.
پس از آن نيز فلزي - معدنيها و با درجهاي کمتر سيمانيها، قرار ميگيرند.
شرکتهاي فلزي را ميتوان در گروههاي مختلف از نظر اثرپذيري از نرخ دلار دستهبندي کرد. گرچه سودآوري تقريبا تمامي شرکتهاي فلزي به صورت مستقيم يا غير مستقيم از رشد نرخ ارز آزاد اثر مثبت ميپذيرد؛ اما شدت اين اثر ميتواند متفاوت باشد. در اين خصوص مکانيزم نرخگذاري بورس کالا به عنوان مرجع قيمتگذاري اين محصولات به تبعيت قيمتهاي پايه از نرخ جهاني فلزات و همچنين نرخ دلار اشاره دارد.
اثر رشد قيمتي مس و همچنين نرخ دلار را ميتوان در رشد قيمتي کاتد در بورس کالا طي ماههاي اخير نيز مشاهده کرد. البته شدت اثر اين موضوع ميتواند در مقايسه با فروش مستقيم صادراتي با تاخير زماني در بورس منعکس ميشود. بر اين اساس سودآوري توليدکنندگان فلزات پايه را ميتوان تا حدود زيادي متاثر از رشد نرخ دلار آزاد عنوان کرد.در گروه فولادي نيز طبيعتا فروش صادراتي به طور کامل از نرخ ارز آزاد اثر ميپذيرد.
در اين خصوص رشد نرخ فروش در صادرکنندگان محصولات فولادي بهخصوص شمش را در دي نيز شاهد بوديم. براي فروش داخلي که براي برخي از شرکتهاي بزرگ نيز نقش اساسي را ايفا ميکند، شدت اثرپذيري از نرخ دلار کمتر از فروش مستقيم در بازار صادراتي است. در اين خصوص معمولا بستههاي حمايتي از صنايع پاييندستي مانع از نرخگذاري آزاد در بازار داخل ميشود با اين حال ثبات نرخ دلار در سطوح بالاي خود با تحريک قيمتهاي وارداتي ميتواند به تدريج اثر خود را در رشد قيمت مقاطع فولادي در بازار داخل به دنبال داشته باشد.
بخش نسبتا مهمي از فروش شرکتهاي فولادي را فروش در بازارهاي داخلي تشکيل ميدهد. در بازارهاي داخلي، رشد نرخ دلار ميتواند کشش تقاضا را نيز تحت تاثير قرار دهد چرا که نرخ دلار براي خريداران داخلي نيز افزايش يافته و حال ممکن است ضعف تقاضا شرکت فروشنده را نيز متاثر کند.اين شرايط اما براي شرکتهايي که از فروش بيشتري در بازارهاي صادراتي برخوردارند، حاکم نيست.
به عبارتي ديگر در زمان رشد نرخ دلار و با توجه به فروش صادراتي بالاي اين شرکتها، خريدار خارجي که توجهي به نوسان نرخ داخلي دلار در ايران ندارد، متقاضي خريد کالا بوده و در اينجا فروشنده (پتروشيميها)، بدون نگراني از سمت تقاضا به فروش محصولات خود پرداخته و ريال بيشتري به دليل رشد نرخ دلار داخلي به دست ميآورد که سبب افزايش سود اسمي اين شرکتها ميشود.
اين عامل حمايتي اما تنها مختص نرخ ارز در بازار آزاد نيست. در حال حاضر نرخ تسعير ارز در يکي از صنايع بزرگ بورس تهران نرخ مبادلهاي است. رشد نرخ ارز مبادلهاي در ميان پالايشيها بهطور همزمان بر خريد و فروش اين شرکتها تاثيرگذار است که در نهايت، افزايش سودآوري آنها را به دنبال دارد.
رصد نوسانات نرخ دلار مبادلهاي از ابتداي سال تاکنون نيز نشاندهنده رشد بيش از ۱۴ درصدي اين ارز است. با فرض رشد نرخ دلار در بازار آزاد، افزايش نرخ دلار مبادلهاي نيز دور از ذهن نيست. فاصله ميان نرخ ارز مبادلهاي و نرخ ارز در بازار آزاد، حاشيه سود قابل توجهي از آن پتروشيميهاي بورس تهران به ويژه مصرفکنندگان خوراک گازي ميکند. سيمانيها نيز از آنجا که بيشترين بازار هدف آنها را بازارهاي داخل کشور تشکيل ميدهند، هر چند از رشد دلار منتفع ميشود اما رشد نرخ اين ارز براي آنها، اهرم ضعيفتري نسبت به ساير کالاييها است.
فرض دوم؛ اصلاح نرخ دلار يا تثبيت در سطوح فعلي: با فرض قرار گرفتن نرخ دلار در مسير نزولي و اصلاحي، قطعا خريداران اين ارز در بازار فيزيکي متضرر خواهند شد. درخصوص خريداران سهام شرکتهاي بورسي اما شرايط متفاوت است.
در صورتي که اصلاح نرخ ارز، اصلاحي معقول باشد و ريزش شديدي را تجربه نکند، شرکتهاي کاموديتيمحور يا همان کالاييها همچنان با چشمانداز نرخ قيمت کالاها در بازارهاي جهاني ميتوانند به مسير افزايش سودآوري خود ادامه دهند. موضوعي که احتمال کاهش قيمت سهام اين شرکتها به زير سطوح فعلي را احتمالي کمرنگ معرفي ميکند. بنابر اين سرمايهگذار با حضور در جمع سهامداران اين شرکتها به جاي حضور فيزيکي در بازار ارز، نوعي پوشش ريسک انجام داده است.
