اينم گزارش پايان سال من از وضعيت موسيقي:
خواب آشفته موسيقي!
بهترين اتفاق راه اندازي دوباره ي اركستر ملي بود و اركستر سمفونيك با رهبران ميهمان اداره شد. كيهان كلهر، حسين عليزاده، شهرام ناظري، همايون خرم و گروه شمس بعداز سالها سكوت برنامه اجرا كردند اما از شجريان خبري نشد.
ایلنا: شايد بتوان گفت كه سال 89؛ سال خوبي براي موسيقي بود و نبود. شايد بهترين اتفاقش راه اندازي دوباره ي اركستر ملي بود. در اين سال اركستر سمفونيك تهران با رهبران ميمهمان اداره شد و كنسرتهاي زيادي در طي آن برگزار شد كه آنچنان شوري در مخاطبان برپا نكرد. اما بعداز چهار سال كيهان كلهر دوباره در وطنش به صحنه رفت و حسين عليزاده بعداز يك غيبت سه ساله. شهرام ناظري بعداز دو سال و نيم، همايون خرم بعداز 10 سال سكوت و گروه شمس بعداز دوسال. ولي از شجريان خبري نشد گويي از گرفتن مجوز در كشورش دلسرد شده و به شيخ نشينها براي اجراي كنسرت پاسخ مثبت داد.
جشنواره موسيقي فجر اما بدون حضور بزرگان و در سكوت افتتاح و بعدهم به پايان رسيد. بازار پاپ داغ بود و برج ميلاد اغلب در تصرف پاپها بود. آلبوم هاي رستاك، صداي تهرون و عسرت در ميان سنتي ها از همه پرفروش تر بودند و در ميان پاپها؛ يه خاطره از فردا، كما3، رگ خواب و داركوب ركوردار بودند. محمد نوري رفت و بازار انتقادها داغ بود. هركس به فراخور سابقه؛ دولت و مديريت سليقه اي آن در حوزه ي موسيقي را نقد كرد.
* ارکستر ملی
بعداز دوسال بلاخره سكوت ارکستر ملی شکست و شواری فنی این ارکستر با حضور حسین علیزاده،ارسلان کامکار، هوشنگ ظریف و فردین خلعتبری تشکیل شد و یک هفته بعداز آن تمرین های ارکستر ملی این بار به رهبری یک جوان(بردیا کیارس) دوباره از سرگرفته شد.
اعضاي شواري فني اركستر ملي اعلام كردند كه بنابه علاقه به موسیقی؛ این مسئولیت را قبول كردند و اگر بعداز پنج سال دوباره اركسترملی از هم پاشید؛ نباید عجب كرد.
هر چند اركستر ملي و شخص فرهاد فخرالديني نقش مهمي در معرفي خواننده هاي جوان به مردم داشته اما حسين علیزاده اعلام كرد: اركستر نباید خواننده محور باشد و آنچه كه در این اركستر اهمیت دارد؛ موسیقی سازی است؛ البته این بدان معنا نیست كه ما با موسیقی آوازی مخالفت داشته باشیم اما اگر باید اجرایی هم در این زمینه باشیم؛ باید توجیه داشته باشد.
درپايان سكوت دوساله اركستر ملي؛ اين اركستر در بيست و ششمين جشنواره بين المللي موسيقي فجر به صحنه رفت؛ اما در اجراي نخست خود برخلاف وعده هاي داده شده، نتوانست مخاطبان را راضي از سالن بيرون ببرد و اين اجرا با اينكه در بروشورش نام بيش از 16 نوازنده سازهاي ايراني را درج كرده بود؛ اما بدون آنها كارش را روي صحنه برد. شايد مهمترين نقطه ضعف اركستر اجراي ضيف آثاري چون نينوا و بيژن و منيژه بود كه همگان را به تعجب واداشت.
* اركستر سمفونيك تهران
اركستر سمفونيك سال 89 را با يك شوك(عزل منوچهر صهبايي) آغاز كرد؛ آنهم بعداز كلي تعريف و تمجيد از شيوهي رهبري صهبايي كه البته به كنارهگيري تعبير شد.
