معاملات سایپا 419 میلیون با صف خرید 54 میلیونی !!! باید منتظر فردا بود برنده اصلی معلوم میشه
با حذف هر دو موافقم، هیچ کارکردی ندارند
دامنه نوسان افزایش باید و حجم مبنا تغییر نکند
دامنه نوسان افزایش و حجم مبنا کاهش یابد
دامنه نوسان تغییر نکند و حجم مبنا حذف شود
دامنه نوسان تغییر نکند و حجم مبنا کاهش یابد
همین وضعیت فعلی ادامه پیدا کند، مشکل جای دیگری است
معاملات سایپا 419 میلیون با صف خرید 54 میلیونی !!! باید منتظر فردا بود برنده اصلی معلوم میشه
بهترین دانش آن است که سودمند باشی
به نظر میرسه رونق اقتصادی که صحبتش رو میکردند مقداری خودش رو داره نشون میده
معاملات قشنگی به چشم میخوره
بهترین دانش آن است که سودمند باشی
ورودی پول به گروه خودروی بسیار بالاست باید دید در چند روز آینده این حجم باقی می ماند یا خیر شاید خبر مهمی دیگه از دل گروه خودروی بیرون بیاید که فعلا ما بی
اطلاع هستیم که این طور خرید می کنند
بهترین دانش آن است که سودمند باشی
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
چکیده شاخص کل بورس در هر کشور،مهمترین ابزار شناسایی بورس اوراق بهادار آن کشور است. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی رابطه متغیرهای کلان اقتصادی با شاخص کل بورس است. بنابراین مسئله اساسی پژوهش آن است که آیابین متغیرهای کلان اقتصادی شاخص مصرف کننده (CPI)، نرخ ارز بازار آزاد، قیمت نفت با شاخص کل بورس تهران رابطه وجود دارد؟ در این خصوص دوره زمانی 7 ساله (1386-1380) و دادهها به صورت فصلی گردآوری شده است انجام شده. برای آزمون فرضیات از روشهای اقتصادسنجی و از مدلOLS، مدل رگرسیون خطی،آزمون ریشه واحد دیکی فولر و فیلیپس- پرون،آزمون F، آزمون وایت استفاده گردید. نتایج بررسی حاکی از عدم رابطه معنا دار بین شاخص مصرف کننده و نرخ ارز بازار آزاد با شاخص کل بورس بوده است؛ ولی قیمت نفت خام با شاخص کل بورس رابطه معنا دار ولی معکوس را نشان میدهد. کلیدواژگان بازار بورس؛ شاخص کل بورس؛ قیمت نفت؛ نرخ ارز اصل مقاله 1ـ مقدمه
به طور کلی اقتصاد دانان از نظر هدفهای سیاست کلان- اقتصادی، بر مواردی همچون اشتغال کامل، ثبات قیمتها( کنترل تورم)،توزیع عادلانه درآمد و رشد مداوم اقتصادی تأکید دارند.
بخش مالی اقتصاد هر کشور تامین کننده منابع مالی و فعالیتهای حقیقی اقتصادی محسوب میشود که به دو بخش تقسیم میگردد:
بازار پولی که عمدتا توسط نظام بانکی یک کشور اداره میشود که مهم ترین کارکرد آن تامین اعتبارات کوتاه مدت است و بازار سرمایه که کارکرد اصلی آن تامین مالی بلند مدت مورد نیاز در فعالیتهای تولیدی و خدماتی مولد میباشد (سهمیران،1386،1).
بازار بورس از یک طرف در درون یک سیستم بزرگتری به نام سیستم اجتماعی – اقتصادی ایران کار میکند، لذا از این محیط به شدت تأثیر میپذیرد. این تأثیر پذیری قابل ملاحظه است؛ زیرا بازار بورس ایران در شرایط جوانی و شکل گیری است. به همین جهت از تحولات محیطی اثر زیادی میپذیرد. بنابر این عواملی مثل نرخ رشد اقتصادی کشور، نرخ ارز،حاشیه سود فعالیتهای دیگر اقتصادی، در آمدهای ارزی کشور، درجه و شدت آزاد سازی و باز شدن اقتصاد ایران و گسترش و افزایش نقدینگی از عوامل محیطی مهمی هستند که بازار بورس را تحت تأثیر قرار میدهند. ضمناً قانون مالیاتها نیز به عنوان عاملی در جهت توسعه بازار بورس همراه عوامل محیطی دیگر میتواند اثر گذار باشد (مشرفی،1384،2).
ثبات اقتصادی از جمله مهم ترین عامل اثرگذار بر سرمایه گذاری در هر کشوری میباشد و از جمله مسائلی که بازارهای سرمایه در دنیا و همچنین بر روی میزان سرمایه گذاری در این بازارها نقش دارند متغیرهای کلان اقتصادی میباشند که نوسانات آن روی بازدهی سهام اثر میگذارد. در دوران رونق اقتصادی همراه با ثبات نسبی قیمتها و با توجه به این که در این دوران پس اندازکنندگان و سرمایه گذاران و سودا گران پول و بورس سه گروه مختلف هستند و بر اساس انگیزههای مختلف رفتار میکنند سرمایه گذاری تولیدی روند معمولی خود را طی میکند و در قالب آن سرمایه گذاران برای ساخت کارخانه،خرید وسایل تولید و افزایش موجودی انبار هزینه میکنند و بنابراین ظرفیت اقتصادی مرتب بالا میرود و منجر به افزایش کارایی اقتصادی میشود (تفضلی،1378،564).
