بوسیله Euronews
به روز شده در: ۱۸/۰۶/۲۰۱۸
بورس تهران به شوق ارز سه نرخی، ترمز برید
جهش شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران
صعود شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران که طی یک هفته گذشته ضمن افزایش ۸ هزار و ۶۸۶ واحدی با جهش ۹ درصدی مواجه شده، همچنان ادامه دارد.
در حالی که شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات سال ۹۶ خورشیدی به ۹۶ هزار و ۲۸۹ واحد رسیده بود، دو روز پیش از اعلام دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر خروج یک جانبه این کشور از توافق هستهای با ایران تا ۹۲ هزار و ۸۵۰ واحد تنزل کرد.
اما طی ۴۱ روزی که از این رویداد می گذرد، شاخص کل بورس تهران ۱۱ هزار و ۶۸۳ واحد رشد کرده است. این بدان معناست که در این مدت متوسط بازدهی سرمایهگذاری در بازار سرمایه ایران به ۱۲.۵ درصد بالغ شده است.
در حالی که خروج آمریکا از برجام به جهت اعمال تحریمهای اقتصادی این کشور علیه ایران، ریسک سرمایه گذاری در بورس تهران را افزایش داده ولی ایرانیان کم توجه به این مساله، نقدینگی خود را روانه بازار سرمایه کردهاند. به طوری که شاخص کل بورس تهران برای اولین بار مرز ۱۰۰ هزار واحد را درنوردید و تا پایان داد و ستدهای روز دوشنبه به ۱۰۴ هزار و ۵۳۳ واحد رسید. در این روز ارزش معاملات بورس تهران از ۷۱۰ میلیاردتومان فراتر رفت.
برخی کارشناسان علت اصلی رکورد شکنی پیاپی بورس تهران طی روزهای اخیر را امید فعالان بازار سرمایه به شکل گیری نرخ سوم ارز اعلام کردند.
فردین آقا بزرگی، کارشناس بازار سرمایه به خبرگزاری ایسنا گفته است:« مصوبه وزارت صنعت، معدن و تجارت در خصوص قابلیت انجام معاملات بر ثبت سفارشهای ارزی، یک قیمت توافقی در بازار ارز به وجود میآورد و نرخ ارز برای صادرکننده و واردکننده بیشتر میشود و این یعنی یک بازار سومی برای ارز به وجود میآید که در رشد دماسنج بازار سرمایه تاثیرگذار است. »
به اعتقاد این کارشناس بازار سرمایه، ایجاد نرخ سوم برای ارز به این معنی است که نرخ دلار در بازار غیر رسمی از ۴۲۰۰ تومان بالاتر میرود و در نتیجه شاخص بازار سهام تقویت خواهد شد.
اشاره او به گفتههای رئیس سازمان توسعه تجارت ایران است که از تشکیل بازار جدید ارز خبر داده که بر مبنای آن بخشی از صادرکنندگان میتوانند اظهارنامههای صادراتی را با نرخ توافقی به واردکنندگان بفروشند.
بدین ترتیب علاوه بر نرخ رسمی ۴۲۰۰ تومانی برای دلار و نرخ آزاد ۷ هزارتومانی، نرخ سوم دیگری هم در بازار ارز ایران شکل خواهد گرفت که به باور برخی کارشناسان در حدود ۶۵۰۰ تومان خواهد بود. نرخی که میتواند از یک سو ارزیابی جدید شرکتهای دارائی محور را افزایش دهد و از سوی دیگر درآمد شرکتهای صادرات محور را با توجه به تضعیف ارزش پولی ملی افزایش میدهد.
آقای آقا بزرگی همچنین معتقد است که سودآوری بسیاری از شرکتها در بورس تهران به قیمت دلار وابسته است و اگر قیمت دلار افزایش یابد شرکتهای صادرات محور با افزایش درآمد مواجه و این موضوع سبب شناسایی سود توسط این شرکتها و در نتیجه افزایش قیمت سهم آنها میشود.
اما ولی نادی قمی، از تحلیلگران بازار سرمایه ایران به خبرآنلاین گفته است:« اگرچه رقم سود شرکتها، بهخصوص شرکتهای صادراتی در سال جاری افزایشی است، اما بخشی از این تغییرات مثبت سود نیز در اثر بزرگنمایی مقیاسها (کاهش ارزش ریال) است. چراکه قدرت سودآوری شرکتها در اثر فتح بازارهای جدید برای فروش محصولات یا در اثر افزایش بهرهوری در تولید محصولات و به تبع آن کاهش بهای تمام شده محصولات افزایش خواهد یافت.»
به اعتقاد او براساس مفاهیم تئوریک محرکهای اصلی بازار سهام در دو دسته کلی شامل رشد واقعی قدرت سودآوری شرکتها و کاهش ریسک بازار طبقه بندی میشوند که در خصوص این دو مورد دغدغه وجود دارد.
آقای نادی قمی تاکید کرده که با توجه به تحریمهای جدید آمریکا و آینده نامشخص برجام، ریسکهای سیاسی بازار در حال افزایش است. اما وجود حجم نقدینگی بالا در ایران پس از ایجاد تلاطم قیمتی در بازارهای ارز، سکه طلا و خودرو حالا وارد بازار سهام شده است.
حجم نقدینگی اقتصاد ایران در حال حاضر ۱۵۰۰ هزار میلیاردتومان است که در مقایسه با سال ۱۳۹۲ خورشیدی ۳ برابر و در مقایسه با سال ۱۳۸۴ نزدیک ۲۲ برابر شده است.
بر این اساس یکی از دلایل عمده جهش شاخص کل بورس تهران، تورم انتظاری بالا همزمان با افزایش حجم نقدینگی، رشد نرخ ارز و تحریم های اقتصادی پیش روی اقتصاد ایران است.
شهرام نادری، نماینده مجلس ایران هم در گفتگو با خبرگزاری خانه ملت تاکید کرده که زمانی رشد شاخص بورس منطقی و معقول است که رشد شاخص ناشی از سودآوری شرکت های بورسی باشد نه اینکه این رشد متاثر از افزایش قیمت ارز باشد.
در چنین شرایطی، بهروز خدارحمی، تحلیلگر بازار سرمایه ایران نیز در گفتگو با تلویزیون دولت ایران هشدار داده که سهامداران برای خرید سهام عجله نکنند و اسیر هیجانات نشوند؛ چراکه رشدهای پرسرعت ادامهدار نخواهد بود.
هشدار او بر مبنای این دیدگاه کارشناسان بورس است که تصمیمگیری برای خرید سهام با اتکاء صرف بر صعود شاخص کل معقول نیست و نیازمند بررسی روند گذشته سهام شرکتها و نیز چشم انداز آتی کسب و کار آنهاست والا ارزش بازار سرمایه ایران طی ۱۴ سال گذشته و تحت تاثیر سقوط ارزش پول ملی ایران و رشد کند اقتصاد ایران تنها ۲۹.۵ درصد افزایش یافته و از ۴۴ میلیارد دلار در سال ۱۳۸۳ خورشیدی به ۵۷ میلیارد دلار در حال حاضر رسیده است.
این رشد با وجود حجم بالای خصوصیسازی شرکتهای دولتی از طریق ورود به بورس تهران چندان قابل توجه نیست و به نظر میرسد رشد این روزهای بورس تهران بیشتر تکرار تجربه سال ۱۳۹۱ است که در پی سقوط ارزش پول ملی، نرخ سهام شرکتها نیز نسبت به این سقوط تعدیل شد.