غيردلاريهاي بورس در دو سناريو
همانطور که اشاره شد در حال حاضر حدود نيمي از شرکتهاي سهامي را فروشندگان غيردلاري تشکيل ميدهند. در ميان اين فروشندگان غيردلاري، برخي از شرکتها مصرف دلاري نيز نداشته و به کل از نوسانات نرخ ارز مصونند. اين گروه در بورس تهران شامل شرکتهاي مخابراتي، رايانهايها و برخي ديگر از صنايع خدماتي بورس تهران ميشود. در اينجا اما موضوع اصلي بحث، شرکتهايي هستند که برخي مواد اوليه خود را از بازارهاي خارجي تهيه کرده اما در مقابل فروش صادراتي چنداني ندارند.
اين گروه عمدتا شامل صنايع غذايي، داروييها و خودروييهاي بورس تهران ميشوند که بخشي از ارز را بهصورت مبادلهاي و بخشي ديگر را آزاد ميگيرند. حال با فرض تداوم رشد نرخ دلار، طبيعتا هزينه اين شرکتهاي سهامي نيز در مدار صعودي قرار ميگيرد. در فضاي آزاد مشکلي اين شرکتها را تهديد نميکند؛ چراکه در بلندمدت با توجه به افزايش هزينهها، آنها نرخ فروش محصولات خود را افزايش داده و سودآوري خود را حفظ ميکنند. امري که حتي ميتواند به افزايش جذابيت اين صنايع و در نتيجه افزايش حضور در بازارهاي صادراتي در بلندمدت بينجامد.
مشکل اما آنجا پديدار ميشود که دولت کنترل تورم را در راس امور خود قرار داده و براي رسيدن به اين هدف به سرکوب نرخ شرکتهاي مذکور بپردازد. اين سرکوب نرخ ميتواند به دو روش نرخگذاري دولتي يا افزايش واردات صورت پذيرد. در هر دو صورت اما ضرر قابل توجهي را به شرکتها، کارکنان و سهامداران اين گروهها تحميل خواهد کرد. تا جايي که حتي امکان ورشکستگي اين شرکتها نيز وجود دارد. به عبارت دقيقتر، هزينه اين گروهها با رشد نرخ دلار افزايش مييابد اما به علت سرکوب نرخها، فروش توانايي جبران هزينهها را نخواهد داشت.
پاسخ : فــــــــراز و فـــــــرودهای دلار - یورو
نمیتوان آینده قیمت ارز را پیشبینی کرد
نایبرئیس اتاق ایران گفت: آینده قیمت ارز و سیاستهای ارزی غیرقابل پیشبینی است.
حسین سلاحورزی اظهار کرد: مداخله دولت در عرضه و تقاضا و کنترل قیمت ارز و مصنوعی نگه داشتن قیمت آن در یک محدوده بوده که این فنر فشرده در یک مقطعی به یکباره رها و باعث افزایش قیمت ارز و تاثیرات نامساعدی بر فعالیت اقتصادی شده است.
، وی اضافه کرد: به نظر میرسد بهترین و مناسبترین راهحل برای واقعی شدن قیمت ارز، یکسانسازی و واقعی شدن قیمت آن در یک فرآیند آرام و تدریجی است که باعث میشود اثرات مخرب کمتری را بر فضای اقتصادی داشته باشد.
سلاحورزی خاطرنشان کرد: هر چند بسیاری معتقدند که افزایش قیمت ارز رابطه معناداری با توسعه صادرات غیرنفتی ندارد ولی واقعی شدن قیمت ارز در کنار بهبود فضای کسب و کار حتما باعث افزایش صادرات غیرنفتی میشود.
همچنین در کنار بهبود فضای کسب و کار، میتوان اثرات ناشی از افزایش قیمت تمام شده محصولات و تولیدات داخلی را هم کنترل کرد تا از نظر فشار به مصرفکنندگان داخلی اثرات نامساعدی نداشته باشد.
وی تاکید کرد: در حال حاضر نکته مهم و قابل توجه، غیرقابل پیش بینی بودن آینده قیمت ارز و سیاستهای ارزی است.
سلاحورزی گفت: برای بهبود رتبه ریسک اعتباری ایران در رنکینگ بینالمللی تلاشهای زیادی شده تا به جایگاه مناسبتری دست پیدا کردیم که همین میتواند باعث کاهش هزینههای مربوط به تسهیلات خارجی یا خطوط اعتبار خارجی شود؛ در کنار این موضوع غیرقابل پیش بینی بودن قیمت ارز میتواند صدمه جدی به استفاده از منابع خارجی وارد کند.
پاسخ : فــــــــراز و فـــــــرودهای دلار - یورو
جلسه محرمانه جهانگیری بامدیران بانکها و ۵ محور گفت و گو
به نقل از مهر، اسحاق جهانگیری با برگزاری جلسه محرمانهای با مدیران عامل بانکها و مسئولان بانک مرکزی، علاوه بر دریافت گزارشی از وضعیت بازار ارز، خواستار به کارگیری تمهیداتی برای خروج تقاضاهای سفتهبازانه از بازار ارز شده است.
معرفی دلالان ارزی به مراجع قضایی، ساماندهی صرافیهای غیرمجاز، افشای نام معاملهگران مشکوک ارز و ارسال نام آنها به سازمان امور مالیاتی، برنامهریزی برای توزیع ارز مداخلهای و ساماندهی بازار ارز از جمله خط مشی هایی بوده که در جلسه جهانگیری با مدیران عامل بانکها مطرح شده است.
پاسخ : فــــــــراز و فـــــــرودهای دلار - یورو
کاهش ۲۵ درصدی ارزش پول ملی به دلیل عدم مدیریت بازار ارز
در صحن مجلس مطرح شد؛
رییس مجلس درپاسخ به تذکر رییس کمیسیون اقتصادی درباره کاهش ۲۵ درصدی ارزش پول ملی به دلیل عدم مدیریت بازار ارز، خواستار توضیح بانک مرکزی شد.
