برای فهمیدن پایه ای بازارهای مالی و مقدمات تجارت دربازار سهام و ارز و فارکس و باینری آپشن نیاز به دانستن مقدماتی داریم که دراینجا سعی میکنیم در حد توان به توضیح هرکدام از این موارد بپردازیم. دانستن این مقدمات اگرچه برای شروع کار دربازارفارکس و مدیریت یک حساب فارکس لازم نیست ولی دانستن این مقدمات٬ احتمال موفقیت افراد در این بازار پرتلاطم را افزایش می دهد.
تعریف بازارهای مالی«بازار مالی» به بازاری گفته میشود که افراد و نهادها میتوانند با هزینه تبادل اندک، در آن به مبادله اوراق بهادار، کالاها و سایر موارد قابل تعویض بپردازند. اوراق بهادار شامل سهام و اوراق قرضه، و کالاها شامل فلزات گرانبها، اقلام کشاورزی و ... میشود.هدف اصلی بازارهای مالی رساندن پولها و وجوه اضافی پس انداز کنندگان به کسانی است که قصد دارند بیشتر از درآمد خود خرج کنند. بازارهای مالی این امکان را به وجود میآورند که وجوه از افرادی که فاقد فرصتهای سرمایهگذاری هستند به دست کسانی برسد که دارای چنین فرصتهایی هستند و ایفای چنین نقشی، هم موجب افزایش تولید و کارآیی کل سیستم اقتصادی و هم موجب بهبود رفاه اقتصادی مصرف کنندگان میشود.دستهبندی بازارهای مالیبرای تقسیم بازارهای مالی روشها و مؤلفههای متعددی وجود دارد. در اینجا بر اساس «اقلام مورد مبادله» این بازارها را به ۴ نوع تقسیم میکنیم:۱. بازار سهام یا سرمایه: محلی عمومی برای خرید و فروش سهام شرکتهای معتبر از طریق کارگزاریها است؛ بورس سهام تهران نمونهای از این بازاراست. (واژه بورس بر گرفته از نام فردی به نام واندر بورس است که در اوایل قرن ۱۵ میلادی، در شهر بروژ بلژیک زندگی میکرده و صرافان شهر در مقابل خانه وی به داد و ستد میپرداختهاند.)۲. بازار کالاها: محلی برای خرید و فروش محصولات اولیه و خام است. به عنوان مثال بورسهای کالا که در آن محصولات کشاورزی، مواد معدنی مانند فلزات، نفت و مشتقات آن مبادله میشوند.۳. بازار اوراق قرضه یا بدهی: در این بازار اوراق قرضه صادر شده توسط دولتهای مختلف معامله میشود.۴. بازار مبادلات ارز: در بازار مبادلات ارزی که شرکت های فارکس مثال خوبی برای این گونه بازارها هستند٬ (Foreign Exchange یا FOREX) ارزهای بینالمللی مبادله میشوند.انواع معامله یا قرارداد۱. قرارداد آنی (Spot): در این قرارداد خریدار میبایستی کل وجه قرارداد را همراه با کارمزد کارگزار به شکل نقدی پرداخت نماید و فروشنده نیز باید تا حداکثر دو روز کاری کالا یا ارز مورد معامله را به خریدار تحویل نماید. به این نوع قرارداد، قرارداد نقدی نیز گفته میشود.۲. قرارداد آتی (Future): توافقنامهای مبتنی بر خرید یا فروش دارایی در زمان معین در آینده و با قیمت مشخص است. در این روش فروشنده مطابق توافقنامه تعهد مینماید مقدار معینی از دارایی یا کالایی با ویژگیهای مشخص را در سر رسیدی معین در مقابل مبلغی به خریدار تحویل دهد و خریدار نیز مبلغ مورد توافق را در سر رسید میپردازد. هر یک از طرفین میتوانند قبل از سر رسید با انعقاد قراردادی دیگر، شخصی ثالث را در قرارداد اولیه جایگزین خود نمایند و پس از تسویه، از قرارداد خارج شوند.۳. قرارداد سلف (Forward): این قرارداد که شبیه قرارداد آتی است، توافقی مبتنی بر خرید یا فروش یک دارایی در زمانی معین در آینده و با قیمت مشخص است. وجه تمایز آن با قرارداد آتی در این است که قرارداد آتی در بورس معامله میشود ولی قرارداد سلف در بازار فرا بورس مورد معامله قرار میگیرد.۴. قرارداد اختیار معامله (Option): این نوع قرارداد خود به دو نوع تقسیم میشود:
- قرارداد اختیار خرید: قراردادی است که به موجب آن عرضه کننده کالا، حق خرید مقدار معینی از کالای مورد نظر را در زمان معین و با قیمت تعیین شده در حال حاضر، به طرف دوم قرارداد اعطا مینماید بدون اینکه طرف دوم ملزم به خرید آن کالا باشد.
- قرارداد اختیار فروش: قراردادی است که به موجب آن خریدار، حق فروش مقدار معینی از کالای مورد نظر را در زمان معین و با قیمت مشخص به طرف دیگر اعطا مینماید بدون آنکه فروشنده ملزم به فروش کالا در تاریخ قید شده باشد.
در همه قراردادهای اختیار خرید یا اختیار فروش، کارمزد بالاتری نسبت به انواع قراردادهای دیگر مورد محاسبه قرار میگیرد. بسته به زمان لغو یا تحویل کالا این قراردادها به دو نوع سیستم آمریکایی و اروپایی نیز تقسیم بندی میشوند.در اینجا لازم به ذکر است که علاوه بر بازارهای بورس که دارای مکان فیزیکی هستند و معاملات رایج در آنها انجام میگیرد، بازاری به نام فرا بورس (Over-the-Counter) نیز وجود دارد که به صورت شبکهای مبتنی بر ارتباطات تلفنی و رایانهای است و معاملات در آن به صورت غیرحضوری صورت میگیرد.