از آنجا که شرکتها و بنگاههای تولیدی نقش بسزایی درشکوفایی اقتصادی هر کشوری دارند؛ لذا شناخت فاکتورها و عواملی که باعث رشد و توسعه آنها میشود، اهمیت زیادی دارد و بررسی متغیرهای کلان اقتصادی از جمله این عوامل است. رشد و توسعه در گرو سرمایه گذاری بیشتر بوده و واحدهای تجاری برای رسیدن به این امر نیاز به تامین مالی دارند.توجه به این که تورم بر بازده سرمایه گذاری تاثیر میگذارد میتواند یکی از عوامل موثر در تصمیم گیری اقتصادی و مالی تلقی گردد (سلیمی افشار،1382،4). هدف اساسی این تحقیق آن است که آیا بین متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران رابطه وجود دارد؟ اگر مثبت است نوع رابطه چگونه است؟
2- مبانی نظری و معرفی متغیرهای کلان اقتصادی
2-1- اثر بورس در رشد اقتصادی
بر اساس تئوریهای کلاسیک اقتصاد، اگر بخشهای کارآمد اقتصاد گسترش یابند، قادر به جذب عوامل تولید اضافی از بخشهای غیر کارآمد خواهند بود. برای دست یابی به کارایی در جامعه باید شرکتها و پروژههای کارا و سود آور را از شرکتها و پروژههای غیر سود آور تشخیص داد. با مکانیسمی کارآمد در بازار سرمایه به راحتی این کار را میتوان انجام داد. در اقتصادی که بازار سرمایه آن درست عمل کند، از یک سوحجم سرمایه گذاری افزایش مییابد و از سوی دیگر کیفیت و سلامت سرمایه گذاریها بیشترمی شود. در چنین چار چوبی امکان افزایش رشد اقتصادی نیز فراهم میگردد.
بعضی از تحلیل گران اقتصادی معتقدند که بازار سهام و بورس اوراق بهادار کشورهای در حال توسعه چندان اثر مثبتی در رشد اقتصادی ندارد، اما شواهد و مطالعاتی که اخیراً صورت گرفته است نشان میدهد که بازار اوراق بهادار میتواند تأثیری عمیق در رشد و توسعه اقتصادی بگذارد. این بازارها میتوانند با جمع آوری نقدینگی جامعه، در ضمن تأمین سرمایه کوتاه مدت برای واحدهای نیازمند، سرمایه بلند مدت نیز برای سرمایه گذاریهای سود آور تأمین کنند. در کنار بازار بورس اوراق بهادار، بانکها نیز منبع عمده تأمین مالی به شمار میروند. در کشورهای در حال توسعه،به دلیل عدم آگاهی مدیران شرکتها از ابزار کارآمدی مانند بورس، حجم عمده سرمایه مورد نیاز از طریق سیستم بانکی تأمین میشود. چون استقراض از سیستم بانکی بازتابهای تورمی شدیدی دارد(مشرفی،1384،1).
2-2- شاخص قیمت سهام در جهان
کلمه شاخص (INDEX) در کل به معنای نمودار یا نشان دهنده یا نماینده میباشد. شاخص کمیتی است که نماینده چند متغیر همگن میباشد و وسیله ای برای اندازه گیری و مقایسه پدیدههایی است که دارای ماهیت و خاصیت مشخصی هستند که بر مبنای آن میتوان تغییرات ایجاد شده در متغیرهای معینی را در طول یک دوره بررسی نمود.
نخستین ویژگی یک شاخص، این است که به عنوان نماینده ای از چندین کمیت هم جنس و همگن مورد استفاده قرار میگیرد. دومین ویژگی آن این است که معمولاً این کمیت بر حسب مقدار آن در یکسال پایه سنجیده میشود، مقدار شاخص برای سال پایه را معمولاً 100فرض میکنند.
محاسبه شاخص برای هر شرکت صنعت یا گروه یا دسته امکان پذیر است و میتوان آن را محاسبه نمود. برای محاسبه شاخص یک سال را به عنوان سال مبنا یا پایه فرض کرده و پس از تقسیم ارزش جاری بر ارزش مبنا ( ارزش سال پایه ) آن را در عدد 100 ضرب میکنیم. عدد بدست آمده شاخص آن گروه یا دسته مورد نظر را به ما نشان میدهد. دربازار بورس اوراق بهادار، میتوان بنا بر احتیاج و کارایی، شاخصهای زیادی را تعریف و محاسبه نمود. در تمام بورسهای دنیا نیز شاخصهای زیادی برای گروهها و شرکتهای مختلف محاسبه میشود. به عنوان مثال در بازار سهام آمریکا شاخص داوجونز (Dow &JONES ) تغییرات 30 شرکت صنعتی،20 شرکت حمل و نقل و 15 شرکت خدماتی را نشان میدهد و یا شاخص نزدک (NASDAQ) تغییرات سهام خارج از بورس را نشان میدهد. دیگر شاخصهای معروف برخی از بورسهای دنیا عبارتند از :
- بورس نیویورک S&P 250 که برای 250 شرکت محاسبه میشود و S&P500 که برای 500 شرکت محاسبه میشود.
- بورس لندن FTSE، توکیوNIKIIE،TOPIX، آمستردام Aex، شاخصSBF250 بورس پاریس، شاخص KOSPI بورس کره جنوبی.
- فرانسه CAC وآلمان DAX میباشد که تمام شاخصهای فوق بر اساس میانگین وزنی محاسبه و به صورت لحظه ای منتشر میگردند.فرمول کلی آن به صورت زیر است (دوانی،1384،ص116):
کل ارزش وزنی سهام منتشره شرکتهای پذیرفته شده
100× = شاخص قیمت
کل ارزش پایه سهام منتشره شرکتهای پذیرفته شده
در بورس اوراق بهادار تهران نیز شاخصهای زیادی محاسبه میگردد که هر شخص یا گروهی بنا به نیاز خود از آنها استفاده میکند که به اختصار به شرح آنها میپردازیم.