به گزارش پاسارگادتحلیل، محمدرضا پورابراهیمی نماینده مردم کرمان و رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در نشست علنی امروز و در تذکر شفاهی اظهار داشت: وضعیت بازار ارز نگران کننده شده است؛ به طوری که به دلیل عدم مدیریت بازار توسط دولت، ارزش پول ملی در ماههای اخیر ۲۵ درصد کاهش یافته است.
وی تصریح کرد: به نظر می رسد بانک مرکزی توان مدیریت بازار ارز را ندارد، در حالی که معتقدیم این وضعیت قابل کنترل است و اصلا نرخ ارز این چیزی نیست که الان وجود دارد.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس خواستار تذکر این موضوع به رییس جمهور توسط رییس مجلس شد.
علی لاریجانی رییس مجلس نیز در پاسخ به این تذکر اظهار داشت: در موضوع نرخ ارز، بانک مرکزی باید توضیح کافی داده و راهکار ارائه دهد؛ کمیسیون اقتصادی نیز حتما این موضوع را پیگیری کند.
پاسخ : فــــــــراز و فـــــــرودهای دلار - یورو
نقل قول:
نوشته اصلی توسط
mey
اینو خودم..از زبان ...یکی از مسولان رده متوسط بانک مرکزی شنیدم..که بشدت در تهیه اسکناس مشکل دارند..جتی خود پتروشیمی ها...الان یه سری از پترو ها...چون نقل انتقال دلار ..هم..مشکل.. پر ریسکه...پر هزینه است...در ایران چنج میکنند...طرف میخواد واردات داشته باشه.. در ایران ازش تومان..میگیرند..چین دلار میدن....خدا شاهده از زبان خود نوبخت شنیدم..که گفت برای وارد کردن 200 میلیون دلار اسکناس..مصیبت عظما ..متحمل شدیم....دولت که با دادن سود 22 درصد..بدون منطق...نقدینگی سرگردان را نجومی افزایش داد..باید فکر...تنه زدن این نقدینگی هم می بود...کسی که باد میکاره...طوفان درو خواهد کرد
دیگه برای همه روشن شد دلاری برای کنترل وجود نداره...طرف باید گیج باشه بره...پول بگذارد برای 20 درصد سود...طرح سکه اش خوبه...ولی بنده به این دولت اعتماد ندارم...که ..در سر رسید هزار تا بامبول در نیارن....نه دلار دارم..نه...طلا..ولی مچ دولت در نداشتن ارز ......باز شد..
پاسخ : فــــــــراز و فـــــــرودهای دلار - یورو
یورش پلیس تهران به مراکز خرید و فروش دلار؛ «۹۰ دلال ارز» بازداشت شدند
پلیس تهران همزمان با کاهش شدید ارزش ریال در برابر ارزهای خارجی روز چهارشنبه ۲۵ بهمن به مراکز خرید و فروش دلار در مرکز پایتخت یورش برد و نزدیک به «یکصد صرافی بدون مجوز» را بازداشت و ۷۵۵ حساب ارزی را نیز مسدود کرد.
اقدامات پلیس تهران به طور موقت تا حدودی باعث کاهش نرخ برابری دلار در مقابل ریال شد تا جایی که دلار با ۶۰ تومان کاهش ۴۷۱۸ تومان، یورو با یک تومان رشد ۶۱۶۵ تومان، پوند با افت ۴۳ تومانی ۶۹۸۷ تومان و درهم با یک تومان افزایش ۱۳۷۱ تومان فروخته شد.
حسین رحیمی، رییس پلیس تهران بزرگ، گفته که نزدیک به «۹۰ دلال ارزی» در ۱۰ دقیقه دستگیر شدند. او افزوده که یک ماه وقت صرف رصد این افراد شده است.
رییس پلیس تهران بزرگ همچنین گفته است: «نیروهای پلیس بعد از این، در سبزهمیدان، پاساژ افشار و خیابان منوچهری مستقر خواهند شد و دوباره اجازه دلالی به افراد در این مراکز را نخواهند داد».
او در خصوص اتهام این افراد گفته است: «دستگیرشدگان به خاطر افزونطلبی و سود، بیشترین اخلال را در نظام اقتصادی کشور وارد کردهاند و باید دستگاه قضایی برخورد قاطع با آنان داشته باشد».
آقای رحیمی با اشاره به اینکه دیگر دستگاهها از پلیس «درخواست کردهاند» وارد عمل شود، افزود: غیر از این بازداشتها، به ۱۶ صرافی هم هشدار رسمی داده شده است.
این فرمانده پلیس همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا «جمشید بسمالله» در این عملیات دستگیر شده یا نه، گفته است: فردی به نام «س» که جایگزین این فرد شده بود، روز چهارشنبه دستگیر شد.
نام جمشید بسمالله نخستین بار از سوی محمدرضا رحیمی، معاون اول محمود احمدینژاد، رییسجمهوری سابق ایران مطرح شد. آقای رحیمی مدعی شده بود «جمشید بسمالله، نرخ ارز را در بازار آزاد ایران تعیین میکند».
محمود بهمنی، رییس وقت بانک مرکزی، در آن زمان به این ادعا واکنشی نشان نداد ولی بعدها در گفتوگویی مطبوعاتی گفت که «امثال جمشید بسمالله در بازار نقشی نداشتند».
در همین حال، برخی منابع از مسدود شدن حساب شماری از دلالان ارزی خبر دادهاند. خبرگزاری فارس به نقل از یک مقام رسمی که نامی از او برده نشده نوشته است: «در ادامه برخوردهای قانونی با سوداگری مخرب در بازار ارز ۷۵۵ حساب دلالان ارزی بلوکه و مسدود شد».
این «مقام رسمی» گفته است: «مجموع گردش مالی این حسابها نزدیک به ۲۰ هزار میلیارد تومان بوده است».
سقوط ارزش ریال که از شهریورماه آغاز شده بود، در روزهای اخیر رشد شتابانی به خود گرفت.
