دلار یک‌روزه 100تومان گران شد
شرق: از اول هفته جاری تاکنون قیمت دلار 130تومان و در فاصله دوروز دو شنبه و یکشنبه قیمت دلار 100تومان افزایش یافته است. دلالان بازار منوچهری هدفمندی یارانه ها و حرکت آرام دولت برای افزایش تدریجی قیمت ارز مبادله ای را مهم ترین دلیل هیجانی شدن بازار ارز می دانند. اگرچه نوسان در بازار ارز و جهش قیمت ها مانند روزهای پرهیجان سال گذشته نیست، اما چندروزی است که قیمت تابلوهای صرافی ها در خیابان منوچهری مدام بالا می رود و گاهی طی یک روز 20تومان به قیمت دلار اضافه می شود و گاهی مانند دوروز گذشته حدود 100تومان. روز دوشنبه قیمت دلار در بازار آزاد سه هزارو215تومان بود که یک روزه صدتومان به قیمت آن اضافه شد و در روز سه شنبه هر دلار بازار آزاد سه هزارو315تومان شد. به گفته دلالان بازار منوچهری، این بار جهش قیمت ها مانند سال پیش متاثر از اخبار سیاسی نیست و تنها دلیل اقتصادی دارد؛ اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها مهم ترین عامل تغییر قیمت هاست و پس از آن ریزش بورس هم موثر است. حرکت تدریجی ارز مبادله ای هم به نحوی دیگر بر این جریان افزایشی شدن قیمت ها موثر است.
دوبام وهوای دولت؛ افزایش و کاهش سود بانکی
کسری یکی از فروشندگان ارز در بازار منوچهری است. منتظر می مانم تا یکی، دو تلفنش را تمام کند و جواب یکی، دونفر از مشتری ها را بدهد. می گوید قیمت ها در نوسان است اما شاید بعید باشد که بازار هیجانی مانند هیجان سال پیش را تجربه کند. صرافی ها دلار را سه هزارو290تومان می خرند و سه هزارو310 تا 15تومان می فروشند. قیمتی هم که خودش به یکی، دونفر از مشتری ها می دهد روی سه هزارو300تومان تا سه هزارو310تومان در نوسان است. دوباره تلفنش زنگ می خورد. جواب می دهد و قاطعانه می گوید که فعلا قصد فروش ندارد و امروز و فردا فقط خریدار است. می گوید درست است که چندروزی است بازار هیجانی شده و قیمت ها مدام در حال بالاوپایین شدن است، اما این نوسان اندک است و جهشی نیست. برای ما که بلد کاریم این چراغی است برای خریدن اما تنها تا حد محدودی. الان دقت کنید افرادی که از پایه های ثابت بازار هستند تنها در حال خریدن هستند و برخی از تازه واردها دارند دلارهایشان را می فروشند. دلیلش هم این است که وقتی قیمت ها 20، 30تومان بالا می رود نشان می دهد اراده ای در پشت افزایش قیمت ها وجود دارد و این روند آرام صعودی فعلا ادامه دارد، اما وقتی که قیمت ها یکباره 200تومان جهش دارد ما هم محتاط می شویم چون آن بازار هیجانی است اما این بازار را نگاه کنید؛ آرام است. همه دارند بر اساس اراده ای خارج از بازار آرام خریدوفروش می کنند. می گوید به نظر می رسد دولت اراده کرده است که دلارها را از بازار جمع کند. وقتی قیمت پایین است یا نوسان ندارد، کسی هم برای فروش ترغیب نمی شود، اما وقتی قیمت سه هزارو200 یا 300 می شود عده ای دلارهایشان را می فروشند. به خصوص افرادی که دلار سه هزارو300تومانی خریده بودند و با کاهش قیمت ها حس کردند متضرر شده اند الان وارد بازار می شوند. کمی که بالاتر بروید افراد بیشتری دلارهای خانگی خود را می فروشند. تاکید می کند که دولت کسری بودجه دارد، خودشان اعلام کردند انتظار داشته اند 10 میلیون نفر از دریافت یارانه انصراف دهند اما تنها پنج میلیون انصرافی داشته ایم. این کسری بودجه بر بازار تاثیر می گذارد. رییس کل بانک مرکزی گفت سود بانکی افزایش یافته مردم پول ها را از بازار ارز به بانک ها بردند یا وارد بورس کردند اما حالا هم بورس مدام در حال ریزش است و هم وزیر اقتصاد گفته قرار است سود بانکی را کم کنند. خب طبیعی است که وقتی آن بازار در خطر باشد، این بازار جان می گیرد.