2-3- شاخص کل بورس تهران و روش محاسبه آن
با آغاز فعالیت مجدد بورس تهران در سال 1368 ضرورت محاسبه شاخص قیمت سهام در دستور کار سازمان بورس اوراق بهادار تهران قرار گرفت و شاخص قیمت سهام در بورس از اول سال1369با نام TEPIX(تیپکس) در سطح بین المللی شناخته شده است. علامت اختصاری TEPIX منتج از TEHRAN PRICE INDEX میباشد. به دنبال این تصمیم، کار محاسبه شاخص بورس تهران از آغاز سال 1369 بر اساس میانگین قیمت سهام معامله شده در شش ماهه دوم سال 1368 عملاً شروع گردید. از ابتدای سال 1371، مبنای توزین فرمول، از تعداد سهام معامله شده به تعداد سهام منتشره توسط شرکتهای پذیرفته شده در بورس تغییر یافت، فرمول کلی تهیه شاخص به روش میانگین وزنی در بورس تهران، همانند سایر بورسهای جهان، عبارت است از فرمول لاسپیرز که به صورت خلاصه عبارت است از (دوانی،1384،117):
ارزش جاری سهام منتشره شرکتهای پذیرفته شده
100× = TEPIX
ارزش پایه سهام منتشره شرکتهای پذیرفته شده
به طور کلی متغیر شاخص کل بورس نشان دهنده وضعیت کلی بازار بورس میباشد که در اقتصادهای پیشرفته افزایش این شاخص به معنی رونق اقتصادی و کاهش آن نشان دهنده رکود میباشد. برای محاسبه شاخص قیمت سهام میبایست آخرین اطلاعات از تغییرات قیمتهای سهام و حجم معاملات آنها را در اختیار داشته باشیم.
مبنای محاسبه سال پایه سال 1376 میباشد. این شاخص گویای آن است که ارزش کل بازار نسبت به سال پایه چند برابر شده فرضاًشاخص 12700 نشان میدهد که ارزش بازار نسبت به سال 1376 که سال پایه میباشد 127 برابر گردیده است. شاخص کل قیمت در بورس تهران برای سه گروه محاسبه میشود که عبارتند از :
1- شاخص قیمت کل بازار: که در محاسبه آن قیمت سهام تمام شرکتهای معامله شده تأثیر داده میشود.
2- شاخص قیمت تالار اصلی: که در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکتهای معامله شده در تابلوی اصلی تأثیر داده میشود.
3- شاخص قیمت تالار فرعی: که در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکتهای معامله شده در تابلوی فرعی تأثیر داده میشود(همان منبع،ص117).
بین افزایش قیمت سهام عادی شرکتها و شاخص عمومی قیمتها، هم بستگی کاملی وجود ندارد. درصد تغییر قیمت سهام عادی معمولاً بیش از درصد تغییر شاخص سطح عمومی قیمتهاست. همراه با تورم و بالا رفتن نرخ بهره، نرخ بازده مورد انتظار سهام داران افزایش یافته و در نتیجه قیمت سهام عادی کاهش مییابد.
در ارزیابی محیط سرمایه گذار باید به چند عامل؛ مثل: پدیده تورم، نرخ بهره، ریسک بازده و ریسک تجاری توجه کرد. عواملی چون ثبات قیمتهای خرده فروشی و عمده فروشی به ثبات نرخ بهره باعث افزایش ارزش سهام در بازار میشود بر عکس، تورم، بی ثباتی سود و افزایش نرخ بهره، عوامل نا مطلوب تلقی شده و باعث کاهش قیمت سهام میشود (جهانخانی،1375، 50).
2-4- شاخص کل بهای کالاها و خدمات مصرفی (CPI)
این شاخص به منظور سنجش سطح عمومی قیمت کالاها و خدماتی که توسط خانوارهای شهری «نوعی» مصرف میشود، محاسبه میگردد. مقادیر این متغیر نیز از آمار نماگرهای اقتصادی بانک مرکزی گرفته شده است.
2-5- نرخ ارز
نرخ ارز یکی از عوامل تعیین کننده در محاسبه سود آوری و کارآیی پروژههای سرمایه گذاری است. در حقیقت، ثبات نرخ ارز باعث اطمینانی در محیط اقتصاد داخلی شده و در نتیجه سرمایه گذاران به سهولت در مورد سرمایه گذاری در زمان حال و آینده تصمیم گیری میکنند. سرمایه گذار تلاش میکند دنبال نرخ ارزان تر برود تا تولید ارزان تر داشته باشد و سود بیشتری تحصیل کند (انصاری،1374).
بازده سهام و قیمت آن نشاندهنده توانایی شرکت در جذب سرمایهگذاریها و نهایتا افزایش سرمایهگذاری است، پرداختن به نرخ ارز یکی از فاکتورهای مهم برای رسیدن به رشد اقتصادی خواهد بود.نرخ ارز و نوسانات آن و در حقیقت انتخاب صحیح و بهینه نظامهای ارزی تاثیر مهمیدر سرمایهگذاریها و صادرات و واردات کشور میگذارد.
2-6- قیمت نفت
نوسان قیمت نفت بر اقتصاد کشوری که بودجه آن متکی به نفت باشد تاثیر گذار است. با توجه به پوشش بخش عمده ای از بودجه سالانه کشور با درآمدهای نفتی و اتکای بالای بودجه ایران به آن، کوچکترین تغییر در قیمت نفت در بودجه تاثیر گذار است.صنعت نیز بخش مهمی از اقتصاد کشور را تشکیل میدهد و کاهش قیمت نفت آسیب جدی را به آن وارد میکند.
3- پیشینه پژوهش
در این بخش به تعدادی از پژوهشهای انجام یافته در ایران و خارج از کشور پرداخته میشود:
در ایران در رابطه با اثرات و ارتباط تورم و دیگر متغیرهای کلان اقتصادی با قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده وبورس اوراق بهادار تهران تحقیقاتی انجام شده است که به قرار زیر است:
علیرضا بادکوبه ای (1374) به بررسی و مطالعه اثر تورم بر قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس پرداخت. بر اساس نتایج این تحقیق رابطه بین نرخ تورم و قیمت سهام یک رابطه مستقیم است، به عبارت دیگر با افزایش نرخ تورم قیمت کل سهام افزایش مییابد.