ولیالله سیف، رییس بانک مرکزی، هفته گذشته به بازار ارز هشدار داده بود که به گفته او، «در مقابل ریال حرکت نکنند». با این حال قیمت دلار در بازار ایران باز هم بالا رفت و متعاقب آن، کاهش ارزش ریال شدت گرفت.
در مجلس شورای اسلامی ایران هم روز چهارشنبه بحث بازار ارز یکی مباحث اصلی بود.
بهروز نعمتی، سخنگوی هیات رییسه، در جلسه علنی مجلس در تذکری گفت: «۹۰ نماینده درباره موضوع ارز به آقای رییسجمهور تذکر دادهاند. ما نمیدانیم باید به چه کسی درباره نرخ ارز و نابسامانی بازار ارز تذکر بدهیم».
متعاقب این تذکر، آقای نعمتی از رییس مجلس خواست تا این موضوع را در دستور کار قرار دهد. علی لاریجانی رییس مجلس هم در پاسخ به این تذکر از هیات رییسه مجلس خواست موضوع را پیگیری کنند.
مصطفی کواکبیان، عضو فراکسیون امید مجلس، هم در جریان این تذکر، از رییس دولت درخواست کرد تدابیر ویژهای برای افزایش قیمت دلار و سکه بیاندیشد.
آقای کواکبیان گفت: «از ابتدای انقلاب نرخ دلار از هفت تومان به بیش از ۴۹۰۰ تومان رسیده که این مسئله نشان میدهد ارزش پول ملی بیش از ۲۰ درصد کاهش یافته است. این در حالی است که قیمت دلار در کشورهای همسایه از جمله امارات، عربستان و کویت ثابت است».
تشویش بازار ارزی همچنین مرتبط با وضعیت مبهم توافق اتمی ایران و غرب موسوم به برجام است.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، موافق برجام نیست و این احتمال که ممکن است بار دیگر برخی از تحریمها علیه ایران وضع شوند، فعالان اقتصادی ایران را نگران کرده است.
پاسخ : فــــــــراز و فـــــــرودهای دلار - یورو
دستگیری ۹۰ نفر در عملیات مقابله با "مخلان بازار ارز"
رئیس پلیس تهران از پلمب ۱۰ صرافی، اخطار پلمب به ۱۶ صرافی و نیز دستگیری ۹۰ نفر از "اخلالگران" بازار ارز تنها در یک روز خبر داد.
به گفته حسین رحیمی "جانشین جمشید بسمالله" هم دستگیر شده است. دلار اندکی ارزان شده است.
حسین رحیمی، رئیس پلیس تهران بزرگ، با اشاره به "عملیات دستگیری مخلان بازار ارز" اعلام کرد که از بامداد امروز چهارشنبه (۲۵ بهمن/ ۱۴ فوریه) تا ساعات بعدازظهر ۱۰ صرافی پلمب شده و ۱۶ صرافی نیز اخطار پلمب گرفتهاند. او تأکید کرد که «پلیس فضا برای تلاش دلالان و اخلالگران بازار ارز را با حضور و نظارت مؤثر از بین خواهد برد».
رحیمی با اعلام اینکه "برخورد با مخلان" بازار ارز "در دستور کار" مأموران پلیس آگاهی قرار گرفته است، گفت: «این عملیات با هماهنگی بانک مرکزی و مأموران پلیس تهران انجام شده است و در جریان آن کارشناسان بانک مرکزی وارد بازار ارز شده و مجوز صرافیها و عرضهکنندکان ارز را بررسی و در ادامه مأموران با نظر کارشناسان اقدام به برخورد با فروشندگان غیرمجاز و پلمپ صرافیهای متخلف کردند».
به گفته رئیس پلیس تهران، این عملیات از بامداد چهارشنبه آغاز شده و طی آن ۹۰ نفر دستگیر شدهاند. حسین رحیمی گفته است که تعدادی از دستگیرشدگان "جزو سرشاخه اصلی بازار غیرمجاز ارز" و برخی از آنان از لحاظ کیفری "سابقهدار" هستند.
ورود وزارت اطلاعات
رسانههای ایران از حدود ده روز پیش از "امنیتی" شدن بازار ارز خبر میدادند. خبرگزاری تسنیم روز ۱۵ بهمن با اشاره به حضور وسیع نیروی انتظامی در بازار ارز، از قول یکی از صرافها نوشته بود: «فضای الآن بازار طوری است که تقریبا همه آماده فرار هستند». بر اساس همین گزارش، نیروی انتظامی ۴ دفتر از دفاتر واسطه صرافیها را در دور اول پلمب کرده و "موج دوم" پلمب آنها را نیز از روز ۱۴ بهمن آغاز و در این "موج" یک دفتر دیگر را پلمب کرده بود.
همزمان غلامحسین محسنی اژهای، سخنگوی قوه قضائیه ایران نیز در نشست خبری خود در ۱۵ بهمنماه از ورود وزارت اطلاعات به موضوع "نابسامانیهای اخیر ارزی" خبر داده و گفته بود که ۶ نفر در همین ارتباط تحت تعقیب قرار گرفتهاند. دادستان تهران نیز مدتی پیش از دستگیری تعدادی از "متهمهای ارزی" خبر داده بود و نیروی انتظامی هم اعلام کرده بود که با ورود به بازار، در حال شناسایی تأثیرگذاران بر بازار ارز است.
کاهش قیمت ارز
رئیس پلیس تهران بزرگ در بخش دیگری از سخنان امروز خود گفت که در جریان عملیات پلیس "بیش از ۵۰۰ هزار انواع ارز" کشف شده و قیمت ارز نیز "در عرض چند دقیقه" حدود ۱۰۰ تومان کاهش یافته است. به گفته او اما، همین قیمت نیز "مشتری چندانی ندارد".
حسین رحیمی، رئیس پلیس تهران بزرگ
قیمت دلار آمریکا که روز گذشته در یک قدمی عبور از مرز ۵۰۰۰ تومان بود، امروز به ۴۸۶۹ تومان رسیده است.