ارز مبادله ای گران شد، ارز آزاد هم
محمود، فروشنده دیگری است. با نکته سنجی می گوید قیمت ها در بازار ارز مبادله ای بالا رفته است. این افزایش قیمت بر بازار آزاد تاثیر می گذارد. یادآوری می کنم که قیمت ارز مبادله ای هرگز افزایش قابل توجهی نداشته و همیشه این افزایش قیمت در حد چندریال ناقابل بوده است. می گوید شما که باید این چیزها را بدانید. بروید قیمت ها را خوب پیگیری کنید. همین ارزی که یکی، دوریال، یکی، دوریال بالا می رفت، در دو، سه ماه گذشته در مجموع 70تومان افزایش یافته است. 70تومان قیمت بالاوپایین در بازار آزاد چیزی نیست اما در بازار مبادله چرا. این حرکت معنادار است. دولت دارد آرام آرام ارز مبادله ای را افزایش می دهد. ما هم این نکته را گرفته ایم دیگر. آن قیمت که بالا برود یعنی این قیمت هم باید بالا برود. حق هم دارند. کسری بودجه دارند. از همین جابه جایی اندک قیمت دلار و مابه التفاوت آن درآمد قابل ملاحظه ای به دست می آید. مگر آن دولت نبود با یک بار بالاوپایین کردن بازار، یارانه ها را پرداخت می کرد. بالاخره ابزارها بسیار است.
دلیل هدفمندی است و دیگر هیچ
سروته حرفش همین است و مدام هم تاکید می کند که اگر سال گذشته توافقات ژنو و اظهارات سیاسی خیابان استانبول را تکان می داد اما این بار همه موضوعات اقتصادی است و هدفمندی یارانه ها هم که سردمدار است. قیمت آب وبرق که گران شده. بنزین هم که قرار است گران شود. همه منتظرند ببینند چه اتفاقی می افتد. از آن طرف هدفمندی بورس را هم تحت تاثیر قرار داده و وقتی بورس ریزش کند، کار و کاسبی ما اینجا رونق می گیرد. به قول کارشناسان بازارهای واسطه و غیرمولد! قیمت بنزین البته باید تا یکی، دوروز دیگر تعیین تکلیف شود. آنکه درست شود این نوسانات هم کمتر می شود. تا آن روز حتما قیمت ها همینطور بالا می رود. چون این یک موضوع روانی است. جالب است که وقتی قیمت ها پایین می آید کسی خرید نمی کند و همه محتاط می شوند، اما تا قیمت ها بالا می رود همه گمان می کنند روند صعودی ادامه دار خواهد بود و همه خریدار می شوند. نمی دانم که قیمت ها چه می شود، اما ما سرخط روند قیمت ها را از بازار ارز مبادله ای می گیریم. تا وقتی قیمت ها آنجا کم کم بالا برود ما هم می دانیم که اراده بر افزایش قیمت ارز است. حرکت آن بازار که کند یا متوقف شود ما هم می ایستیم.
افزایش 70تومانی قیمت ارز مبادله ای در دولت یازدهم
از مهر 91 که مرکز مبادلات ارزی راه اندازی شد و ارز مبادله ای وارد چرخه معاملات ارزی شد، قیمت انواع ارز در این مرکز همواره یکسان و نوسانات در محدوده چندتومان در نوسان بوده است. از زمان تاسیس مرکز مبادلات ارزی قیمت دلار افزایش بسیار محدودی داشت. به نحوی که پس از پشت سرگذاشتن نوسانات اولیه، طی حدود هشت ماه قیمت دلار مبادله ای افزایش 20تومانی داشت، اما در همین مدت مشابه در دولت یازدهم قیمت ارز دولتی 72تومان افزایش داشته است. دولت دهم در تمام مدت فعالیت این مرکز تلاش بر ثبات قیمت ها در بازار مبادلاتی داشت. از طرف دیگر نوسانات قیمتی تنها مربوط به دوماه اول تاسیس مرکز بود که قیمت دلار از دوهزارو404تومان آغاز شد و دوماهه با حدود 50تومان افزایش به دوهزارو452تومان رسید، اما پس از آن آذر سال 91 تا مرداد سال 92 نوسانات دلار در حد دو تا سه تومان بود و قیمت دلار در بازار مبادله ای همواره در حوالی دوهزارو470تومان در چرخش بود، اما با روی کارآمدن دولت جدید قیمت ارز، در یک حرکت بسیار کند و تدریجی، روند صعودی گرفته و افزایش یافته است. به نحوی که در زمان روی کارآمدن سیف قیمت ارز مبادله ای دوهزارو478تومان بود و تا اردیبهشت سال جاری به دوهزارو551تومان رسیده است؛ امری که نشان می دهد دولت جدید درصدد افزایش آرام قیمت ها در این بازار است و تلاش دارد با یک حرکت بسیار کند، هم قیمت ها را تغییر دهد و هم تاثیر محسوسی بر بازار نگذارد، اما دلالان بازار آزاد معتقدند که این افزایش خزنده را رصد می کنند و همین موضوع محرکی برای افزایش تدریجی قیمت ها در بازار آزاد هم است.