محمد خدابخش (1375 ) به بررسی اثر تغییرات نرخ ارز بر قیمت سهام پرداخت، نتیجه مطالعه وی نشان داد که واکنش بازار بورس در ارتباط با تاثیر نرخ ارز و تغییرات قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس ارتباط معنی داری ولی بسیار ضعیف وجود دارد به طوری که قابل توجه نیست. همچنین در بورس اوراق بهادار در هنگام قیمت گذاری سهام شرکتها، بین شرکتهایی که وابستگی ارزی بیشتر از حد متوسط و پایین دارند، تقریباٌ تفاوتی گذاشته نشده است.
تقوی، محمدی و برزنده (1376) به بررسی متغیرهای اقتصادی اثر گذار بر شاخص قیمت سهام بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. آنها عواملی شامل ارز، مسکن و خودرو را به عنوان عوامل مهم و تاثیرگذار متغیرهای اقتصادی بر شاخص قیمت سهام بورس اوراق بهادار تهران، استفاده از مدل خودرگرسیونی برداری (VAR) آزمون کردند. نتایج نشان میدهد که رابطه علیت از طرف نرخ ارز و شاخص قیمت وسایط نقلیه به سمت شاخص بورس اوراق بهادار معنی دار است و سهم متغیرهای معرفی شده (نرخ ارز و شاخص قیمت وسایل نقلیه) در توضیح تغییرات شاخص قیمت سهام نسبتاً اندک است.
قطمیری و هراتی (1379) به تاثیر متغیرهای کلان بر شاخص قیمت مواد غذایی با استفاده از یک الگوی خود توضیح با وقفههای گسترده (ARDL) [1]برای سالهای (1338-1379) پرداختند. آنها به این نتیجه رسیدند که در کوتاه مدت شاخص قیمت مواد غذایی با نرخ واقعی ارز و حجم نقدینگی رابطه مثبت و با درجه باز بودن اقتصاد دارای رابطه معکوس میباشد. نتایج حاصله از الگوی تصحیح خطا همچنین نشان دهنده سرعت تعدیل نسبتاً زیاد به سمت تعادل بلند مدت میباشد.
ادیب (1382 ) به بررسی رابطه بلند مدت بین قیمت سهام، تورم و رشد اقتصادی با استفاده از مدلهای VARوECM پرداخت و نتیجه گرفت که منشاء تغییرات و نوسانات شاخص قیمت سهام تورم بوده است.
عزیزی (1383) رابطه بین تورم و بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1382-1377 مورد آزمون قرار داد، نتایج بدست آمده با سایر تحقیقات مورد مقایسه و هم سنجی قرار گرفت. این تحقیق با بکار گیری روشهای مرسوم اقتصاد سنجی VAR و علیت گرنجری رابطه میان تورم و بازده و شاخص قیمت سهام مورد آزمون قرار گرفت. یافتههای تحقیق حاکی است که تورم توضیح دهنده شاخص بازده نقدی و بازده کل ( قیمت و نقدی) است؛ اما شاخص قیمت سهام را توضیح نمی دهد. از سوی دیگر، بازده نقدی بازده کل ( قیمت ونقدی) و شاخص قیمت سهام توضیح دهنده تورم نیستند.
قاسم زاده (1384) به بررسی رابطه بلند مدت شاخص قیمت سهام بورس تهران با متغیرهای کلان پولی با استفاده از نظریه پورتفولیو و تئوری اساسی فیشر دردوره زمانی 1381-1369 پرداخت و از روش بر آورد مدل تصریح شده خودرگرسیون برداری با وقفههای توزیعی(ARDI) استفاده گردید. نتایج بررسی حاکی از وجود یک بردار هم جمعی بین شاخص قیمت سهام بورس با متغیرهای کلان پولی است. نوع رابطه بلند مدت بین متغیرهای مدل به این شرح است که شاخص قیمت سهام بورس با نقدینگی رابطه مثبت دارد و ارتباط این شاخص با نرخ ارز حقیقی و نرخ سود واقعی بانکی منفی است.
ملوییان و زارع (1384) به بررسی تأثیر متغیرهای کلان و داراییهای جایگزین بر قیمت سهام در ایران بر اساس یک الگوی خود هم بسته با وقفههای توزیعی پرداختند، آنها با استفاده از تحلیل هم تجمعی و با بهکارگیری یک الگوی خود هم بسته با وقفههای توزیعی و بهره گیری از مدل قیمت گذاری دارایی و داراییهای سرمایه ای لوکاس سعی کردند تأثیر متغیرهای اثر گذار بر شاخص قیمت سهام در بورس تهران را طی دوره فصل سوم سال 1372 تا فصل اول سال 1382 شناسایی وتبیین کنند. متغیرهای توضیحی مورد استفاده شامل: شاخص تولیدات صنعتی، نسبت قیمت داخل به خارج، حجم پول و قیمت نفت به عنوان متغیرهای مهم کلان اقتصادی و ارز خارجی، قیمت سکه طلا و قیمت مسکن به عنوان داراییهای عمده جایگزین استفاده گردید..
نتایج، وجود رابطه تعادلی بلندمدت بین شاخص قیمت سهام و متغیرهای مورد نظر را نشان میدهد. بر آورد مدلهای کوتاه مدت و بلندمدت نشان میدهد متغیرهای نسبت شاخص قیمت داخل به خارج،قیمت نفت،شاخص قیمت مسکن و نیز بهای سکه دارای تأثیر مثبت و دو متغیر نرخ ارز و حجم پول دارای تأثیر منفی بر متغیر شاخص قیمت سهام دارند. همچنین نتایج حاکی از بی تأثیر بودن شاخص تولیدات صنعتی بر روی رفتار قیمت سهام در ایران است. علاوه بر این، بر آورد الگوی تصحیح خطا بیانگر است که حدود نیمی ازعدم تعادل در هر دوره تعدیل میگردد.