حسین رحیمی افزوده است که "پاتوقها و محلهای استقرار" دلالان ارز شناسایی خواهد شد و حضور پلیس در اماکن شناساییشده نیز ادامه خواهد یافت.
بهای دلار در سال ۱۳۸۸ حدود یک هزار تومان بود و در پایان دوره ریاست جمهوری احمدینژاد در سال ۱۳۹۱ به ۳۹۸۰ تومان رسید. پیروزی روحانی در انتخابات سال ۱۳۹۲ دلار را به ۳۵۸۰ تومان رساند و قیمت دلار تا پایان دولت یازدهم تنها ۲ درصد (یعنی هر دلار به بهای ۳۷۰۰ تومان) افزایش داشت. دلایل مختلفی از جمله پایان مذاکرات اتمی و تأیید برجام را میتوان به عنوان یکی از مهمترین مؤلفههای ثبات نسبی بهای دلار برشمرد. بیشک سیاستهای دولت برای مقابله با تورم، افزایش فروش نفت، توازن در ارائه بودجه و غیره را نیز میتوان از دیگر عوامل برای ثبات بهای سکه و ارز در ایران دانست.
عملیاتی با "پشتیبانی اطلاعاتی یک ماهه"
به گفته سردار حسین رحیمی، عملیات مقابله با "اخلالگران" بازار ارز با "پشتیبانی اطلاعاتی یک ماهه" و در همکاری مشترک میان پلیس امنیت، پلیس آگاهی، یگان امداد، بانک مرکزی، قوه قضائیه و سازمان تعزیرات در سه نقطه از مراکز عرضه دلار و ارز در خیابان منوچهری، پاساژ افشار و سبزه میدان اجرا شده است. او با اشاره به پاکسازی کامل بازار ارز از دلالها، گفته است که مأموران پلیس در این اماکن «نه تنها تا شب عید، بلکه پس از آن نیز و تا هر زمان که لازم باشد ادامه خواهد داشت» و برخورد با "اخلالگران" بازار ارز "مقطعی" نخواهد بود.
رحیمی همچنین از ارتباط دلالها با بانک مرکزی اظهار بیاطلاعی کرده و در مورد شیوه کارشان گفته است که آنان «عصرها و هنگام تثبیت قیمت دلار و مشخص بودن نرخ آن، آن را با قیمت بالاتر برای صبح روز بعد پیشخرید میکردند». او در عین حال تأکید کرده که «یکی از جدیترین درخواستها برای برخورد با مخلان بازار ارز از طرف دولت و بانک مرکزی مطرح شده بود».
ارزش پول ایران در قیاس با دلار ظرف چند ماه گذشته ۲۰ درصد کاهش یافته است
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، در هفتههای اخیر بارها اعلام کرده بود که بهای دلار و سایر ارزهای خارجی ظرف ماههای بهمن و اسفند کاهش خواهد یافت. او حدود سه هفته پیش در گفتوگوی تلویزیونی خود تأکید کرده بود: «مشکلی از بابت دلار وجود ندارد و مردم خیالشان راحت باشد».
ولیالله سیف، رئیس کل بانک مرکزی نیز بارها از موقتی بودن افزایش قیمت ارز سخن گفته و تأکید کرده بود که دلار به زودی ارزان خواهد شد. در واپسین روزهای ماه بهمن اما، بازار ارز از منطق دیگری پیروی کرد. بهای دلار ظرف چند ماه گذشته ۸۰۰ تومان افزایش یافت. به سخن دیگر، ارزش پول ایران در قیاس با دلار ظرف همین مدت ۲۰ درصد کاهش یافته است.
سیف: بهای دلار در بازار آزاد کاهش مییابد
محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت نیز از برنامههایی سخن گفته بود که قرار است با اجرای آنها بهای دلار بهزودی به زیر ۴۰۰۰ تومان برسد. او با "غیرقابل قبول" خواندن آشفتگی بازار ارز، از "برنامههایی" خبر داده بود که بانک مرکزی در نظر دارد "بهزودی" اجرا کند. سخنگوی دولت روحانی از مردم خواسته بود، برای "وارد شدن به بازار ارز هول نزنند" و مدعی شده بود خبری دارد که بر اساس آن قیمت ارز به "جایگاه حقیقی خود" باز خواهد گشت. به نظر میرسد که "خبر" مورد نظر نوبخت، بیارتباط با عملیات پلیس تهران در هماهنگی با بانک مرکزی نبوده باشد.
دستگیری "جانشین جمشید بسمالله"
رئیس پلیس تهران بزرگ در سخنان امروز خود تصریح کرده است که پلیس برای دستگیری "اخلالگران" بازار ارز "با توجه به ادله و شواهد" و نیز در اختیار داشتن مجوز قضایی، "نیازی ندارد که حتما برای دستگیری، دلالان را همراه با ارز دستگیر کند".
حسین رحیمی همچنین از دستگیری فردی به نام "س" در عملیات امروز خبر داده و او را "جانشین جمشید بسمالله" خوانده است.
محمدرضا رحیمی، معاون اول احمدینژاد در دولت دهم، اواخر مهرماه ۹۱ همهنگام با نوسانات شدید بازار ارز در ایران و ورود نیروی انتظامی برای کنترل این بازار، از دستگیری فردی به نام "جمشید بسمالله" خبر داده بود که به گفته او، تعیینکننده نرخ ارز در بازار بوده است. محمدرضا رحیمی گفته بود که "جمشید بسمالله روی چارپایه میایستد و قیمت ارز در ایران را تعیین میکند».
نطق معاون اول احمدینژاد در آن زمان جنجال زیادی به پا کرد و سرنوشت جمشید بسمالله هم در این جاروجنجال گم شد. اینک پس از گذشت بیش از ۵ سال، ورود نیروهای پلیس ایران به بازار ارز، تداعیگر حضور آن زمان نیروهای امنیتی در این بازار است.