صهبايي؛ خود در توضيح اين رفتن گفت: باتوجه به مشکلات موجود و عدم مدیریت درست در عرصه هنر موسیقی تصمیم گرفتم دیگر به عنوان رهبر فعالیت نکنم و از رهبران مهمان براي اركستر استفاده کنیم.
بعداز رفتن صهبايي؛ سناريوي رفت و آمد رهبران به اركستر سمفونيك آغاز شد. ابتدا شهداد روحاني آمد و گمانه زني شد براي اينكه وي سكاندار اركستر سمفونيك تهران باشد اما همكاري با روحاني چندان به مذاق مديران خوش نيامد و نوبت به نازنين آقاخاني رسيد هرچند حضور وي در ايران فقط به يك اجراي خصوصي منتهي شد و خبري از اجراي رسمي وي نشد و او هم رفت.
جالب ترین اتفاق اركستر سمفونيك؛ انتخاب ماتیاس گروگربود كه مدیرعامل انجمن موسیقی در معرفی او گفته بود: به دنبال سفر برخی هنرمندان برای خرید سازها به آلمان، کروگر در آن سفر به دوستان معرفی شد و بعداز بررسی در شورای ارکستر حضور ایشان به عنوان نخستین رهبر غیرایرانی مورد تأیید قرار گرفت.
بعداز كروگر نوبت به دريك گليسون رسيد تا سكانداري اركستر سمفونيك تهران به دست او سپرده شود اما بازهم رهبري اركستر به شهداد روحاني سپرده شد كه در جشنواره موسيقي فجر به صحنه رفت و با استقبال تماشاگرانش نيز مواجه شد.
* كنسرتهاي موسيقي ايراني
تاسف برانگيزترين اتفاق امسال در حوزه موسيقي سنتي شايد اين بود كه شجريان در ايران كنسرت نداد. شجريان بهمن ماه در دوبي كنسرت برگزار كرد و برخي علامندانش را نيز رهسپار شيخ نشين امارات كرد.
اجراي كنسرت محمدرضا لطفي به همراه گروه سه گانه شيدا در خرداد يكي از اتفاقات مهم 89 بود. اين گروه تيرماه در شيراز هم به صحنه رفت.
شهرام ناظري هم بعداز دو سال و نيم اواخر اسفند با گروه شاهنامه خواني در تهران و اصفهان به صحنه رفت و لوح سپاس بنياد فردوسي را هم دريافت كرد.
اجراي كنسرت همايون خرم بعداز 10 سال بدون خواننده نيز با استقبال مواجه شد.
اجراي گروه موسيقي شمس به سرپرستي كيخسرو پورناظري يكي ديگر از برنامه هاي مهم سالجاري بود كه خوانندگي عليرضا قرباني را براي سي امين سال تاسيس گروه شمس همراه داشت اگرچه اين گروه شب دوم اجراي خود را درغياب تهمورس پورناظري كه در سخنانش يادي از جعفر پناهي كرده بود؛ پشت سر گذاشت.
كيهان كلهر هم امسال با صداي حميد نوربخش برنامهي همنوازان كلهر را در تهران، شيراي، اصفهاو و كرمان در تيرماه اجرا كرد. كلهر پس از جدايي از محمدرضا شجريان آخرين بار در گروه اساتيد به اتفاق حسين حسين عليزاده در سال 84 در ايران به صحنه رفته بود. بعدهم گروه اساتيد ازهم پاشيد.
توركنسرت دونوازي حسين عليزاده به همراه مجيد خلج در شش شهر ايران از ديگر وقايع مهم سال 89 بود. اين تور از 28 بهمن از قزوين آغاز شده و قرار است 26 فروردين سال 90 در تهران پايان يابد.
از ديگر اجراهاي سالجاري؛ اجراي گروه كامكار بعداز دوسال در شهريور بود اما نتوانست رضایت مخاطبان را به دست آورد درحاليكه قطعات کردی؛ تنها نقطه قوت کنسرت برشمرده شد.
