نشست سران جنبش عدم تعهد در تهران

[بابک 52]

انتقاد بان کیمون از ایران بدلیل انکار هولوکاست و سخنان ضداسرائيلی

بان کیمون، دبیر کل سازمان ملل متحد، در سخنرانی خود در افتتاحیه نشست جنبش عدم تعهد در تهران بدون نام بردن از ایران، انکار هولوکاست و تهدیدها برای حذف اسرائیل را مورد انتقاد قرار داد. او گفت: «من سرسختانه تهدیدها از سوی هر کدام از کشورهای عضو مبنی بر حذف دیگری و تلاشها برای انکار وقایع تاریخی از جمله هولوکاست را محکوم میکنم.»

دبیر کل سازمان ملل افزود: «این ادعا که اسرائیل حق موجودیت ندارد و بیان اظهاراتی نژادپرستانه در این زمینه نه تنها اشتباه است بلکه اصلی اساسی را که همه ما متعهد به حمایت از آن هستیم تضعیف میکند.»

رئیسجمهوری ایران تا کنون بارها در مجامع بینالمللی و داخلی واقعه هولوکاست را انکار کرده است. او همچنین در آخرین سخنان خود اسرائیل را به "غدهی سرطانی" تشبیه کرد.

[بابک 52]

انتقاد شدید بان کیمون از مواضع ضداسرائیلی تهران

دبیرکل سازمان ملل متحد در مراسم گشایش شانزدهمین اجلاس "نم" انکار هولوکاست و درخواست نابودی اسرائیل توسط مقامهای جمهوری اسلامی را به شدت محکوم کرد. او از هر دو کشور خواست به تهدیدهای متقابل پایان دهند.
مراسم گشایش شانزدهمین اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد (نم) (Non-Aligned Movement) برخلاف انتظار و تلاش رهبران جمهوری اسلامی به صحنهی رویارویی با سیاستهای این کشور در حمایت بیدریغ از حکومت بشار اسد و تعارض آشکار با حق موجودیت اسرائیل تبدیل شد.
سانسور سخنان مرسی در مورد سوریه
محمد مرسی، رئیس جمهور مصر، به عنوان سخنران مراسم گشایش اجلاس سران ضمن انتقاد شدید از حکومت بشار اسد، از مخالفان و معترضان او حمایت کرد. این سخنان چنان به مذاق مسئولان ایرانی ناخوشایند آمد که مترجم نام کشور بحرین را جایگزین سوریه کرد، رسانههای رسمی و نیمه رسمی از نقل آنها خودداری کردند و شبکه یک صدا و سیما مجبور به قطع برنامهای در رابطه با حضور مرسی در تهران شد.
سایت خبری بازتاب در گزارشی نوشت: «مترجم مذکور در ابتدای سخن مرسی در باره سوریه با جایگزین کردن کشور بحرین بجای سوریه سخنان مرسی را تغییر داد در حالی که مرسی صحبتی درباره بحرین نکرده بود.»

پس از رئیس جمهور مصر نوبت به دبیرکل سازمان ملل رسید تا ناکامی بزرگ دیگری را برای دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی رقم بزند. بان کی مون هفتهی پیش به سخنان اخیر ضداسرائیلی رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنهای، و محمود احمدینژاد به شدت واکنش نشان داد و اظهارات این دو نفر را "نفرتانگیز و تهدیدآمیز" خواند.

بان کیمون: انکار هولوکاست، تلاشی بیشرمانه
به گزارش خبرگزاری رویترز، دبیرکل سازمان ملل در مراسم افتتاح اجلاس "نم" بدون نام بردن از مسئولان ایران، در اشارهای آشکار "انکار واقعیت تاریخی هولوکاست (کشتار جمعی یهودیان در جریان جنگ دوم جهانی)" را "تلاشی بیشرمانه" خواند.
بان کیمون گفت که نفی موجودیت اسرائیل و به کار بردن عبارتهای نژادپرستانه نه تنها کاری اشتباه، که مغایر با تمام ارزشهایی است که کشورهای عضو سازمان ملل خود را به آن پایبند معرفی میکنند. او افزود: «من با تهدید موجودیت هر یک از اعضای سازمان ملل توسط کشوری دیگر به شدت مخالفم».
سخنرانی بان کیمون در حالی انجام میشد که پیش از او علی خامنهای و محمود احمدینژاد ساختار سازمان ملل و مهمترین نهادهای آن را به شدت مورد انتقاد قرار داده بودند. خامنهای گفت: «ساختار سازمان ملل متحد غیرمنطقی، ناعادلانه و کاملا غیردموکراتیک است.»
بنا بر گزارشها، محمود احمدینژاد نیز در سخنرانی افتتاحیه خود اظهار داشت: «حاکمان امروز بر مراکز اصلی جهان همان بردهداران و استعمارگران دیروزند که با روش و شعارهای جدید بر مراکز قدرت و ثروت جهان مسلط شدند.»
وارونه جلوه دادن واقعیت اجلاس
نفی موجودیت اسرائیل که بان کیمون از طرح آن انتقاد میکند از آرای نخستین رهبر جمهوری اسلامی، آیتالله روحالله خمینی، است که تمام سران این کشور در بیش از سه دههی گذشته خود را پیرو و مجری نظریههای او معرفی میکنند. خمینی معتقد بود که "اسرائیل باید از صفحهی روزگار محو شود".
به رغم اظهارات صریح رئیس جمهور مصر و دبیرکل سازمان ملل متحد علیه مواضع ایران، جمهوری اسلامی همچنان میکوشد برگزاری اجلاس "نم" در تهران را موفقیتی بزرگ جلوه دهد. حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، به خبرگزاری فارس گفت: «یخ روابط این دو کشور با شرکت رئیس جمهور مصر در اجلاس عدم تعهد باز شد.»
مقامهای جمهوری اسلامی همچنین ادعا میکنند حضور بان کیمون نشانه ناکام ماندن تلاشهای غرب برای منزوی کردن بیشتر ایران است. برخلاف این ادعا شرکت دبیرکل سازمان ملل در اجلاس "نم" سبب شد انتقادهای تند و رودرروی او از رهبران ایران به شکل گستردهای در رسانههای بینالمللی منعکس شود.

[بابک 52]