دلایل احتمالی آشفتگی بازار
تا اندکزمانی پیش احتمال داده میشد که قیمت دلار به زودی از مرز ۵ هزار تومان هم عبور کند. برخی کارشناسان اعتقاد دارند که جو روانی حاصل از تنشها میان آمریکا و ایران و احتمال برهم خوردن برجام و بازگشت تحریمها در افزایش تقاضا برای خرید ارزهای معتبر خارجی بیتاثیر نبوده است. کاهش دستوری سود سپردهها نیز از عواملی است که به گمان ناظران میتواند به انتقال سپردههای مردم از بانکها به بازارهای ارز و طلا منجر شده باشد که در نهایت تقاضا را افزایش داده و قیمتها را بالا برده است.
نوسانهای شدید یک ماه گذشته در بازار ارز که از زمان شروع کار دولت یازدهم تاکنون سابقه نداشته، نشان میدهد که دولت دوازدهم دستکم تا امروز در تحقق این وعده ناکام بوده است. افزایش قیمت کالاهای وارداتی و تولیدات داخلی متکی به مواد اولیه خارجی، از پیامدهای افزایش قیمت دلار خواهد بود؛ امری که خود به نارضایتی عمومی دامن خواهد زد.
تظاهرات فراگیری که از ۷ دیماه گذشته در مشهد آغاز شد و به سرعت به سراسر ایران سرایت کرد، در ابتدا با اعتراض و انتقاد به گرانی، معضلات معیشتی و فساد شکل گرفت و در ادامه، ناخشنودی بخشهایی از شهروندان از کلیت حکومت جمهوری اسلامی را آشکار ساخت. برخی از ناظران، ناآرامیهای اخیر را نیز از دلایل افزایش ناموزون بهای دلار دانستهاند. در این میان، گزارشهایی حاکی از آن بود که برخی شهروندان ایرانی با خارج کردن پول خود از بانکها دست به خرید سکه و ارزهای خارجی زدهاند؛ اقدامی که میتوانسته در افزایش قیمت دلار تاثیر بگذارد.
"شاخص" دلار
دلار در اقتصاد ایران همچون شاخصی عمل میکند که بر بسیاری از متغیرهای اقتصادی از جمله صادرات، واردات، تورم، بهای مسکنو سهام شرکتها تاثیر میگذارد. به همین دلیل قیمت کنونی دلار (نزدیک به ۵۰۰۰ تومان) نیز بر بسیاری از سیاستهای اقتصادی دولت و بخش خصوصی تاثیری ملموس خواهد گذاشت.
دلار در یک قدمی عبور از مرز ۵۰۰۰ تومان
آنچه خوشبینی به کاهش بهای دلار در ایران را غیرواقعی میکند، سیاستهای عمومی جمهوری اسلامی در عرصه سیاسی و اقتصادی است.
بانک مرکزی میتواند با عرضه دلار بهطور موقت بهای آن را ثابت نگه دارد یا حتی با اشباع بازار در کوتاهمدت بهای آن را کاهش دهد.
اما دولت روحانی تاکنون قادر به کاهش بیکاری، جلوگیری از فساد مالی و جلب سرمایههای خارجی نبوده و نارضایتی بخشهای محروم افزایش یافته است.
مقابله دولت ترامپ با سیاستهای "مداخلهجویانه" ایران در منطقه و برنامه موشکی این کشور نیز میتواند سرانجام آمریکا را به خروج از برجام و برقراری مجدد تحریمها بکشاند.
صرفنظر از واقعی یا ناواقعی بودن این سناریو، ابهام درباره آینده برجام مانع از ثبات و توسعه اقتصادی در ایران خواهد شد.
به گفته برخی کارشناسان اما آنچه بیش از هر چیز مانع از ثبات اقتصادی و از جمله اصلاح بهای ارز در ایران میشود، حضور قوی نهادهای نظامی در عرصه اقتصاد و جای خالی اقتصادی مولد و بازاربنیاد در این کشور است.
پاسخ : فــــــــراز و فـــــــرودهای دلار - یورو
آثار مثبت افزایش ارز بر بورس و شرکت ها از نگاه یک مدیر
یک مدیر با بررسی آثار مثبت رشد نرخ ارز در بورس گفت: در صورت ادامه دار شدن افزایش نرخ ارز ، تورم نیز دو رقمی خواهد شد و رشد این دو مولفه می تواند به نفع بازار سرمایه باشد.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، عظیم ثابت عملیات بازارگردانی تامین سرمایه تمدن درباره آثار مثبت افزایش نرخ ارز بر بازار سرمایه و شرکت های بورسی به سنا گفت: افزایش نرخ ارز یا هر مولفه اقتصادی دیگر می تواند اثر دوگانه در روند بازارها داشته باشد. موضوعی که طی یکسال اخیر باید مدنظر قرار می گرفت، مدیریت بازارهای موازی بود، بازارهایی که همواره اثر متقابل بر یکدیگر دارند.در زمان کاهش نرخ سود بانکی موضوعی که کم تر به آن توجه شد بازار هدف منابع بانکی بود. در همین دوره بخشی از منابع خارج شده از بانک ها، به سمت بازار ارز و سکه سرازیر شد و نوسانات بازار ارز را شدت بخشید.