همايون شجريان هم با گروه موسيقي حصار به آهنگسازي علي قمصري در تهران به صحنه رفت.
از ديگر كنسرتهاي سال؛ اجراي پروژه موسيقي سيمرغ بود كه آهنگساز آن حميد متبسم و خواننده ي آن همايون شجريان بود. رهبري اين اركستر با محمدرضا درويشي بود هرچند براي ضبط اين اثر ميان متبسم و درويشي اختلاف افتاد و درويشي از پروژه كنار كشيد و اعلام كرد هرآنچه در اين اجرا مروبط به وي است را حذف كنند.
برنامه موسيقي گروه موسيقي قمر با خوانندگي سالار عقيلي نيز در پاييز برگزار شد.
* كنسرتهاي موسيقي پاپ
سال 89 براي گروههاي موسيقي پاپ؛ سال پربار و خوبي بود و همه خوانندگان پاپ بدون استثنا كنسرت برگزار كردند كه از مهمترين آنها مي توان به محمد اصفهاني، رضا صادقي، بنيامين، گروه آريان، رضا يزداني، احسان خواجه اميري، سيروان خسروي، گروه داركوب، عليرضا عصار و... اشاره كرد.
* درگذشته ها
مهمترين چهره هنري درگذشته در حوزه ي موسيقي محمد نوري بود كه در مرداد ماه سالجاري درگذشت. نوری؛ حدود یک سال با بیماری سخت و بدخیمي دست به گريبان بود.
آندره آروزمانيان نيز يكي ديگر از درگذشتگان بود كه خرداد ماه ملودي مرگ را نواخت.
مرگ برخي چهره هاي برتر محلي نيز ازجمله وقايع تلخ امسال بود: غلامعلی نی نواز(نوازندهي برجسته سرنا در اثر سانحه رانندگی در جاده تربت جام باخرز در استان خراسان رضوی)، علي آبچوري(بهدليل بيماري هپاتيت ب)، رضا سقايي(خواننده ديار لرستان و قطعه معروف «دايه دايه وقت جنگه») و اولین باغچه بان(از بنیانگذاران اپرای ایران و متولد ۱۳۰۷ و همسر مرحوم ثمین باغچه بان بود كه شاگردان زیادی را نيز تربیت کرده بود) ازجمله مرگهاي مهم امسال بود.
* جشن خانه موسيقي
يازدهمين جشن خانه موسيقي كه هر سال در چندين شب متوالي برگزار مي شود، امسال يك روزه با اعلام برگزيده هاي حوزه کتاب، آلبوم و جايزه ويژه مشکاتيان در تالار وحدت برگزار شد.
* جشنواره موسيقي فجر
بيست و ششمين جشنواره موسيقي فجر مهمترين رويداد هنري دولتي موسيقي بود كه در آن 130 گروه داخلي و خارجي حضور داشتند.
سال گذشته و در بیست وپنجمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر 252 گروه موسیقی از سراسر کشور برای حضور در این رویداد ثبت نام کرده بودند که شامل 83 گروه سنتی، 20 گروه کلاسیک، 57گروه موسیقی نواحی، 36 گروه پاپ، 17گروه ارکسترال، 10گروه آواز جمعی و 29 اثر (آهنگسازی) بود اما امسال این تعداد نصف شد و تنها 53 گروه آهنگسازی، 52گروه کلاسیک ایرانی، 14 گروه کلاسیک غیرایرانی و 11 گروه آواز جمعی برای حضور در جشنواره اعلام آمادگی کردند.
در جشنواره ي همان طور كه انتظار مي رفت از حضور بزرگان موسيقي خبري نبود. هريك از گروهها به فاصله 24 ساعت بعداز جشنواره درگير كنسرت خود در قالب جداگانه بودند. در بخش بين الملل نيز تنها شش گروه حضور داشتند. گروه هاي شهرستاني هم نام آشنا نبودند.
جشنواره نواحي هم به بخشي جداگانه تبديل شده و برگزاري آن به ارديبهشت سال آينده سپرده شده است.