چرا دلار گران شد؟
بهاءالدین حسینی هاشمی کارشناس اقتصادی
عوامل روانی مهم ترین عامل افزایش قیمت ارز در روزهای جاری است. دولت درصدد اجرای فاز دوم قانون هدفمندی یارانه هاست و قیمت حامل های انرژی مهم مانند بنزین همچنان مشخص نیست. نگرانی از میزان افزایش قیمت بنزین و نحوه اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها یکی از عوامل مهمی است که بر افزایش قیمت ها در بازار ارز تاثیر گذاشته است. اگرچه به گفته دولت قرار است شیب قیمتی فاز دوم و افزایش قیمت حامل های انرژی بسیار ملایم باشد و مدام صحبت از کنترل تورم است، اما این عوامل آثار روانی خود را بر بازار ارز می گذارد و ما شاهد آن بوده ایم. عامل دیگری که بر افزایش قیمت ها دامن زده است فرمول برابری عرضه و تقاضاست. زمانی که قیمت یک ارز به تعادل نمی رسد به این معناست که قدرت برابری آن کم شده یا عرضه آن در بازار کاهش یافته است. دولت قیمت ارز دولتی را دوهزارو500تومان تعیین کرده است. اما موضوع این است که این ارز را در بازار توزیع نمی کند. اگر دلار دوهزارو500تومانی بانک مرکزی به اندازه کافی در بازار توزیع شود و در اختیار فعالان بازرگانی و تجاری قرار گیرد، قطعا ارز در بازار آزاد به همین اندازه تثبیت خواهد شد ولی اگر قدرت برابری ارزها و همچنین عرضه و تقاضا رعایت نشود در بازار اختلال ایجاد خواهد شد. این یکی از موضوعات روانی است که همواره وجود داشته. چون مردم گمان می کنند ارز به میزان کافی وجود ندارد. تصوری که پیش از توافقات ژنو هم داشتند. اما اکنون صحبت از ناکامی در توافقات ژنو است و همچنان نه تکلیف توافقنامه مشخص است و نه وضعیت دلارهای بلوکه شده. این نگرانی ها از ناکامی توافق ژنو و ابهامات ایجادشده درباره لغو تحریم ها و آزادسازی پول های ایران هم جزو عوامل روانی مهم در نوسانات بازار ارز طی روزهای اخیر به حساب می آید. چون تاکنون تصور می شد که توافق و تحقق تعهدات ژنو در این مذاکرات می تواند عرضه دلار در بازار را افزایش دهد و در مقابل عدم توافق موجب محدودیت می شود اما انجام مصاحبه های متضاد درباره آزادسازی پول های بلوکه ایران این نگرانی را میان مردم به وجود آورده که ظاهرا تحریم ها برداشته نشده و پولی وارد ایران نشده است؛ ابهامات نشان می دهد نقل وانتقال پولی که قرار بود در توافق ژنو انجام شود به خوبی صورت نگرفته است. نکته ای که همواره مطرح می شود این است که تا زمانی که نرخ ارز به صورت واقعی یکسان سازی نشود همیشه شکاف در بین دو بازار آزاد و رسمی ارز وجود خواهد داشت و هر عامل روانی قیمت ها را بالا و پایین می برد.
پاسخ با نقل قول
قرارداد فروش نوکیا به مایکروسافت روز جمعه آینده عملی می شود. قرار است مایکروسافت پس از خرید نوکیا نام محصولات این شرکت را مایکروسافت تغییر دهد. با این اقدام، فعالیت برند نوکیا نیز به پایان می رسد.