وی ادامه داد: بازار سرمایه و شرکت های بورسی از رشد های اخیر نرخ ارز تاثیرات متفاوت گرفته اند اما مهمترین تحول بورس تهران از این بخش مربوط به صنایع کالا و صادرات محور است.صنایعی مانند محصولات شیمیایی و فرآورده های نفتی علاوه بر اینکه افزایش قیمت جهانی نفت را طی این مدت تجربه کرده اند، از افزایش نرخ ارز در خصوص صادرات فرآورده ها نیز سود کرده اند.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: این موضوع در خصوص صنایع معدنی-فلزی نیز صدق می کند. با توجه به اینکه کامودیتی ها در بازارهای جهانی روند صعودی چشمگیری داشته اند(طی یکسال اخیر)، موضوع افزایش نرخ ارز برای صادرات محصولات این شرکت ها نیز به عنوان مزیت مطرح بود.موضوع افزایش نرخ ارز علاوه بر اینکه از واردات بی رویه جلوگیری می کند، افزایش نرخ تورم کالاها را به همراه دارد. این موضوع در صنایعی نظیر محصولات غذایی اثرات مثبتی دارد و می تواند چشم انداز چنین صنایعی را مثبت کند.
ثابت با انتقاد از مدیریت بازار ارز گفت:کاهش ارزش پول ملی موضوع شیرینی برای اقتصاد نیست، اگر در مقاطع گذشته همزمان با افزایش نرخ تورم اجازه افزایش نرخ ارز در بازار نیز داده می شد و سیاست های ارزی به بهترین حالت ممکن اجرا می شد ، شاید این روزها شاهد نوسانات افسارگسخته اینچنینی نبودیم.
وی افزود: معمولا در اقتصادهای پیشرفته برای مدیریت این موضوع تلاش می شود نرخ سود کوتاه مدت بانکی را افزایش دهند تا نقدینگی را در بازار مدیریت کنند. در همین زمینه باید مدیریت بازارهای موازی در دستور کار مقامات اقتصادی دولت قرار بگیرد. باید توجه کرد نقدینگی سرگردانی که این روزها میان بازارها جا به جا می شود می تواند آسیب های جدی برای بازارها داشته باشد.
ثابت گفت: اگر افزایش نرخ ارز ادامه دار باشد (با توجه به نزدیکی به روزهای پایانی سال این احتمال وجود دارد) شاهد افزایش نرخ تورم از رقم فعلی نیز هستیم . دو مولفه ای که رشد آن ها می تواند به نفع بازار سرمایه هم باشد.
پاسخ : فــــــــراز و فـــــــرودهای دلار - یورو
در انتقادات نمایندگان مجلس از تبعات منفی افزایش ارز مطرح شد:
رشد 7 هزار برابری دلار و آب شدن 25 درصد ارزش پول در چند هفته + قول لاریجانی
نمایندگان مجلس با اعلام انتقاداتی از تبعات منفی افزایش ارز، از رشد 7 هزار برابری دلار در 40 سال و آب شدن 25 درصد ارزش پول در چند هفته خبر دادند و رئیس مجلس هم وعده پیگیری داد.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، امروز در جریان رسیدگی مجلس به لایحه بودجه 97 ، افزایش بی سابقه دیروز دلار و بی برنامگی بانک مرکزی و دولت برای مهار بازار ارز و بازگشت تعادل ، یکی از موارد مهم اعلامی نمایندگان بود که با درخواست از رئیس مجلس برای تذکر به روحانی و فراخوانده شدن وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی همراه بود.
25 درصد از ارزش پول ایران در چند هفته آب رفت
در این رابطه ، محمدرضا پور ابراهیمی از وضعیت نگرانی کننده بازار و رئیس کل بانک مرکزی انتقاد کرد و گفت : متاسفانه به دلیل عدم مدیریت صحیح بازار ارز ، ارزش پول ملی در چند هفته حدود 25 درصد کم شده است.
وی ادامه داد: این وضعیت علاوه بر افزایش ریسک سرمایه گذاران خارجی ، موجب زیر سئوال رفتن دستاورد مهم دولت یعنی تک رقمی کردن تورم می شود. در این میان به نظر می رسد بانک مرکزی، توان لازم برای مدیریت بازار ارز را ندارد.
پور ابراهیمی از لاریجانی خواست تا در این زمینه به رئیس جمهور تذکر دهد و افزود: بازار ارز قابل مدیریت بوده و ارقام کنونی دلار ، واقعی نیست و دارای حباب است.
لاریجانی: شخصا موضوع را پیگیری می کنم
علی لاریجانی هم گفت: رئیس بانک مرکزی باید توضیح کافی در موضوع نرخ ارز و راهکارهای مدیریتی ارائه دهد.کمیسیون اقتصادی مجلس با پیگیری این موضوع ، اگر به پیشنهاداتی رسید ،ارائه دهد. شخصا نیز این موضوع را پیگیری خواهم کرد.
مطالبات مجلس از دولت
علی مطهری نایب رئیس مجلس نیز با بیان اینکه رئیس مجلس پیگیر وضعیت ارز خواهد شد، گفت: بحران های عمده ای از جمله بحران آب، محیط زیست و مسائل اقتصادی وجود دارد که مجلس از دولت مطالبه دارد تا با جدیت بیشتر برطرف شوند.
رشد 7 هزار برابر دلار در 40 سال
مصطفی کواکبیان عضوکمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم گفت: از اول انقلاب تاکنون ، دلار 7 هزار برابر و باعث آسیب به مردم شده است.
وی ادامه داد: این سئوال مطرح است که چگونه کشورهایی مانند عربستان و امارات قادر به تثبیت دلار هستند اما در ایران با تزریق روزانه 5 میلیون دلار ، بازهم دلار بالا می رود؟
کواکبیان از رئیس جمهور خواست تا با تدبیر ویژه ای مانع از افزایش دلار و سکه شود.