مرسی در تهران: رژیم اسد سرکوبگر و فاقد مشروعیت است

محمد مرسی رئيسجمهور مصر در افتتاحيه اجلاس سران غيرمتعهدها رژیم سوریه را "سرکوبگر" خواند و هیات سوری حاضر در اجلاس به نشانه اعتراض سالن اجلاس را ترک کرد. رسانههای ایران اما انتقادات مرسی از سوریه را سانسور کردند.
بنا بر گزارش خبرگزاریها محمد مرسی، رئيسجمهور مصر، در افتتاحيه شانزدهمین اجلاس سران غيرمتعهدها در سخنرانی خود با انتقاد از رژیم سوریه، حکومت این کشور را "سرکوبگر" خواند. به گزارش رویترز، محمد مرسی در این اجلاس گفت: «هماکنون در سوریه یک انقلاب در برابر ظلم وجود دارد.»
بنا بر گزارشها هنگامی که محمد مرسی، رئیسجمهور مصر، در سخنرانی خود به "سرکوبگر" بودن حکومت سوریه اشاره کرد، نخستوزیر و هیات سوری به نشانه اعتراض جلسه سران غیرمتعهدها را ترک کردند.
خبرگزاری نیمه دولتی فارس اما در گزارشی مدعی شد که خروج ولید المعلم، وزیر امور خارجه سوریه، هنگام سخنرانی محمد مرسی برای انجام یک مصاحبه بوده است.
به گزارش خبرگزاری مهر، ولید المعلم وزیر امورخارجه سوریه در گفتگو با شبکه خبری العالم، اظهارات محمد مرسی رئیس جمهوری مصر را دخالت در امور داخلی کشورش دانست.
محمد مرسی همچنین گفته است که مردم سوریه و فلسطین بهطور جدی به دنبال آزادی، شرافت و عدالت انسانی هستند. رئیسجمهور مصر اتحاد مخالفان سوریه را بسیار حیاتی خواند و افزود: «مصر آماده همکاری با دیگر کشورها برای توقف خونریزی در سوریه است.»
شانزدهمین اجلاس سران غيرمتعهدها روز پنجشنبه (۹ شهریور / ۳۰ اوت) با حضور مقامات ارشد و نمایندگان برخی کشورها و چند سازمان بینالمللی در تهران گشایش یافت. آقای مرسی که دومین سخنران این اجلاس پس از آیتالله خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، بود از حکومت بشار اسد بهعنوان یک "رژیم سرکوبگر" نام برد که «هر نوع مشروعیتی را از دست داده است».
​
محمد مرسی در سخنان خود حمایت از انقلاب مردم سوریه را «یک وظیفه اخلاقی و همزمان یک ضرورت سیاسی و استراتژیک» اعلام کرد.
خبرگزاریهای رسمی و غیر رسمی جمهوری اسلامی ایران اما در گزارشهای منتشر شده درباره سخنرانی مرسی، به سانسور بخشی از سخنان او درباره انتقاد از حکومت سوریه دست زدهاند.
خبرگزاریهای رسمی ایران گزارش دادهاند که آقای مرسی در سخنان خود خواستار افزایش نقش مجمع عمومی سازمان ملل در مسائل امنیت و ثبات بینالمللی شده است.
مرسی: رژیمی که مردم خود را میکشد باید از صحنه ناپدید شود
جمهوری اسلامی ایران از نادر همپیمانان رژیم سوریه است و میکوشد بشار اسد را بر سریر قدرت نگاه دارد. این نخستین سفر یک رئیسجمهور مصر به ایران از زمان انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ بدین سو است.
رئیسجمهور مصر پیش از سفر خود به تهران نیز از قدرتهای جهانی روسیه و چین و همپیمانان سوریه خواسته بود به بشار اسد کمک کنند تا از قدرت کنارهگیری کند. مقامهای جمهوری اسلامی امیدوار بودند به همراه مصر زمینهها را برای حمایت از بشار اسد فراهم کنند.

جمهوری اسلامی پیشنهاد کرده است که یک گروه تماس متشکل از سه کشور غیرمتعهد به همراه لبنان و عراق برای رسیدگی به بحران سوریه تشکیل شود. این پیشنهاد در روز چهارشنبه (۸ شهریور / ۲۹ اوت) در اجلاس تهران مطرح شده و شامل ایران، مصر و ونزوئلا میشود.
محمد مرسی روز دوشنبه (۶ شهریور / ۲۷ اوت) پیش از آنکه رهسپار ایران شود در نخستین مصاحبه بینالمللی خود با خبرگزاری رویترز گفته بود: «زمان آن فرا رسیده که به این خونریزی پایان داده شود و مردم سوریه به حقوق کامل خود دست یابند.» وی افزوده بود: «رژیمی که مردم خود را میکشد باید از صحنه ناپدید شود.»
پیش از سخنرانی محمد مرسی در افتتاحیه اجلاس سران غیرمتعهدها، آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، در حضور بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل، شورای امنیت را یک "دیکتاتوری آشکار" خواند و گفت: «ساختار شورای امنیت سازمان ملل غیرعقلانی، غیرعادلانه و کاملا غیردموکراتیک است.»
آغاز ریاست ایران بر جنبش عدم تعهد
در پایان سخنرانی رئیس جمهور مصر، محمد مرسی، جمهوری اسلامی رسما ریاست جنبش غیر متعهدها را برای سه سال آینده بر عهده میگیرد. سخنران پس از محمد مرسی، محمود احمدینژاد است و بعد از او نوبت به بانکیمون میرسد. بان کیمون روز گذشته با خامنهای و برخی دیگر از مقامهای ارشد ایران دیدار کرده بود.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، دبیرکل سازمان ملل در دیدار با تمام مسئولان ایرانی از نقض گسترده حقوق بشر در این کشور و عدم همکاری با نهادهای بینالمللی در مورد برنامههای هستهای به شدت انتقاد کرده است.

[بابک 52]

۶۰۰ میلیون دلار هزینه برای اجلاس کشورهای غیرمتعهد؛ آیا فایدهای هم دارد؟

چکیده :برخلاف ادعای مسئولان که بودجه اجلاس کشورهای عضو جنبش عدم تعهد را 100 میلیارد تومان ذکر کرده اند، رقم واقعی تخصیص یافته به این منظور، چندین برابر رقمی است که اعلام شده است. بالغ بر 600 میلیون دلار بودجه در اختیار سعیدلو مسئول اجرایی این اجلاس قرار گرفته است. به این رقم باید 60 میلیون دلار هزینه خرید خودروهای بنز تشریفات، 40 میلیارد تومان پیش پرداخت تهیه غذا و همچنین هزینه تعطیلی پنج روزه شهر تهران را که سه میلیارد دلار اعلام شده و همچنین هزینه تعطیلی استان البرز، فرودگاه ها، 700 میلیارد تومان هدیه بنزینی دولت برای خالی کردن شهر و ... را هم افزود....
کلمه – گروه اقتصادی: در حالی که وضعیت بحرانی اقتصاد کشور به جایی رسیده که حتی رهبری هم شعار تولید ملی را به اقتصاد مقاومتی تغییر داده است، هزینه های گزاف برای اجلاس غیرمتعهدها این سوال را ایجاد کرده که آیا این اجلاس فایده ای هم به حال ملت خواهد داشت یا خیر.به گزارش کلمه، برخلاف ادعای مسئولان که بودجه اجلاس کشورهای عضو جنبش عدم تعهد را ۱۰۰ میلیارد تومان ذکر کرده اند، رقم واقعی تخصیص یافته به این منظور، چندین برابر رقمی است که اعلام شده است.بر اساس این گزارش، بالغ بر ۶۰۰ میلیون دلار بودجه در اختیار سعیدلو مسئول اجرایی این اجلاس قرار گرفته است. به این رقم باید ۶۰ میلیون دلاری که به خرید خودروهای بنز تشریفات اختصاص یافته (و دیروز خبر رونمایی از شماره مخصوص آنها توسط راهنمایی و رانندگی ناجا منتشر شد)، مبلغ ۴۰ میلیارد تومانی که به عنوان پیش پرداخت به شرکت تهیه غذای قریشی بابت تامین غذای میهمانان اجلاس پرداخت شده و … را هم افزود، و همچنین هزینه تعطیلی پنج روزه شهر تهران را که سه میلیارد دلار اعلام شده و به آن باید هزینه تعطیلی استان البرز، فرودگاه ها، ۷۰۰ میلیارد تومان هدیه بنزینی دولت برای خالی کردن شهر و … را هم افزود.این در حالی است که مسئولان به جای توضیح صریح و شفاف به مردم در این باره، به شدت تلاش می کنند که اعداد و ارقام بودجه و جزئیات مخارج اجلاس عدم تعهد پنهان بماند و گاهی هم در رسانه های رسمی گزارش های دروغین و اظهارات نادرستی در این باره منتشر می شود؛ گویی در کسادی بازار تولیدات ملی، تنها محصولات کارخانه های تبلیغاتی امپراتوری دروغ از رونق برخوردار است.از جمله توجیه های ارائه شده، می توان به منبع مالی برگزاری کنفرانس تهران اشاره کرد که اعلام شده از جیب مردم ایران نیست، بلکه از محل درآمدهای مربوط به توریست های خارجی هزینه شده است! مسئولان اما توضیح نداده اند که چگونه درآمد توریسم را غیر متعلق به مردم دانسته و از این بابت هرگونه نگرانی برای شهروندان جمهوری اسلامی را رد کرده اند.اکنون مردم پرسش های زیادی درباره هزینه های گزاف اجلاس غیرمتعهدها دارند و برخی حتی این تدارکات گسترده برای اجلاسی که فایده اش مشخص نیست را با ریخت و پاش های رژیم پهلوی برای جشن های ۲۵۰۰ ساله مقایسه می کنند، حال آنکه سران آن رژیم هم ادعا می کردند آن برنامه ها در خدمت منافع ملی بوده، اما حتی دانش آموزان هم امروزه در کتاب های درسی می خوانند که همان هزینه های گزاف بی حاصل، از جمله عوامل زمینه ساز سقوط حکومت پهلوی بود.این نکته به ویژه وقتی بااهمیت تر می شود که توجه کنیم مخارج گسترده اجلاس غیرمتعهدها در شرایطی بر ملت ایران تحمیل می شود که کشور در وضعیت اقتصادی به شدت بحرانی است، تا جایی که حتی رهبری نظام در دومین فصل از سالی که با شعار تولید ملی و کار و سرمایه ایرانی آغاز شد، سیاست کلی نظام را به اقتصاد مقاومتی تغییر داد و مدیریت کشور به سمت بودجه انقباضی و کسری بودجه های پنهان در کنار ورشکستگی گسترده صنایع و بحران در بخش تولید سوق یافت.با این حال هفته نامه صبح صادق، متعلق به سپاه، در شماره اخیر خود از هزینههای برگزاری شانزدهمین اجلاس سران عدم تعهد دفاع کرد و با طبیعی دانستن این هزینه های گزاف، انتقاد از آن را به ضد انقلاب نسبت داد و نوشت: کسب وجاهت بینالمللی نیازمند صرف هزینههایی است که از آن گریزی نیست. به ادعای ارگان سپاه، این اجلاس دستاوردهای سیاسی، دیپلماتیک٬ امنیتی، فرهنگی و اقتصادی فراوانی به همراه خواهد داشت که ابعاد آن، بعد از برگزاری اجلاس مشخص خواهد شد.اما در مقابل، یک سایت وابسته به مصباح یزدی جنبش عدم تعهد را بی تاثیر خواند. بی باک نیوز در یادداشت امروز خود، همچنین کشورهای عضو جنبش عدم تعهد را نیز دست نشانده و وابسته توصیف کرد، و این در حالی است که حاکمیت تاکنون هزینه های گزافی را برای دعوت از این کشورها و همراه نشان دادن آنها با ایران متحمل شده است.