ابونوری و مشرفی (1385) به بررسی اثر شاخصهای اقتصاد کلان بر شاخص قیمت سهام صنعت پتروشیمی در ایران با استفاده از مدل اقتصاد سنجی رگرسیون چند متغیره ( حداقل مربعاتOLS)پرداختند. نتایج حاصله، حاکی از وجود یک رابطه تعادلی بلندمدت بین تورم، نرخ ارز و قیمت نفت با شاخص قیمت سهام صنعت پتروشیمی بوده است. در میان متغیرهای کلان اقتصادی تورم، قیمت نفت و نرخ ارز به ترتیب اثر معنادار و مثبت بر شاخص سهام صنعت پتروشیمی داشتهاند.
سعیدی، کوهساریان (1387) به بررسی ارتباط تورم و نسبت P/E با رفتار قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1385-1380با استفاده از روشهای اقتصاد سنجی رگرسیون چند متغیره (حداقل مربعات معمولی ) پرداختند. آنها به این نتیجه رسیدند که دو متغیر اقتصاد کلان به عنوان دو شاخص تعیین کننده تورم، قدرت توضیح بازده سهام را دارا نمیباشند و برای توضیح بازده سهام مناسب به نظر نمیرسند و یا به عبارت دیگر، هیچ کدام از این دو متغیر، تغییرات بازده سهام را توصیف نمیکنند.
ب- تحقیقات انجام یافته در خارج از کشور
فیشر معتقد است که قیمت سهام قادر است قدرت خرید سهام را حفظ کند و در دراز مدت همانند مانعی در برابر تورم عمل میکند و این موضوع در تحقیقات تجربی مالی به صورت گسترده بحث شده است.
فیشر در سال 1930 اظهار کرد که نرخ انتظاری بازده علاوه بر بازده واقعی، نرخ انتظاری از تورم نیز ایجاد میکند. با به کارگیری این قضیه برای سهام عمومی در چندین مطالعه تجربی نتایج متناقضی بدست آمد که بازده با تورم انتظاری و غیر انتظاری رابطه معکوس دارد (1983،.(Geske&Roll
اناری و کلاریسریهای زمانی شاخصهای قیمت سهام و شاخصهای قیمت مصرف کننده کالا برای شش کشور صنعتی شامل ایالات متحده، کانادا، انگلستان، فرانسه، آلمان و ژاپن را از سال 1953 - 1998 را به طور ماهیانه آزمون کردند وروشهای هم انباشتگی را برای تخمین ضرایب فیشر به کار گرفتند.
تخمینها از انعطاف پذیریهای دراز مدت قیمت سهام با لحاظ نمودن تورم از یک تجاوز میکند و در محدوده 04/1 تا 65/1 میگیرد. که به تایید اثر فیشر توجه دارد.
گاهی اوقات این تجزیه و تحلیلها راه ارتباط بین قیمت سهام و قیمت مصرف کننده کالاها را آشکار میکند. با توجه به این مسئله،عکس العملهای اولیه قیمت سهام در هر 6 کشور منفی بودند و بعد از آن مثبت و دائمی ( پایدار ) گردیدند.
مراد اوغلو و متین[2] (1996)، رابطه بلند مدت بین شاخص قیمت سهام بورس استانبول با نرخ بهره، نرخ ارز (دلار)، نرخ تورم و حجم پول را برای دوره زمانی 1993-1986 در اقتصاد ترکیه بررسی کردند. روش انگل گرنجر و روش جوها نسون جوسیلیوس بیان کننده این مطلب بود که شاخص قیمت سهام بورس با حجم پول رابطه مثبت و رابطه آن با نرخ ارز، نرخ بهره و نرخ تورم منفی است.
نجاری و موفرجی (2002) به بررسی رابطه علی شاخص قیمت سهام بمبئی و متغیرهای کلان بخش خارجی هندوستان پرداختند. آنها در مطالعه خود متغیرهای نرخ ارز، ذخایر ارزی و تراز تجاری را به عنوان متغیرهای تأثیر گذار بر شاخص قیمت سهام هند و به صورت ماهانه برای دوره آوریل 1990تا مارس 2001 مورد استفاده قرارداد دادند. نتایج مطالعه آنها نشان داد که بین متغیرهای کلان بخش خارجی و شاخص قیمت سهام بورس رابطه علیت وجود ندارد.
4- روش تحقیق
پژوهش حاضراز نظر هدف کاربردی و از نوع علی- پس رویدادی میباشد. در این تحقیق از روش استقرایی استفاده میشود. به این طریق که برای آزمون فرضیات تحقیق از شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران به صورت فصلی استفاده میشود و سپس فرضیات تحقیق در هر مورد آزمون میگرددو از طریق تایید و یا رد فرضیات در مورد فرضیات اهم نتیجه گیری مینمائیم. ضمن اینکه میتوان نتایج حاصل از بررسیها را به کل جامعه آماری تعمیم داد.به طور کلی در این تحقیق از روش علمی و آزمون فرضیات که منجر به استنتاج نتایج کلی که بیانگر بکارگیری روش استقرایی بوده استفاده گردیده است.
فرضیات اصلی پژوهش به قرار زیر است:
1- بین تورم (شاخص مصرف کننده CPI) و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران رابطه معنی داری وجود دارد.
2- بین نرخ ارز بازار آزاد و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران رابطه معنی داری وجود دارد.
3- بین قیمت نفت و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران رابطه معنی داری وجود دارد.