پاسخ : فــــــــراز و فـــــــرودهای دلار - یورو
انرژي جنبشي دلار
✍️جعفر خيرخواهان، روزنامه اعتماد
بازار ارز در ايران به بازاري كمريسك، پربازده، نقد شونده و امن براي سرمايهگذاري تبديل شده و اشتها براي خريد اسكناس دلار و مشاركت در اين بازار بسيار بالا رفته است. اين در حالي است كه ساير بخشهاي اقتصادي به دليل سياستگذاريهاي نادرست، نبود فضاي كسب و كار مناسب، كمبود منابع، مزاحمتهاي سياسي، اجتماعي و نهادي به بازارهاي كمبازده و پرريسكي براي سرمايهگذاري تبديل شده است. اما سوال اينجاست كه چرا اقتصاد ايران به چنين دامي افتاده و فضا به سمت دلاريزه شدن پيش رفته است؟ چرا دلار به سلطان ارزي كشور تبديل شده و عملا در آينده سياسي، اقتصادي و اجتماعي كشور نقشآفريني ميكند؟ پاسخ مشخص به اين پرسشها در نوع سياستگذاري و تصميمسازي دولت در فضاي كلان اقتصاد ايران نهفته است. از ابتداي دولت يازدهم اقتصاددانان زيادي هشدار داده بودند كه مبادا دولت در برگزيدن روش اداره اقتصادي كشور دوباره راه دولتهاي پيشين را برود و براي چندمين بار از يك سوراخ گزيده شود. مبادا دخالت در بازارهاي انرژي، ارز و انواع كالا و خدمات، اقتصاد ايران را از مسير رقابتي شدن دور كند و سبب شود تا قيمتها به صورت تصنعي پايين نگه داشته شده و حكم فنري را پيدا كند كه بر اثر فشردگي زياد ناگهان بجهد و بر اثر جهش زيادي كه ايجاد ميكند تخريبهايي را در مسيرش به وجود آورد. اين هشدارها از پيش داده شده بود. آن هنگام كه اقتصاددانان متوجه شدند دولت به هر بهانهاي قصد دارد تا جلوي واقعيسازي قيمت دلار را بگيرد نيز هشدارها داده شد و بارها گفتيم و نوشتيم كه سياستگذاران و تصميمسازان تجربه زمستان ٩٠ را از خاطر نبرند و با دوري از وعدههاي پوپوليستي و حرف درماني سياستهايي را در پيش گيرند كه اقتصاد ايران را رقابتي كرده و باعث ايجاد انگيزه و تحرك در ميان آحاد اقتصادي كشور شوند. در سال ٩٢، وقتي كه مديريت اقتصاد ايران به دست دولت يازدهم رسيد با تورم بالايي روبهرو بوديم و در ركودي عميق دست و پا ميزديم كه آن زمان دولت تمام تلاش خود را به كار گرفت تا به مردم و برخي فعالان اقتصادي بگويد ريشه تورم بالا در سياستهاي پولي و نبود انضباط مالي است. در اين كار هم موفق شد و با در پيش گرفتن يكسري از سختگيريها توانست تورم را كاهش دهد اما اگر دولت معتقد است كه تورم ريشه پولي دارد پس چرا طوري در بازار ارز رفتار ميكند كه گويي نخ تورم به ديوار قيمت دلار آويزان شده و ...
هر گونه تخريب در اين ديوار ممكن است اين نخ را پاره كند.چرا دولت يازدهم در ميانه راه جلوي واقعي كردن قيمت ارز را گرفت و هنوز هم به مقاومت نه چندان منطقي خود در اين بازار ادامه ميدهد؟
واقعيت اين است كه مداخله در بازار ارز، انرژي و كالا و خدمات و دور شدن از بهبود فضاي كسب و كار، فضا را به سمتي برده كه اقتصاد ايران دلاريزه شده و بيش از گذشته اين روزها خود را در دام وابستگي به اين ارز خارجي ميداند.
اگر هشدار كارشناسان جدي گرفته ميشد و دولت به جاي پمپاژ دلار به بازار و مديريت غير اقتصادي و مداخله جويانه خود اجازه ميداد تا قيمت دلار به صورت طبيعي و در بستر بازار آزاد بالا برود، امروز به نقطه تعادل خود رسيده بود و بازار دچار نوسانهاي روزمره نميشد و شاهد صفهاي چند متري براي خريد دلار نبوديم.
حال تصور كنيد به عنوان يك اقتصاددان، ميشنويد كه معاون محترم اقتصادي رييسجمهور در چنين فضايي به جاي تحليل وضعيت موجود اقتصاد و بازگشت به تئوريهاي اصيل علم اقتصاد بگويند كه نوسانهاي اخير قيمت ارز ريشه غيراقتصادي دارد و افكار عمومي را به دنبال مقصريابي هدايت كند.
طبيعتا در مواجهه با چنين اظهاراتي اندك اميدي كه به اصلاح ساختار اقتصادي كشور داريد را از دست خواهيد داد چون متوجه ميشود كه سياستگذار و تصميم ساز هنوز هيچ تقصيري براي خود قائل نيست و باور نميكند كه در نتيجه سياستگذاريهاي او بوده كه بازار دلار به چنين سمت و سويي رفته و از مسالهاي اقتصادي به موضوعي سياسي و اجتماعي تبديل شده است.
دلار به مانند گلولهاي ميماند كه بالاي جرثقيلي نصب شده و داري انرژي پتانسيل بالايي است. ماداميكه طناب اين جرثقيل تاب تحمل اين گلوله را داشته باشد، انرژي پتانسيل در آن براي كساني كه زير جرثقيل ايستادهاند، بدون خطر خواهد بود اما اگر روزي اين طناب پاره شود، انرژي پتانسيل به انرژي جنبشي تبديل شده و با قدرت تخريب بالايي به سمت زمين فرود خواهد آمد.
به نظر ميرسد طناب دلار در شرايط كنوني اقتصاد ايران در حال باريك شدن است و بيم آن ميرود كه انرژي پتانسيل نهفته در آن به انرژي جنبشي تبديل شود.
توصيه ميشود تا دولت به جاي حرفدرماني، وعده به تثبيت قيمتها و مقصريابي و توپ را به ميدان ديگران انداختن سعي كند با تجديدنظر در سياستهاي اقتصادي خود جلوي پاره شدن اين طناب را بگيرد.
انجمن اقتصاددانان ایران