[بابک 52]

اولین جمله رییس جمهور مصر در اجلاس سران، باعث شگفتی حاضران شد

اختلاف افکنی مذهبی به شیوه مرسی: سلام بر ابوبکر، عمر و عثمان/ نظام بشار اسد، سرکوبگر است



هنگامی که محمد مرسی، رئیسجمهور مصر، در سخنرانی خود به "سرکوبگر" بودن حکومت سوریه اشاره کرد، نخستوزیر و هیات سوری به نشانه اعتراض جلسه سران غیرمتعهدها را ترک کردند. اما خبرگزاری فارس نوشته که او برای انجام یک مصاحبه از جلسه خارج شده است.


پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
سخنرانی رئیس جمهوری مصر در اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد در تهران، با حاشیه هایی همراه بود.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب» ؛ رئيسجمهور مصر با نام خدا و ذکر نام چهار خلیفه یعنی حضرت ابوبکر، عمر، عثمان و امام علی و صحابه و نزدیکان پیامبر و درود بر آنها، سخنرانی خود را آغاز کرد.
مرسی در افتتاحيه شانزدهمین اجلاس سران غيرمتعهدها در سخنرانی خود با انتقاد از رژیم سوریه، حکومت این کشور را "سرکوبگر" خواند.

وی گفت: «هماکنون در سوریه یک انقلاب در برابر ظلم وجود دارد.»
بنا بر گزارشها هنگامی که محمد مرسی، رئیسجمهور مصر، در سخنرانی خود به "سرکوبگر" بودن حکومت سوریه اشاره کرد، نخستوزیر و هیات سوری به نشانه اعتراض جلسه سران غیرمتعهدها را ترک کردند.
البته خبرگزاری فارس مدعی شده که خروج ولید المعلم، وزیر امور خارجه سوریه، هنگام سخنرانی محمد مرسی برای انجام یک مصاحبه بوده است.
محمد مرسی همچنین گفته است که مردم سوریه و فلسطین بهطور جدی به دنبال آزادی، شرافت و عدالت انسانی هستند. رئیسجمهور مصر اتحاد مخالفان سوریه را بسیار حیاتی خواند و افزود: «مصر آماده همکاری با دیگر کشورها برای توقف خونریزی در سوریه است.»
رئیس جمهوری مصر بار دیگر در این اجلاس بر طرح پیشنهادی خود برای حل بحران سوریه با تشکیل کمیته چهارجانبه تأکید کرد .. (کمیته ای که در آن جایی برای قطر در نظر گرفته نشده است).
مرسی تأکید کرد که "مسئولیت خون سوری ها بر گردن همه ما (اعضای جنبش عدم تعهد) قرار دارد" و باید به صورت "فعال" جهت توقف این خون ریزی ها وارد عمل شد.
وی همچنین با اشاره به تصمیم های گرفته شده در جنبش عدم تعهد برای خالی کردن کل منطقه خاورمیانه از سلاح هسته ای و سلاح کشتار جمعی تأکید کرد که متأسفانه هنوز چالشهای بسیاری دربرابر این اهداف وجود دارد.
مرسی در پایان پس از اعلام تحویل ریاست جنبش عدم تعهد به جمهوری اسلام ایران، تأکید کرد که کاملا اطمینان دارد ریاست ایران بر این جنبش در عملی شدن برنامه کاری اجلاس شانزدهم، و تحقق اهداف و مطالبات ملتها عضو و همه ملتهای دنیا، با موفقیت همراه می شود، و موجب همبستگی و موفقیت های بیشتری خواهد شد.
محمد مرسی در سخنان خود حمایت از انقلاب مردم سوریه را «یک وظیفه اخلاقی و همزمان یک ضرورت سیاسی و استراتژیک» اعلام کرد.
وی همچنین از میزبانی و تلاش های ایران و محمود احمدی نژاد رئیس جمهور، برای برگزاری اجلاس سران جنبش عدم تعهد تشکر و قدردانی کرد.

[بابک 52]

امیر قطر و مرسی رفتند

پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
امیر قطر و محمد مرسی لحظاتی پیش تهران را به سوی کشورشان ترک کردند.

به گزارش «انتخاب» ؛ مرسی که امروز وارد تهران شده بود ، اظهارات جنجالی در مورد سوریه به زبان آورد که باعث واکنش نماینده سوریه شد.

[بابک 52]

بان کی مون: ادامه تنش لفظی بر سر برنامه اتمی ایران میتواند به جنگ بیانجامد/ انکار هلوکاست، اهانت آمیز است

پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
دبيركل سازمان ملل متحد هشدار داد که ادامه تنش لفظی بینالمللی در این خصوص میتواند به «جنگ» منجر شود.