در این پژوهش متغیرهای کلان اقتصادی شامل: تورم، نرخ ارز، قیمت نفت به عنوان متغیرهای مستقل و شاخص کل بورس اوراق بهادار به عنوان متغیروابسته در نظر گرفته شده است.
در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده و برای رسیدن به هدف تحقیق و امکان آزمون فرضیات تحقیق مورد نظر، از اطلاعات شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران و از بانک اطلاعاتی بورس، سالنامهها، مجلات، ماهنامه و هفتگی بورس، آمار سریهای زمانی، گزارشهای اقتصادی و اطلاعات بانک مرکزی و سایتهای مالی نظیر پارس پورتفلیو، سهمیران و آریا سهم استفاده گردید.
به منظور آزمون فرضیهها آزمون ریشه واحد برای پایایی متغیرهای تحقیق، آزمون دیکی فولر برای آزمون سری زمانی و آزمون فیلیپس- پرون برای تعیین مانایی سریهای زمانی در مواقعی که احتمال هم بستگی سریالی در سری زمانی وجود دارد استفاده میشود و همچنین از آماره دوربین واتسن (D.W) استفاده گردید این آماره بیانگر آن است که خود هم بستگی بین متغیرها وجود ندارد و هر چه مقدار آن به عدد 2 نزدیکتر باشد هم بستگی بیشتری را بین متغیرها نشان میدهد و بیانگر آن است که مدل معنی دار است. همچنین آزمون وایت برای تشخیص نا همسانی واریانس بکار گرفته شده است و در نهایت مدل حداقل مربعات معمولی [3](OLS)استفاده گردید.
5- نتایج تجربی
قبل از آزمون فرضیههای تحقیق به علت اینکه تحقیق از نوع سری زمانی و بر گرفته از دادههای سری زمانی است و به دلیل اینکه در این فرضیات از روش حداقل مربعات معمولی برای تخمین استفاده شده است و شرط لازم برای استفاده از مدل رگرسیون خطی به روش حداقل مربعات معمولی، آزمون فرضیههای پایداری متغیرهای الگوست، در ابتدا بایستی آزمون ایستایی برای متغیرهای تحقیق که OILPRICE، FC ،CPI، TEPIEX میباشند انجام شود، برای این منظور از آزمون دیکی فولر تعمیم یافته (ADF) استفاده میکنیم.
جدول شماره(1) نتایج آزمون دیکی فولر روی سطح متغیرها
سطح بحرانی 5% مکینون متغیر 3.48- TEPIEX 7.357943- CPI 4.318192- FC 6.456988- OIL PRICE
با توجه به نتایج آزمون دیکی فولر تعمیم یافته در جدول فوق الذکر که قدر مطلق آماره t دیکی فولر از قدر مطلق 5% مقدار بحرانی کوچکتر میباشد که این حاکی از ایستایی متغیرهای تحقیق و قبول فرضیه H1 میباشد اما چونکه احتمال همبستگی سریالی در این سریهای زمانی وجود دارد از آزمون فیلیپس – پرون استفاده میکنیم.
در زیر نتایج آزمون فیلیپس پرون روی سطح متغیرها آمده است:
جدول شماره(2) نتایج آزمون فیلیپس پرون روی سطح متغیرها
سطح بحرانی 5% مکینون متغیر 4.48- TEPIEX 9.62- CPI 13.41- FC 6.46- OIL PRICE
نتایج آزمون فیلیپس پرون هم ایستایی کلیه متغیرهای تحقیق در سطوح بحرانی5%را نشان میدهد.
برای تخمین تابع شاخص کل بورس با استفاده از روش اقتصاد سنجی و رگرسیون چند متغیره (حداقل مربعاتOLS )تابع زیر مورد استفاده قرار گرفت.
y=f(xi)
بر مبنای این مدل اثر متغیرهای کلان اقتصادی را بر بازده سهام مورد برازش قرار دادیم و مدل مناسب به صورت رگرسیون خطی زیر تخمین زده شد.
TEPIEX = β0+β1CPI+β2FC+ β3OIL + β4AR(1)که در آنTEPIEX: شاخص کل بورس، β0: عرض از مبدا، CPI: شاخص مصرف کننده،FC: نرخ ارز بازار آزاد، OIL: قیمت نفت،AR(1): ضریب خود توضیح مرتبه اول با استفاده از مدل بالا فرضیهها ی پژوهش مورد آزمون قرار گرفته که به قرار زیر است:
TEPIEX = -242760. 5 + 2323.828 *CPI – 74.90768*OIL +26649.68*FC + 1.26285 AR(1)
در جدول (3) خلاصه نتایج آماری مدل رگرسیونی آورده شده است:
جدول شماره 3 :خلاصه نتایج آماری مدل رگرسیونفرضیه 1: بین شاخص قیمت مصرف کننده خانوار شهری( CPI) و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران رابطه وجود دارد.
Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. C -242760.5 220534.9 -1.10078 0.2841 CPI 2323.828 4317.566 0.538226 0.5964 OIL -74.90768 34.92439 -2.144853 0.0444 FC 26649.68 24870.62 1.071533 0.2967 AR(1) 1.26285 0.207629 6.082227 0.0000 DW=2.21 R2=0.94 F=62.93 Prob=0.000
با توجه به ضریب متغیر مستقل CPI 2323.8 نشان میدهد که بین شاخص مصرف کننده و متغیر وابسته شاخص کل بورس (TEPIEX)ارتباط مستقیم وجود دارد؛ یعنی اگر یک واحد به شاخص مصرف کننده اضافه شود شاخص کل بورس به میزان 2323.8 واحد افزایش مییابد.
همچنین آزمون آماری53/. =t در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار بودن ضریب را تایید نمی کند. با توجه به اینکه پایایی این متغیر توسط آزمون دیکی فولر و فیلیپس- پرون مورد تایید قرار گرفت.
فرضیه 2: بین قیمت نفت و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران رابطه وجود دارد.