* انتقادهاي سال 89
بازار انتقادها در سال 89 گرم گرم بود. اغلب هنرمندان از دست اوضاع موسيقي و اعمال مديريتهاي سليقه اي براي موسيقي؛ زبان به انتقاد باز كردند. عليزاده از مهمترين آنها بود.
حسين عليزاده در نشست مطبوعاتي خود كه براي تور كنسرتهايش برگزار شده بود، روند گرفتن مجوز را در دورهي کنونی عقب افتاده ارزیابی کرد و گفت: 40 سال است که در این کشور فعالیت می کنم اما برای هر اجرا باید دنبال مجوز باشم. وي همچينن گرفتن مجوز برای هنرمندانی مانند شجریان را سخیف دانست.
عليزاده با اشاره به اینکه اوضاع فعلی شوق به صحنه رفتن را از بسیاری از هنرمندان می گیرد، گفت: آیا توهین کردن به این معناست که به کسی فحش بدهند. به نظر من؛ صدور مجوز برای کسانی که پاسبان موسیقی این مرز و بوم بوده اند؛ بزرگترین توهین به شمار میآید.
وی با تاکید بر این موضوع که جشنواره موسیقی فجر یک جشنواره هنری نیست و صرفا یک جشنواره سیاسی است؛ خاطرنشان کرد: بار هنری این جشنواره آنچنان نیست که هنرمندان این حوزه را تشویق و دلگرم كند. اين جشنواره ازنظر ارزشی ضعیف است.
علیزاده با تاکید بر این موضوع که کمبودها در حوزه ی موسیقی آنچنان زیاد است که با برگزاری یک جشنواره در طول سال جبران نمی شود، تاکید کرد: تنها روش اعتراض هنرمندان حوزه موسیقی به وضعیت موجود این است که در جشنواره شرکت نکنند.
ديگر معترضان اين وضع؛ علي رهبري بود كه در همه كشور هاي جهان نامدار است اما جاي تاسف دارد كه در كشورش؛ او را راه نمي دهند و اجرايش با اركستر زهي پارسيان را لغو مي كنند.
مديرعامل انجمن موسيقي در اينباره گفته: شخصا با علي رهبري مشکلي ندارم اما آمدن رهبري منوط به سياست هاي هنري و از دست من خارج است.
رهبري كه اوضاع موسيقي را آشفته ديده بود، در انتقاد به اين وضعيت گفته است: اين روش بیشتر به یک قایم باشکبازی شبیه است. نمی دانم در معاونت هنری ارشاد و دفتر موسیقي چه خبر است؟ هرکس تقصیر را گردن نفر دیگری می اندازد. من اصلا این سبک را نمی پسندم و امیدوارم مسئولان دیگری که کارشان به طور مستقیم با زندگی روزمره مرتبط است، به این شکل رفتار نکنند.
او با بیان اینکه نمی خواهم کسی در ایران فکر کند، علاقه ای به برگزاری کنسرت در کشورم ندارم، ادامه داده: من چه قبل و چه بعداز انقلاب نه سیاسی بوده ام و نه به دستمزد و عنوان رهبری ارکستر سمفونیک تهران علاقه ای داشته ام. من به دنبال یک یا صد کنسرت دیگر نیستم، فقط می خواهم اگر قرار باشد که برای اجرای برنامه ای دیگر به کشورم نیایم، دلیلش برای دوستدارن موسیقی مشخص باشد.
امين الله رشيدي(خواننده) هم از انتشار كتابش باعنوان «ايران در رهگذر زمان» صرفنظر كرده و گفته است: مي خواستم اين كتاب را به دوستانم علي تجويدي، پرويز ياحقي، پرويز مشكاتيان و... تقديم كنم اما عمرشان كفاف نداد. حالا مي ترسم عمر خودم نيز به سرآيد و آرزوي چاپ اين كتاب را به گور ببرم.
كيوان ساكت هم مثل بسياري ديگر از هنرمندان از بازار و سياست هاي موسيقي گله مند بوده و اعلام كرد؛ تضميني براي اجراي كنسرت در ايران وجود ندارد.