بان کی مون، روز نهم شهریورماه، با سخنرانی در مراسم افتتاحیه نشست سران عدم تعهد در تهران گفت که تهران باید از طریق همراهی با قطعنامههای شورای امنیت در خصوص برنامه هستهای خود و همچنین همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، نسبت به ماهیت برنامه هستهایش اعتمادسازی کند.

وی تأکید کرد که در غیر این صورت، «جنگ کلمات میتواند به سرعت به جنگی واقعی و خشونت بار تبدیل شود».
.
مون همچنین اظهارات احمدی نژاد در مورد هولوکاست را اهانت بار خواند. وی گفت: «من قویا هر گونه تهدید به نابودی را که از سوی یکی اعضای سازمان ملل علیه عضو دیگری مطرح بشود و همچنین اظهارات اهانت بار در خصوص وقایع تاریخی نظیر هولوکاست را رد میکنم.»

بانكيمون در شانزدهمين اجلاس سران كشورهاي عضو جنبش عدم تعهد در تهران، با تقدير از ميزباني ايران براي برگزاري اين اجلاس، از رييسجمهور مصر نيز كه كشورش رياست اين جنبش را طي سه سال گذشته بر عهده داشت، تشكر كرد.

وي با بيان اينكه "سازمان ملل حاضر است به حل همه مسايل، مشكلات و جنگها در دنيا كمك كند"، افزود: ماه پيش از كرواسي ديدار كردم؛ زماني كه قرار شد جنبش عدم تعهد شكل گيرد، بنيانگذاران اين جنبش با يكديگر در آنجا ملاقات كردند تا اين جنبش را بنيانگذاري كنند. آنها گفتند ما نميتوانيم صلح داشته باشيم مگر اينكه با يكديگر همكاري داشته باشيم و آن زمان مساله آزادي از استعمار بود اما آزادي امروز معناي ديگري هم دارد.

بانكيمون توضيح داد: امروز ميبينيم كه آرزوي آزادي براي مشاركت در امور و داشتن حق تعيين سرنوشت خود را داريم. از زمان آخرين اجلاس سران، اين نقش در دنيا مورد توجه قرار داشته است. مصر، تونس، ليبي و يمن تحولاتي داشتهاند و امروز بهار عربي در واقع صادر شده است و اين به دليل حمله نظامي خارجي نبود بلكه از داخل ملتها سرچشمه گرفت؛ ملتهايي كه برخواستند تا آينده و زندگي بهتري داشته باشند و ارزشهاي جهاني و بينالمللي را به وجود آورند و اين آغاز جديدي را به همراه داشت اما اكنون شاهد فشارهايي هستيم.

دبيركل سازمان ملل ادامه داد: ميخواهم همه را ترغيب كنم كه به صداي ملتهاي خود گوش دهند و به خواستههاي آنها توجه كنند و عدالت، كرامت و حقوق بشر را در نظر بگيرند.

بانكيمون يادآور شد: جنبش عدم تعهد دو سوم كشورهاي سازمان ملل را در خود جاي داده است و همچنين در نيروهاي حافظ صلح هم حضور گستردهاي دارد كه از وجود آنها تشكر ميكنم. ما بايد با يكديگر مشاركت كنيم زيرا تنوع ملتهاي مختلف وجود دارد كه همه يك هدف را دارند. من شما را ترغيب ميكنم كه به هم بپيونديد و اصولي كه در منشور سازمان ملل وجود دارد و اصول حقوق بشر به ويژه آزادي اعتقادات و بيان را گرامي بداريد. اين جبهه ديگري است كه بايد با آن بجنگيم.

وي با بيان اينكه "سازمان ملل بايد همگام با تغييرات جلو رود و ممكن است ما مجبور باشيم باورهاي خود را تغيير دهيم"، اظهار كرد: قدرتهاي نظامي در حال حاضر فشارهاي زيادي به ملل ميآورند و تغييرات آب و هوايي نيز خطر بسيار بزرگي است. زنان هنوز حقوق مساوي با مردان ندارند و برخي از كشورهاي عضو «نم» جوان هستند و بايد كمك كنيم كه اين جوانان با همكاري مشكلات را رفع كنند. اما متاسفانه منازعات باعث از بين رفتن گفتوگو شده است. من نگران هستم براي مثال در مورد مسائل سودان و سودان جنوبي نگران هستم كه نتوانستهاند مرزهاي نهايي خود را مشخص كنند و به خونريزي پايان دهند در كنگو نيز اين وضعيت وجود دارد.

بانكيمون با انتقاد از رواج خشونت جنسي در برخي كشورها گفت: خشونتهاي جنسي بسيار موجب نگراني است و ناآراميهاي مالي نيز وجود دارد كه ممكن است تاثيرات بسيار مهمي بگذارد. البته اتحاديه آفريقا را تحسين ميكنم كه از قانون اساسي كشورهاي مستقل حمايت ميكند خواهش ميكنم كه همه بتوانند در چارچوب منشور سازمان ملل راهحلهاي مسالمتآميزي براي نزاعها پيدا كنند.

وي تاكيد كرد: بايد از برخوردها جلوگيري كنيم و از منازعات پيشگيري كنيم. از اين تريبون تكرار ميكنم كه با هرگونه تهديدي از جانب يك كشور براي از بين بردن كشور ديگر مخالفت ميكنم. اين كار نه تنها اشتباه است بلكه باعث تضعيف اصولي ميشود كه ما به آن معتقد هستيم. امروزه نم و سازمان ملل با چالشهاي بسيار بزرگي در پاسخ دادن به نيازهاي مردم روبرو هستند.

دبيركل سازمان ملل تصريح كرد: دو راه براي اين چالشها وجود دارد؛ يكي پيشگيري و ديگري پايداري تا بتوانيم با چالشها به طور پايدار روبرو شويم. ما حمايت شما و ظرفيت سازمان ملل را در پاسخگويي به موقع بالاتر ميبريم اما اين پيشگيري بايد در خود كشورها باشد. بايد به حقوق ملتها احترام گذاشت تا مشاركت تقويت شود و حاكميت قانون را تضعيف كنيم.

بانكيمون با اشاره به مساله سوريه، خاطرنشان كرد: بحران در سوريه با تظاهرات مسالمتآميز آغاز شد اما سركوب شد و در حال حاضر با خطر جنگ داخلي درازمدت روبرو هستيم كه ممكن است بناي فرهنگي سوريه را به خطر اندازد. آنها كه به هر كدام از طرفين سلاح ميدهند فاجعهاي را در حال آغاز كردن هستند. ما نميتوانيم با كشتن بيش از 18 هزار نفر اين مساله را حل كنيم. با بمب نميشود صلح ايجاد كرد و من همه طرفين را ترغيب ميكنم كه خشونت را پايان دهند و دولت سوريه اين مسئوليت مهم را دارد كه با شنيدن صداي ملت خود به خشونتها پايان دهد. آقاي الابراهيمي هم بايد مورد حمايت جامعه بينالملل قرار گيرد و تمام آنهايي كه در اين مساله موثر هستند و نفوذ دارند بايد سعي كنند كه با همكاري با هم به خشونتها پايان دهند.

وي ادامه داد: گسترش سلاحهاي هستهيي بزرگترين تهديد براي ماست و نم اين فرصت را به ايران ميدهد كه نشان دهد كه ميتواند جامعه بينالملل نقش بسيار سازندهاي داشته باشد و ايران بايد در برنامه اتمي خود بسيار مسئولانه عمل كند و اين نگرانيها در واقع در قطعنامههاي متعدد شوراي امنيت ذكر شده است كه خواستار شفافيت و همكاري كامل با آژانس بينالمللي انرژي اتمي شدهاند. براي حفظ صلح و امنيت در منطقه و دنيا از دولت ايران تقاضا ميكنم كه اقدامات لازم را براي ايجاد اعتماد انجام دهد و نشان دهد كه برنامه هستهيي ايران صلحآميز است و اين بايد از طريق همكاري با آژانس و رعايت كردن مقررات سازمان ملل باشد.