با توجه به ضریب متغیر مستقلOIL74.91- نشان میدهد که بین قیمت نفت خام ومتغیر وابسته شاخص کل بورس (TEPIEX) ارتباط معکوس وجود دارد؛ یعنی اگر یک واحد به قیمت نفت خام اضافه شود شاخص کل بورس به میزان 74.91 واحد کاهش مییابد.
همچنین آزمون آماری2.14- =t در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار بودن ضریب را تأیید میکند. با توجه به اینکه پایایی این متغیر توسط آزمون دیکی فولر و فیلیپس- پرون مورد تایید قرار گرفت.
فرضیه 3: بین نرخ ارز و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران رابطه وجود دارد.
با توجه به ضریب متغیر مستقلFC26649.68 نشان میدهد که بین نرخ ارز بازار آزاد و متغیر وابسته شاخص صنایع (TEPIEX)ارتباط مستقیم وجود دارد؛ یعنی اگر یک واحد به نرخ ارز بازار آزاد اضافه شود شاخص صنایع به میزان 26649.68 واحد افزایش مییابد.
ولی آزمون آماره1.07=t در سطح اطمینان 95درصد معنی دار بودن ضریب را تایید نمی کند.
در تخمین مدل رگرسیون چند متغیره، علاوه بر آزمون معنی دار بودن ضرایب متغیرها، معنی دار بودن مدل کلی رگرسیون نیز توسط آماره F آزمون میشود. که در این مدل (P =0.000 ) 62.93 F =در سطح 95 درصد معنی دار بودن کل رگرسیون نشان داده میشود.
همچنین ضریب تشخیص (0.94=R2) نشان میدهد که 94 درصد تغییرات شاخص کل بورس توسط متغیرهای مستقل ذکر شده در پژوهش توضیح داده میشود و 6 درصد سایر عوامل تاثیر دارد.
همچنین آماره دوربین واتسن (2.21D.W=) نشان میدهد که در این مدل خود هم بستگی وجود ندارد و مدل معنی دار است. برای بررسی اعتبار مدل ابتدا با استفاده از آزمون دیکی فولر (ADF) و فیلیپس پرون، پایایی مدل مورد تایید قرار گرفت و در نهایت برای تعیین بود و نبود مشکل خود همبستگی جملات پسماند از آزمون LM، و برای تشخیص وجود ناهمسانی واریانس از آزمون وایت استفاده شده است.
نتیجه بررسی وجود خود همبستگی بین متغیرها ( آزمون خود همبستگی LM )
این آزمون ( LM ) در واقع همان آزمون بریوش – گادفری است که برای تعیین بود و نبود مشکل خود هم بستگی جملات پسماند به کار میرود. این آزمون را برای جملات پسماند معادلاتی که از روش حداقل مربعات معمولی تخمین زده شدهاند میتوان اجرا نمود و وقتی که n* R2 obs*R squared کوچکتر از2 χ جدول باشد فرضیه صفر پذیرفته میشود، یعنی مشکل خود هم بستگی وجود ندارد (ابریشمی،1385،ص540).
جدول شماره (4)نتایج آزمون LM فرضیه سوم
Breusch-Godfrey Serial Correlation LM Test:,,,, F-statistic,1.987514, Probability,,0.163196
نتایج حاصل از آزمون نشان میدهد که با توجه به مقدار آماره آزمون
1.987514 F= و سطح معنی داری0.163196 و مقایسه این سطح آزمون با 5%= α فرض H0پذیرفته میشود بنابراین نتیجه گیری میشود که مشکل خود همبستگی وجود ندارد.
آزمون وایت (White Heteroskedaicity test )
این آزمون نیز برای تشخیص ناهمسانی واریانس (Heteroskedasticity) به کار گرفته میشود و در مورد جملات پسماند معادله ای که به روش OLS(کمترین مجذورات معمولی) تخمین زده شده مورد استفاده قرار میگیرد.
جدول شماره (5) نتایج آزمون وایت فرضیه سوم
White Heteroskedasticity Test:,,,, F-statistic,1.191274, Probability,,0.321896
نتایج حاصل از آزمون نشان میدهد که با توجه به مقدار آماره آزمون
1.191274 F= و سطح معنی داری0.321896 و مقایسه این سطح آزمون با 5%= α فرض H0 پذیرفته میشود. بنابراین همسانی واریانس پذیرفته میشود.
6- نتیجه گیری
در این تحقیق پرسش زیر مطرح شد. آیا متغیرهای کلان اقتصادی (شاخص مصرف کننده، قیمت نفت خام و نرخ ارز ) با شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران رابطه دارند؟ و برای پاسخ به این پرسش فرضیههای زیر مطرح گردید:
1- بین شاخص قیمت مصرف کننده خانوار شهری( CPI) و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران رابطه وجود دارد.
2- بین قیمت نفت و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران رابطه وجود دارد.
3- بین نرخ ارز و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران رابطه وجود دارد.