* موسيقي گران شد
از ديگر وقايع سال 89؛ افزايش 1000 توماني قيمت سي ديهاي موسيقي توسط موسسه هاي انتشار موسيقي بود. توليدكنندگان محصولات موسيقايي(انواع كاست و سي دي و سي ديهاي والتي) از تيرماه سالجاري به دليل افزايش هزينه هاي استوديو، دستمزد آهنگساز، نوازنده، چاپ، نشر، توليد و توزيع موسيقي، 1000 تومان بهاي تمام شده سي دي هاي خود را افزايش دادند.
پرچمداران داعيه افزايش قيمت سي دي هاي موسيقي، انتشارات آواي خورشيد، موسسه گلچين آواي شرق، ماهور، هرمس، رهگذر هفت اقليم و ني داوود به همراه آواي باربد بودند.
مدیر موسسه فرهنگی ـ هنری گلچنین آوایشرق گفت: به ظاهر هزار تومان به قیمت هر سیدی اضافه شده اما این پول اندک، سه راس یک مثلث یعنی تولید، توزیع و نشر موسیقی را پوشش می دهد.
مدیر انتشارات آواي خورشید گفت: ازآنجا كه هزینه های تولید سی دیهای موسیقی همچون كاغذ، استودیو، نوازنده، كارخانه تولید سیدی و ... بالا رفته است، تصمیم گرفتیم از اول تیرماه؛ قیمت تولیدات خود را برای جبران هزینهها؛ اندكی افزایش دهیم.
مدير انتشارات هرمس گفت: اگر قيمت هايمان را افزايش ندهيم بايد در انتشاراتمان را ببنديم و به فكر شغل ديگري باشيم.
* آلبومها
محمدرضا شجريان امسال نتوانست مجوز آلبوم بگيرد و اثرش يعني «مرغ خوشخوان» كه در سال 87 در سالن وزارت کشور براي سه هزار نفر اجرا شده است، پس از يکسال هنوز سرنوشت روشني ندارد.
مدير برنامه هاي محمدرضا شجريان گفت: قبلا پروسه گرفتن مجوز در بدبينانه ترين حالت؛ يک تا دو ماه طول مي کشيد اما امروز يک سال است که براي مجوز يک آلبوم که قطعات آن پيش از اين در وزارت کشور روي صحنه اجرا شده، اقدام کرده ايم با اين حال بي ثمر بوده است. با اوصافي که براي دريافت مجوز براي آلبوم هاي استاد شجريان پيش روي ما نهاده شده، ما مجبوريم آثارمان را در خارج از کشور منتشر کنيم و حق کپي رايت آن را نيز دريافت کنيم.
اما آلبوم متفاوت «سفر عسرت» شهرام ناظری بالاخره منتشر شد و انتظار هواداران ناظری به سررسید. اين آلبوم بعداز 4 سال وقفه منتشر شد.
آلبوم شب جدايي با صداي همايون شجريان نيز جزو پرفروش ها بود.
از ديگر آلبومهاي پرفروش ميتوان به آلبوم گروه موسيقي رستاك و «صداي تهرون» با صداي مرتضي احمدي، «خستهام از اين كوير» اثر شيدا، «آفتابهاي هميشه» با صداي آيدا شاملو، سالار عقيلي با آلبوم هاي عشق ديرين، هواي آفتاب، باده نوشين، عليرضا قرباني با آلبوم جلوه گل، پريچهره به آهنگسازي پيمان خازني و خوانندگي سينا سرلك و فرزند ايران به آهنگسازي حميد بهروزينيا اشاره كرد.
درميان پاپها نيز كما به خوانندگي حميد عسگري، حريص با صداي محسن چاووشي، داركوب با صداي حامد بهداد و مهران مديري، ساعت 25 به خوانندگي رضا يزداني، يه خاطره از فردا با صداي احسان خواجه اميري، حس از پيام صالحي، رگ خواب با صداي محسن يگانه، اثير با صداي عليرضا قميشي، بايد به تو بگردم از خشايار اعتمادي از پرفروش ها بوده اند.
گزارش از: آمن خادمي
http://www.ilna.ir/newsText.aspx?ID=185256