بانكيمون تاكيد كرد: از ايران خواهش ميكنم با همكاري با گروه 1+5 بتواند مسير ديپلماتيكي پيدا كند. خواهش ميكنم كه تمام طرفين تهديدآميز صحبت نكنند زيرا خشونت به خشونت ديگري ميانجامد و به زودي به خونريزيها منجر ميشود و زمان اين است كه تمام رهبران از صداي خود استفاده كنند تا تشنجها را كمتر كنند به جاي اينكه به آن بيفزايند. بايد خاورميانهاي عاري از سلاحهاي هستهيي و كشتار جمعي داشته باشيم.

به گزارش ايسنا، دبيركل سازمان ملل با اشاره به اينكه ايران 38 سال پيش پيشنهاد خاورميانه عاري از سلاح هستهيي را مطرح كرده است گفت: من با اين نظريه موافق هستم كه بايد تمام دنيا عاري از سلاح هستهاي و همه سلاحهاي ديگر شود و آرزو دارم تجارت غير قانوني سلاح از بين برود.

وي گفت: ما نميتوانيم از امنيت ملي و بين المللي صحبت كنيم مگر آنكه به توسعه پايدار برسيم و در كم كردن فقر پيشرفت زيادي داشتيم، اما نبود برابري در حال افزايش است بايد تلاش كنيم به اهداف هزاره برسيم و در مقابل شوكهايي كه به ما وارد ميشود انعطاف داشته باشيم و آنها را تحمل كنيم.

مون ادامه داد: بايد برنامه توسعه بعد از 2015 را نيز تعريف كنيم و جامعه بين الملل اهداف توسعه را بپذيرد و رهبري سياسي غير متعهدها و گروه چين و 77 نيز بايد آنها را همراهي كنند .

وي بر حقوق ملتها تاكيد كرد و گفت: نقش كشورها در سازمان ملل براي رسيدن به مديريت جهاني دموكراتيك قابل توجه است؛ مديريتي كه شامل تقويت سازمان ملل از داخل اين سازمان و كمك به سازمانهاي جهاني و شوراي امنيت را نشان ميدهد تا اصلاح ساختار سازمان ملل پويايي حال حاضر در دنيا را داشته باشد.

دبيركل سازمان ملل در پايان با اشاره به سابقه 50 ساله جنبش غير متعهدها گفت: اين جنبش از آرمانهاي صلح و برابري دفاع ميكند؛ پس بايد با يكديگر كار كنيم تا به اين آرمانها برسيم.

[بابک 52]

چرا علی‎اف دعوت سفر به ایران را پذیرفت و بعد رد کرد؟

الهام علیاف، رئیس جمهور جمهوری آذربایجان، حاضر نشده است تا در نشست سران کشورهای عضو جنبش غیر متعهدها در تهران شرکت کند.
پیش از این اعلام شده بود که آقای علیاف، دعوت محمود احمدی نژاد را برای شرکت در این نشست پذیرفته است. با این همه رسانه های آذری می گویند که دولت باکو به تازگی گفته است که المار محمدیاروف، وزیر خارجه را به نمایندگی از جمهوری آذربایجان در تاریخ نهم و دهم شهریورماه در این نشست به تهران خواهد فرستاد.

مقامات رسمی میگویند که الهام علیاف در بلاروس به سر میبرد و نمیتواند در این نشست شرکت کند هرچند تحلیلگران این تصمیم را نشانه دیگری از روابط رو به وخامت جمهوری آذربایجان و ایران میدانند.
نشست غیر متعهدها با حضور ۱۲۰ کشور در حالی در تهران برگزار میشود که ایران نه تنها با غرب بر سر پرونده هستهای و حمایت از دولت سوریه دچار مشکل شده، بلکه با همسایگاناش از جمله جمهوری آذربایجان نیز روابط تیره و تاری دارد. اختلاف ایران و آذربایجان به دوستی آذربایجان با اسرائیل باز میگردد.
تنش فزاینده در روابط دو کشور

قابیل حسینعلی، تحلیلگر مسائل سیاسی در باکو، در مصاحبه با بیبیسی آذری گفته "در جریان تنشها بین تهران و باکو باید ایران را ملامت کرد. ایران در مسائل داخلی آذربایجان دخالت کرده و دولت آذربایجان راتحت فشار قرار داده و تهدید کرده است."

آقای حسینعلی گفته است که چندین "حمله تروریستی طراحی شده توسط ایران" در خاک جمهوری آذربایجان خنثی شده است. او همچنین دولت ایران را به "دلیل گروگان گرفتن دو شاعر آذری" مقصر میداند.
تنش بین ایران و جمهوری آذربایجان پس از دستگیری فرید حسین و شهریار حاجی زاده، دو شاعر آذربایجانی که در ماه مه به ایران سفر کرده بودند، شدت گرفت.
انتظار میرود که احکام این دو شاعر در ماه سپتامبر صادر شود.
بر اساس گزارش رسانههای ایران، فرید حسین و شهریار حاجی زاده به دلیل "فعالیتهای جاسوسی" بازداشت شده اند اما هنوز مقامات رسمی ایران اتهام این دو نفر را مشخص نکرده و فقط اعلام کردهاند که دو شهروند جمهوری آذربایجان در ایران به "اقدامات مجرمانه" دست زده اند.
وزارت خارجه جمهوری آذربایجان تاکنون پنج نامه دیپلماتیک به ایران فرستاده و خواهان آزادی این دو شاعر شده است و دیپلماتهای جمهوری آذربایجان این اقدام ایران را "آدمربایی" نامیدهاند.
۲۲ شهروند آذربایجانی در هفته جاری به جرم طراحی "اقدامات تروریستی" علیه سفارتخانههای دو کشور آمریکا و اسرائیل در باکو محاکمه شدند.
این افراد که متهم به همکاری با سپاه پاسداران هستند، در ماه مارس توسط مقامات آذربایجانی دستگیر شده اند.
دلخوری در مهمانی افطاری

آقای حسینعلی میگوید که عدم حضور آقای علیاف در نشست تهران میتواند روابط تهران و باکو را تیره تر کند.
ماه گذشته سفیر ایران حاضر نشد در مهمانی افطاری رئیسجمهوری آذربایجان شرکت کنند یا حتی نماینده ای را به این ضیافت بفرستد و این اقدام انتقاد شدید رسانههای نزدیک به دولت جمهوری آذربایجان را در پی آورد.
در واکنش، سفارت ایران با صدور بیانیهای، "کمکاری در برقراری ارتباط" از سوی طرف دعوت کننده را علت عدم حضور دیپلماتهای ایرانی در مراسم افطاری عنوان کرد.
روابط ایران و جمهوری آذربایجان از ابتدای سال جاری میلادی، پس از آن که جمهوری آذربایجان اقدام به خرید ۱.۶ میلیارد دلار تجهیزات نظامی از اسرائیل کرد، رو به سردی گذاشت

ایران جمهوری آذربایجان را متهم کرد که به جاسوسان اسرائیلی اجازه داده است تا از خاک جمهوری آذربایجان استفاده کنند. طی ماه های اخیر هم دهها تن به "اتهام جاسوسی برای ایران" در باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، و دیگر شهرهای این کشور دستگیر شده اند.
دولت جمهوری آذربایجان همچنین داشتن حجاب اسلامی در مدارس برای دختران را ممنوع کرده است که این اقدام هم موجب خشم حکومت مذهبی در ایران شده است.
چندین ماه پیش ایران به تصمیم اقدام جمهوری آذربایجان در میزبانی مسابقه آواز یوروویژن اعتراض کرد و این اقدام را "خلاف ارزشهای اسلامی" دانست.
جمهوری آذربایجان که اکثر شهروندانش مسلمان سکولار هستند، نگران است که مبادا حکومت دینی در ایران در صدد برآید انقلاب اسلامی خود را به اینسوی مرز صادر کند.

