مجلس ایران مصوبه طرح سوال از رئیس جمهور را تغییر داد
عده ای از نمایندگان مجلس معتقدند که آیین نامه فعلی، سوال از رئیس جمهور را به اقدامی بی اثر تبدیل کرده و حتی او را از پاسخگویی جدی به سوالات نمایندگان بی نیاز کرده است
نمایندگان مجلس ایران در جلسه علنی امروز سه شنبه ۱۹ اردیبهشت ماه خود بخشی از اصلاحیه اخیر آئین نامه داخلی مجلس را حذف کردند که بر استیضاح رئیس جمهور در صورت قانع نشدن نمایندگان از پاسخهای او به ۶ سئوال آنها دلالت داشت.
بر اساس مصوبه قبلی مجلس، نمایندگان هر بار می توانستند تا ۵ سئوال از رئیس جمهور مطرح کنند و در صورت قانع نشدن اکثریت (نصف به علاوه یک) نمایندگان از پاسخ های او، سئوال ها را برای رسیدگی به قوه قضائیه بفرستند. در صورتی که تعداد سئوال های ارجاع شده به قوه قضائیه به عدد ۶ می رسید، طرح استیضاح رئیس جمهور در دستور کار مجلس قرار می گرفت.
اما شورای نگهبان این مصوبه را مغایر اصولی از قانون اساسی تشخیص داد که استیضاح رئیس جمهور را به درخواست مستقیم یک سوم نمایندگان مجلس منوط می کند و رأی به عدم کفایت سیاسی او پس از استیضاح را مستلزم موافقت دست کم دو سوم نمایندگان می داند.
نمایندگان مجلس علاوه بر حذف بخش مربوط به استیضاح، فرستادن سئوال به قوه قضائیه را هم به قانع نشدن دست کم "دو سوم" نمایندگان منوط کردند تا نظر شورای نگهبان تأمین شود.
بر اساس اصلاحیه امروز مجلس، بخشی از ماده ۱۹۶ آیین نامه داخلی به این ترتیب تغییر کرد: "پس از یک هفته از طرح سوال در کمیسیون یا کمیسیون ها چنانچه هنوز حداقل یک چهارم کل نمایندگان مجلس از سوال خود منصرف نشده باشند، رئیس مجلس موظف است در اولین جلسه سوال یا سوالات آنها را قرائت و فورا برای رئیس جمهور ارسال کند."
براساس تبصره یک این ماده،" تعداد سوال یا سوالات نباید از پنج سوال بیشتر باشد" و بر اساس تبصره ۲ این ماده، پس از ارسال سوال یا سوالات برای رئیس جمهور "کاهش امضاها سبب خروج از دستور نمی شود."
در مصوبه قبلی آمده بود که پس از ارسال سئوال برای رئیس جمهور، نمایندگان نمی توانند امضاهای خود را پس بگیرند.
شورای نگهبان در جلسه ای در اردیبهشت ماه، با استناد به اصول ۸۸ و ۸۹ قانون اساسی، به مصوبه مجلس در مورد اصلاح مواد ۱۹۶ و ۱۹۷ آیین نامه داخلی مجلس ایراد گرفت .
سخنگوی شورای نگهبان گفت که بر اساس نظر اعضای این شورا تبصره ۲ ماده ۱۹۷ آیین نامه داخلی مغایر با اصل ۸۸ قانون اساسی و بند ۲ اصل ۸۹ قانون اساسی شناخته شد.
شورای نگهبان به استناد اصول ۸۸ و ۸۹ قانون اساسی به مصوبه مجلس در مورد اصلاح مواد ۱۹۶ و ۱۹۷ آیین نامه داخلی مجلس ایراد گرفت
مطابق اصل ۸۹ قانون اساسی در مورد استیضاح رئیس جمهور، "در صورتی که حداقل یک سوم از نمایندگان مجلس شورای اسلامی رئیس جمهور را در مقام اجرای وظایف مدیریت قوه مجریه و اداره امور اجرایی کشور مورد استیضاح قرار دهند، رییس جمهور باید ظرف مدت یک ماه پس از طرح آن در مجلس حاضر شود و در خصوص مسایل مطرح شده توضیحات کافی بدهد."
مطابق این اصل، "در صورتی که پس از بیانات نمایندگان مخالف و موافق و پاسخ رییس جمهور، اکثریت دو سوم کل نمایندگان به عدم کفایت رییس جمهور رأی دادند، مراتب جهت اجرای بند ده اصل ۱۱۰ به اطلاع مقام رهبری میرسد."
اصل ۱۱۰ قانون اساسی، به شرح مجموعه وظایف و اختیارات رهبر جمهوری اسلامی می پردازد که یکی از آنها "عزل رئیس جمهور با در نظر گرفتن مصالح کشور پس از حکم دیوان عالی کشور به تخلف وی از وظایف قانونی، یا رای مجلس شورای اسلامی به عدم کفایت وی بر اساس اصل ۸۹" است.
بحث در مورد ضرورت تغییر آیین نامه مجلس در مورد نحوه طرح سئوال از رئیس جمهور، از اواخر اسفند ماه گذشته و پس از آن بالا گرفت که محمود احمدی نژاد برای جواب دادن به سوالات گروهی از نمایندگان در مجلس حاضر شد، اما متهم شد که به بسیاری از سئوالات پاسخ نداده است و با شوخی های خود به نمایندگان توهین کرده است.
بر اساس آئین نامه داخلی مجلس، نمایندگان نتوانستند پس از پاسخ های رئیس جمهور در مورد اینکه آیا قانع شده اند یا نه رأی گیری کنند.
طراح اصلاح ماده ۱۹۷ آیین نامه داخلی مجلس علی مطهری نماینده مردم تهران بود که پی گیری کننده اصلی طرح سوال از رئیس جمهور نیز محسوب می شد.