[بابک 52]

افول جنبش غیرمتعهدها و امیدهای ایران


جمهوری اسلامی ایران به برگزاری اجلاس کشورهای غیرمتعهد در تهران امیدهای زیادی بسته است. اما وضعیت کنونی غیرمتعهدها نمیتواند پاسخگوی این امیدها باشد. تلاش ایران برای "دمیدن نفس تازه" در کالبد غیرمتعهدها هم احتمالا بینتیجه خواهد ماند.

در هفتههای اخیر با نزدیکتر شدن زمان برگزاری شانزدهمین اجلاس سران جنبش کشورهای غیرمتعهد در تهران (۶ تا ۱۱ شهریور) دغدغه و حساسیتهای مقامهای جمهوری اسلامی در باره هر چه وسیعتر برگزارشدن آن نیز بروز معنادارتری پیدا کرده است.
از نظر این مقامها برگزاری "آبرومندانه و گسترده" اجلاس باید محملی باشد برای وجههبخشیدن به جمهوری اسلامی و نفی انزوایی که ایران از جمله به سبب مناقشه اتمی با آن روبرو است. مسعود جزایری، معاون ستاد کل نیروهای مسلح ایران در این باره گفته است: "نفس برگزاری این اجلاس در تهران مشروط به دمیدن نفس تازه به جنبش عدم تعهد مثبت و مفید ارزیابی می شود به خصوص در شرایط محاصره ای که جمهوری اسلامی ایران توسط رژیم های سلطه در آن قرار گرفته است."
حتی امید به شکستن تحریمها نیز انتظاری بوده که در رابطه با اجلاس یادشده مطرح شده است. منصور حقیقتپور، نایبرییس کمیسیون امنیت ملی مجلس در همین راستا گفته است که "در این نشست امکان دارد به راهکارهایی اقتصادی برای شکستن تحریمها علیه کشورمان دست یافت".
محسن رضایی، فرمانده پیشین سپاه پاسداران و دبیرشورای تشخیص مصلحت نظام نیز با کلمات دیگری از این امید سخن گفته است: "عملا این اجلاس در تحریمهای اقتصادی علیه ایران ایجاد تزلزل خواهد کرد؛ چراکه غرب به دنبال این است که ثابت کند ایران تنها شده است، اما با برگزاری اجلاس ثابت خواهیم کرد ایران روابط گستردهیی داشته و تنها نیست، بلکه کسانی که ایران را تحریم کردهاند، در انزوا و اقلیتند و در این صورت یک مبارزه سیاسی بزرگ را به نفع ایران رقم زدهایم".
این امیدها و انتظارها در حالی مطرح میشوند که جنبش غیرمتعهدها همچنان روند رو به افولی دارد و بیاهمیتشدن آن در معادلات بینالمللی که از سه دهه پیش آغاز شده روز به روز نمود بیشتری مییابد. به ویژه بیانیهها و حمایتهای کشورهای غیرمتعهد از ایران در چارچوب آژانس بینالمللی انرژی اتمی یا در بحبوبه جنگ ۸ ساله با عراق کمتر توانسته موضع جمهوری اسلامی را در این مناقشات تقویت کند و یا در تشدید فشارها و تحریمها مانعی به وجود آورد.
ایران البته از سال ۱۳۵۸ به جنبش غیرمتعهدها پیوسته است، ولی این جنبش از پیش از آن نیز با مشکلات و ضعفهایی روبرو بوده که تبعا بر نقش و کارکرد آن بیتاثیر نمانده است.
تلاش برای ایجاد یک نیروی سوم

سال ۱۹۶۱ (۱۳۴۰ خورشیدی) در گرماگرم جنگ سرد میان دو اردوگاه شرق و غرب اجلاسی در بلگراد (پایتخت یوگسلاوی) برگزار شد که شوروی و آمریکا را به اعتدال و میانهروی فراخواند، از لزوم "همزیستی مسالمتآمیز" سخن گفت و سنگ بنای جنبش غیرمتعهدها را گذاشت.
در اجلاس بلگراد ۲۵ کشور شرکت داشتند که عمدتا از درون جنبش ضداستعماری و یا جنگهای آزادیبخش حین یا پس از جنگ جهانی دوم به استقلال رسیده بودند. ژوزف تیتو، رهبر یوگسلاوی، جواهر لعل نهرو، نخستوزیر هند، جمال عبدالناصر، رئیس جمهور مصر، قوام نکرومه، رهبر غنا و احمد سوکارنو رئیس جمهور اندونزی چهرههای شاخصی بودند که روند یادشده را نمایندگی میکردند.
دغدغه این رهبران که از دیکتاتورها هم در آنها کم نبود، عمدتا به فاصلهگیری از دو قطب نظامی جهان (ورشو و ناتو)، تدوام استعمارزدایی، تشدید روند تنشزدایی، احترام به حاکمیت ملی و عدم دخالت در امور یکدیگر معطوف بود. مبانی این سمتگیری قبلا در در قرارداد میان هند و چین که برای بسیاری از کشورهای تازه استقلال یافته اساس سیاست خارجیشان شد و نیز در کنفرانسهای کلمبو (سریلانکا) و باندونگ (اندونزی) تدوین و تصریح شده بود. این دو کنفرانس آخر، محملی بودند برای عرض اندام و بروز اراده شماری از کشورهای آسیایی و آفریقایی که مخالفت خود را با پیمانهای نظامی منطقهای مانند سنتو و سیتو به نمایش بگذارند.
کنفرانس بلگراد به عنوان اولین اجلاس سران غیرمتعهدها در بیانیه ۲۷ مادهای خود بر سیاست خارجی مستقل در چارچوب همزیستی مسالمتآمیز و عدم دخالت تاکید گذاشت، به خلع سلاح و ممنوعیت تسلیحات اتمی و شیمیایی و بیولوژیکی فراخواند، از جنبشهای آزادیبخش حمایت کرد و عدالت و رفاه بیشتری را برای کشورهای در حال توسعه خواستار شد. علاوه بر این، شرط عضویت در جنبش غیرمتعهدها عدم پیوستن به پیمانهای نظامی، امتناع از قراردادهای نظامی با قدرتهای بزرگ و مخالفت با ایجاد پایگاههای نظامی این قدرتها در خاک خود عنوان شد.

در واقع کنفرانس بلگراد و تشکیل جنبش غیرمتعهدها تلاشی سیاسی بود برای ایجاد یک نیروی مستقل سوم تا تاثیرگذاری بر فعل و انفعالات جهان از انحصار اراده و منافع واشنگتن و مسکو که جهان را به دو قطب وابسته به خود تقسیم کرده بودند بیرون بیاید.
تنافضاتی که از ابتدا جنبش را همراهی کردند

باور بنیانگذاران جنبش عدم تعهد و جانشینان بعدی آنها این بود که تنوع جغرافیایی و ایدئولوژیکی کشورهای عضو با ایجاد ساختارهای رسمی همچون اساسنامه و دبیرخانه داخلی برای این جنبش همخوانی ندارد و با چنین اقداماتی احتمالاً این جنبش از هم فروخواهد پاشید. زیرا یک سازمان فراملی متشکل از کشورهایی با ایدئولوژی ها و اهداف مختلف هرگز قادر به ایجاد ساختاری اداری و منطقی برای اجرای سیاستهایی که مورد توافق کشورهای عضو باشد، نخواهد بود.
به راستی هم جنبش غیرمتعهدها معجونی بود از کشورهایی با فرهنگ و ایدئولوژی و ساختارهای اقتصادی و سیاسی بسیار متفاوت. هم برخی از کشورهای دموکراتیک عضو این جنبش بوده و هستند و هم شمار زیادی از دیکتاتورها. هم فقیرترین کشورهای جهان در این جنبش عضویت داشتهاند و هم شیوخ نفتی خلیج فارس.
از همین رو، جنبش نه ساختار نهادینی پیدا کرد و نه هیچگاه در جلسات آن قطعنامهای مقیدکننده برای اعضا به تصویب رسید. گرچه غیرمتعهدها دومین مجمع جهانی پس از سازمان ملل به شمار میآید ولی بر خلاف سازمان ملل اساسنامهای ندارد، اعضا حق عضویتی پرداخت نمیکنند و جنبش حتی یک دبیرخانه دائمی هم ندارد.
با این همه در سالهای آغازین تشکیل غیرمتعهدها که هنوز بنیانگذاران کاریزماتیک آن زنده بودند، این جنبش تاثیرات معینی بر گفتمانها و فعل وانفعالات بینالمللی گذاشت. تلاشها و حمایتهای این جنبش روند استعمارزدایی در آفریقا را شدت بخشید، رژیم نژادپرست آفریقای جنوبی را در سطح بینالمللی با انزوای بیشتری روبرو کرد و تامین حقوق فلسطینیها بیش از پیش به مسئله روز دیپلماسی بینالمللی بدل شد.
با آشکارشدن این واقعیت که استقلال سیاسی لزوما به بهبود وضعیت اقتصادی و ایجاد رفاه در کشورهای استقلالیافته و غیرمتعهد نمیانجامد و در حالی که بحران بدهی کشورهای در حال توسعه به کشورهای غربی رو به اوج بود تاکید بر ایجاد نظم نوین اقتصادی و از بینبردن شکاف شمال و جنوب نیز به محورهای فعالیت و تبلیغات غیرمتعهدها بدل شد.
با این همه، روز به روز غیرمتعهدبودن معنای خود را از دست داد. هند که از بنیانگذاران جنبش غیرمتعهدها بود با همسایه خود پاکستان وارد جنگ شد و بعد هم سلاح هستهای تولید کرد. در اندونزی سوهارتو زمامدار شد که با کودتای خونین علیه سوکارنو به قدرت رسید و مناسبات تنگاتنگی با غرب برقرار کرد. کشورهایی مانند کوبا و ویتنام و الجزایر هم کوشیدند که غیرمتعهدها را به شوروی نزدیک کنند. فیدل کاسترو در اجلاس سران غیرمتعهدها در سال ۱۹۷۹ در هاوانا به صراحت گفت که شوروی دوست طبیعی غیرمتعهدهاست، نقطهنظری که با مخالفت سخت کشورهای غربگرای عضو جنبش روبرو شد.
آغاز افول غیرمتعهدها پیش از فروپاشی دیوار برلین

در چنین شرایطی تیتو که تنها باقیمانده بنیانگذاران جنبش بود دیگر در موقعیتی نبود که اعتدال را به جنبش بازگرداند و ایندیرا گاندی رهبر هند که یکی از نمادهای استقلال از دو قطب به شمار میآمد هم، به دلایلی اصولا از عهده چنین کاری برنمیآمد. این عوامل به علاوه تنشزدایی محسوس میان شرق و غرب، بحران نفت در دهه هفتاد، بحران بدهیهای خارجی کشورهای در حال توسعه و و وابستگی بیشتر شماری از آنها به کشورهای ثروتمند عملا روند واگرایی، تشتت و بیاهمیت شدن جنبش غیرمتعهدها را شدت بیشتری بخشید.
اجلاس سران غیرمتعهدها در سال ۱۹۸۶ در تانزانیا اوج این روند را به نمایش گذاشت. در این اجلاس هرج و مرج و چنددستگی کامل حاکم بود. شعار و دستور کار مشخصی وجود نداشت و بحث عمده به این برمیگشت که بدهیهای خارجی کشورهای عضو آیا اصولا باید پرداخته شوند و اگر پاسخ مثبت است، چگونه. این که معمر قذافی در این اجلاس کشورهایی غربی را به بمبگذاری در خاکشان تهدید کرد هم عملا نافی بسیاری از شعارها و مبانی غیرمتعهدها بود.
هستند صاحبنظرانی که افول و به حاشیهراندهشدن هر چه بیشتر جنبش غیرمتعهدها را به پایان جنگ سرد و خروج جهان از نظام دوقطبی ربط میدهند. اما همانطور که گفته شد عوامل داخلی پیشاپیش این جنبش را تا حدود زیادی از نفس انداخته بودند و انفعال و کمرنگشدن جایگاه آن در گستره بینالمللی را دامن زده بودند.

با فروپاشی دیوار برلین و پایان جنگ سرد عامل خارجی هم وارد کار شد. این عامل به علاوه تسریع روندهای جهانیشدن و وابستگیها و همپیوندیهایی بیشتر در سطح بینالمللی که معنای استقلال را مشمول بازخوانی کرد بیش از پیش غیرمتعهدها را با بحران هویت و کارایی روبرو ساخت. این بحران در ۶ اجلاس سران که از سال ۱۹۸۹ تا کنون تشکیل شدهاند نیز اثرات خود را گذاشته و کمتر نشانهای در دست است که از احیای نقش غیرمتعهدها و قادرشدن آن به تاثیرگذاری جدی بر روندهای بینالمللی حکایت داشته باشد. این تاثیرگذاری اینک بیش از همه از نهادها و تشکلهای بینالمللییی مانند گروه ۲۰ یا نهادهای منطقهآی مانند مرکوسور و آسهآن و اتحادیه اروپا و ... برمیآید که بر اساس وظایف و رسالتهای امروزین و بر مبنای اشتراکات و منافع منطقهای و اقتصادی و سیاسی مشخص شکل گرفتهاند.
ایران، عضویتی دیرهنگام اما پرمناقشه

ایران به دلیل پیوستن حکومت شاه به پیمان نظامی بغداد امکان شرکت در نخستین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد (بلگراد ۱۹۶۱) را نیافت و از آن تاریخ تا انقلاب سال ۱۳۵۷ نیز مسئله عضویت ایران در این جنبش مطرح نشد.
مهرماه ۱۳۵۸ (اکتبر ۱۹۷۹) ایران در جریان اجلاس سران جنبش غیرمتعهدها در هاوانا به عضویت این جنبش درآمد. جمهوری اسلامی از همان ابتدا کوشیده است که این عضویت را در خدمت حمایت از مواضع خود در مناقشات متعددی که بعد از انقلاب با آن روبرو بوده در بیاورد. در همان اجلاس سال ۱۹۷۹ جمهوری اسلامی و کشورهای ضدآمریکایی همسو با آن میخواستند که ضمن حمایت از انقلاب ۲۲ بهمن، دخالتها و اقدامات منفی ایالات متحده علیه ایران محکوم شود. این خواست با مخالفت کشورهای همسو با غرب روبرو شد و آنها نیز متقابلا تقاضا کردند که اجلاس حمله شوروی به افغانستان را هم محکوم کند. در همین اجلاس بود که کاسترو از نزدیکی "طبیعی" غیرمتعهدها با شوروی سخن گفت و چنددستگی در میان اعضا بر سر دوری یا نزدیکی به این یا آن قطب جهانی به اوج رسید.
در جریان جنگ ایران و عراق نیز برگزاری هفتمین اجلاس که قرار بود سال ۱۹۸۳ در بغداد انجام شود به مناقشه جنبی میان دو کشور منجر شد و سرانجام محل اجلاس به دهلی نو انتقال یافت. یکی از موضوعهای محوری و مناقشهبرانگیز اجلاس بعدی که سال ۱۹۸۶ در تانزانیا برگزار شد نیز بروز صفبندی و جدال بر سر جنگ ایران و عراق بود.
در دورههای اخیر و به ویژه در اجلاس چهاردهم سران غیرمتعدها در سال ۲۰۰۶ در هاوانا ایران پیوسته در تلاش بوده است که حمایت این جنبش را از مواضع خود در مناقشه هستهای کسب کند، حمایتی که تاثیر چندانی در ممانعت از تشدید این مناقشه نداشته و نتوانسته مانع تحریم و منزویسازی بیشتر ایران شود. در جریان اجلاسهای متعدد شورای حکام آژانس انرژی اتمی و ارائه گزارشهای این آژانس نیز ایران کوشیده است مواضع بعضا حمایتآمیز نمایندگان غیرمتعهدها را به سپری در مقابل فشارها و انتقادها تبدیل کند و تا حد ممکن "زهر" گزارشها و قطعنامههای آژانس را بگیرد، اقدامی که ناشی از انتظارات غیرواقعی جمهوری اسلامی از نقش و تاثیر جنبش غیرمتعهدها تلقی میشود و معمولا نتیجه مطلوبی به بار نیاورده است.

تردید در برآوردهشدن انتظارها از اجلاس تهران


رمبنای درک و برداشت غیرواقعی یادشده، ایران این علاقه خود را پنهان نکرده که جنبش غیرمتعهدها به وزنهای همسنگ سازمان ملل بدل شود، به خصوص که کشورهای بزرگ در آن حضور ندارند و حق وتویی هم در کار نیست. این که غیرمتعهدها به عنوان اهرم فشاری برای اصلاحات در سازمان ملل عمل کند نیز کم و بیش در اظهارات و مواضع رهبران جمهوری اسلامی آشکار بوده است.
این انتظارها همانگونه که گفته شد با وزن و وضعیت کنونی غیرمتعهدها همخوانی ندارد و به نظر میآید که عمدتاً بیان آرزوهای دستنیافتنی مقامهایی است که همچنان سودای برهمزدن یک باره ساختارها و معادلات سیاسی در منطقه و جهان را دارند. عملیشدن برخی از پیشنهادهای مطرح از سوی ایران برای اجلاس تهران مانند "مشارکت در مدیریت جهان، جلوگیری از توهین به ادیان، مقابله با تحریم ها و اقدامات زورمدارانه، مقابله با سلطه فرهنگی غرب، اصلاحات سازمان ملل متحد، حمایت از نامزدی کشورهای عضو عدم تعهد برای حضور در نهادهای بین المللی مانند شورای امنیت و تاسیس یک بانک مشترک" هم بیش از آن که به کار برونبرد جنبش غیرمتعهدها از بحران هستیشناختیاش بیایند، نشات گرفته از برخی نیازها و مقتضیات ویژه خود جمهوری اسلامی ایران هستند.
غیرمتعهدها تشکلی آزاد و غیرالزامآور بود که متناسب با متقضیات و شرایط دوران جنگ سرد و در اوج جنبشهای استقلالخواهی و استعمارزدایی شکل گرفت و از همان ابتدا نیز به دلیل تنوع و تفاوت در فرهنگ و اقتصاد و سیاست کشورهای عضو آن و نیز به دلیل ساختار آزاد و ژلهایاش قادر به تاثیرگذاریهای شگرفی بر فعل و انفعالات بینالمللی نشد.
با متفاوتشدن شرایط متفاوت جهان کنونی و پیچیدهترشدن روندها و مسائل بینالمللی این تاثیرگذاری روز به روز کاهش یافته و آن طور که سخنگوی وزارت خارجه ایران اذعان کرده کار این جنبش اینک "صدور بیانیههای سیاسی است که خود اعضا هم توجهی به آنها ندارند." بعید است که تلاشهای ایران در دوره سه ساله ریاستش بر جنبش غیرمتعهدها برای "دمیدن نفس تازه" در کالبد این جنبش هم به نتیجهای مطلوب بیانجامد و آن را از سراشیبی افول بیشتر دور کند.
از نظر مقامات ایران همانگونه که در ابتدا آمد اجلاس تهران بیش از همه باید انزوای جمهوری اسلامی را بشکند و حتی تحریمها را کماثر کند. بعید نیست که قطعنامه پایانی کنفرانس نیز بازتاب همین منویات جمهوری اسلامی از کار درآید. ولی این که دامنه و ابعاد زمانی تاثیرگذاری این اجلاس و قطعنامههای آن چشمگیر باشد، موضوعی است که با توجه به وضعیت و نقش تشریحشده جنبش غیرمتعهدها میتوان با تردید به آن نگریست.

[بابک 52]

نشست تهران صحنه انتقادهای خامنه ای، بان کی مون و مرسی

رهبر ایران می گوید کشورش هیچگاه بمب اتمی نخواهد ساخت اما برنامه جنجالی و پرسش برانگیز اتمی اش را نیز رها نخواهد کرد.

آیت الله علی خامنه ای امروز، پنجشنبه، به رهبران کشورهای درحال رشد در کنفرانس سران جنبش غیرمتعهدها در تهران گفت ایران از حق ملی خود در مورد انرژی صلح آمیز دست بر نمی دارد.

رهبر ایران در همین سخنرانی ضمن انتقاد شدید از شورای امنیت سازمان ملل متحد، آن را نهادی غیرمنطقی، ظالمانه ، ازکارافتاده و باقیمانده از گذشته ای دانست که آمریکا برای تحمیل قلدری بر جهان از آن استفاده می کند.

بان کی مون دبیرکل سازمان ملل متحد نیز در کنفرانس سخنرانی کرد و خواستار عمل کردن ایران به قطعنامه های سازمان ملل متحد شد که از تهران می خواهد فعالیت های اتمی اش را محدود کند. آقای بان هشدار داد که تشدید لفاظی های بین المللی بر سر این مسئله خطر وقوع جنگ را به همراه دارد.

دبیرکل سازمان ملل متحد همچنین از ایران برای اظهارنظرهای خشم انگیز در مورد هولوکاست و حق موجودیت اسرائیل انتقاد کرد و از این دو دشمن خواست از تهدید کردن یکدیگر دست بردارند.

محمد مرسی رئیس جمهوری مصر نیز در کنفرانس شرکت داشت، که نخستین حضور یک رهبر مصر در ایران پس از گذشت چندین دهه بود. ایران در پی انقلاب اسلامی 1357 ، مناسبات دیپلماتیک با مصر را در واکنش به حمایت مصر از شاه و پیمان صلحی که با اسرائیل بسته بود قطع کرد.

آقای مرسی در اظهارنظرهائی که برای تهران خوشایند نبود به شدت از رژیم سوریه انتقاد کرد و آن را رژیمی سرکوبگر خواند. ایران قویا از دولت دمشق حمایت می کند حال آنکه مصر طرفدار شورشیان سنی سوری است که خواستار خلع بشار اسد رئیس جمهوری سوریه هستند.

رهبر اسلام گرای مصر نگفته است مناسبات با ایران را ارتقا می دهد و تا کنون صرفا قول یک سیاست خارجی متوازن تر را داده است. ایران از انقلاب ۲۰۱۱ مصر حمایت کرده است؛ انقلابی که آقای مرسی را به قدرت رساند.