فرضیههای تحقیق مورد آزمون قرار گرفت و نتایج این مطالعه، وجود رابطه بین قیمت نفت و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران را نشان میدهد و به عبارت دیگر رابطه آنها معنی دار و معکوس است. با افزایش قیمت نفت، انتظار رونق اقتصادی در ایران به وجود خواهد آمد و این امر میتواند زمینه افزایش شاخص قیمت سهام را فراهم آورد. به عبارت دیگر رشد اقتصادی ناشی از افزایش در آمد نفتی، میتواند اثر مثبت بر فعالیتهای اقتصادی کشور داشته باشد؛ ولی در این پژوهش به دلیل نوسانات زیاد قیمت نفت و مسائل حاشیهای در دوره مورد مطالعه رابطه بین این دو متغیر معکوس است. همچنین نشان داد که بین شاخص مصرف کننده و نرخ ارز با شاخص کل بورس اوراق بهادار در دوره مورد مطالعه رابطه وجود ندارد. به عبارت دیگر از آنجایی که بنگاههای اقتصادی برای تامین مواد اولیه، خرید تجهیزات و تکنولوژی تولید، تقاضا کنندگان ارز میباشند؛ بنابراین تغییرات نرخ ارز میتواند برنامههای تولیدی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار را دست خوش تغییر سازد. بدین ترتیب با افزایش نرخ ارز بنگاهها میبایست یا سطح تولید خود را کاهش دهند و برای حفظ سطح تولید اقدام به تامین مالی نمایند. در هر صورت این اقدام میتواند باعث کاهش سود این شرکتها شود به عبارت دیگر افزایش نرخ ارز به معنای کاهش ارزش پول ملی است. بنابراین به طور خلاصه نتایج عبارتند از:
1- بین شاخص مصرف کننده خانوار شهری( CPI) و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران رابطه معنی داری وجود ندارد؛ در نتیجه فرضیه اول پژوهش رد میشود. نتیجه این فرضیه مطابق است با نتایج مطالعات عزیزی (1383) و کوهساریان (1387).
2- بین قیمت نفت و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران رابطه معنی داری وجود دارد و نوع رابطه معکوس میباشد. در نتیجه فرضیه دوم پژوهش پذیرفته میشود. نتیجه این فرضیه با نتیجه تحقیق ابونوری و مشرفی (1385) موافق است؛ ولی نوع رابطه در تحقیق آنها مثبت بود.
3- بین نرخ ارز و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران رابطه معنی داری وجود ندارد. در نتیجه فرضیه سوم پژوهش رد میشود. نتیجه این فرضیه با نتیجه تحقیق خدابخش (1375) موافق است.
معاملات سایپا 428 میلیون
معاملات خزاميا 130 میلیون
معاملات خپارس 35 میلیون
بیشتر ارزش معاملات امروز مال گروه خودروئه
عضو شورای پول و اعتبار با اعلام این خبر که نرخ سود تسهیلات بانکی برای عقود مشارکت و مبادله به طور یکسان تعیین و ۱۸ درصد تصویب شد، گفت: نرخ سود تسهیلات برای بخش کشاورزی نیز ۱۵ درصد تعیین شد.
بررسي تاثير تورم بر قيمت سهام شركتها در
ايران ازديدگاه دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد
پرسشنامه : 1) به نظر شما دليل تورم در كشور ما چيست ؟
الف) ناشي از تقاضاي بيش از عرضه ب) ناشي از افزايش هزينه ها
ج) ناشي از تنگناهاي اقتصادي د) تورم بخشي
2) تورم در كشور ما چگونه است ؟
الف) لجام گسيخته ب) بطور مستمر
ج) لجام گسيخته ومستمر د) بطور موقتي
3) آيا قيمت سهام در طول سال دستخوش تغيير مي شود ؟
الف) بسيار زياد ب) زياد
ج) كم د) خيلي كم
4) آيا بين قيمت سهام و تورم رابطه اي وجود دارد ؟
الف) بسيار زياد ب) زياد
ج) كم د) خيلي كم
5) آيا تورم بر قيمت سهام تاثير دارد ؟
الف) بطور مستقيم ب) بطور غير مستقيم
ج) تاثير اندك د) بي تاثير
6) آيا تورم فقط ارزش اسمي را تغيير مي دهد يا ارزش بازار را ؟
الف) فقط بر ارزش اسمي ب) فقط بر ارزش بازار
ج) بر هر دو د) هيچكدام
7) آيا اگر تورم 10% افزايش يابد قيمت سهام هم به همان مقدار افزايش مي يابد ؟
الف) به همان اندازه ب) بيشتر از 10%
ج) كمتر از 10% د) بي تاثير
8) آيا با تغيير تورم قيمت سهام عادي و ممتاز به يك نسبت تغيير مي كند ؟
الف) سهام عادي بيشتر ب) سهام ممتاز بيشتر
ج) به يك نسبت د) بي تاثير
9) آيا در صنايع مختلف تاثير تورم بر قيمت سهام يكي است ؟
الف) فرق مي كند ب) يكي است
ج) محدوديت دارد د) بي تاثير
10) تورم بيشتر بر چه بخشي از جامعه تاثير مي گذارد ؟
الف) اقتصادي ب) اجتماعي
ج) فرهنگي د) سياسي
11) تاثير تورم بر سهام كدام يك از شركتهاي زير بيشتر است ؟
الف) شركت سهامي عام ب) شركت سهامي خاص
ج) شركت خدماتي د) شركت تعاوني
12) به نظر شما منحني تورم در كشور ما چگونه است ؟
الف) صعودي ب) نزولي
ج) گاهي صعودي و گاهي نزولي د)خط راست
13) بالا رفتن قيمت سهام در كشور ما ناشي از چيست ؟
الف) افزايش خريد و فروش ب) تورم
ج)هر دو مورد د) عوامل ديگر
14) آيا سهام بر ميزان خريد و فروش سهام تاثير دارد ؟
الف) باعث افزايش خريد و فروش ب) باعث افزايش فروش
ج) باعث كاهش خريد و فروش د) بي تاثير
15) آيا سرمايه شركت برميزان تاثير تورم بر سهام تاثير دارد ؟
الف) بسيار زياد ب) زياد
ج) كم د) خيلي كم
16) افزايش سرمايه شركتها باعث ؟
الف) افزايش تاثير تورم بر سهام ب) كاهش تاثير تورم بر سهام
ج)اثري بر تاثير تورم ندارد د) اافزايش تورم
17) در زمان بالا بودن نرخ تورم شركتهايي كه اساس تامين مالي آنها بر مبناي استقراض استوار است ؟
الف) داراي ارزش سرمايه بيشتري نسبت به شركتهاي بستانكار هستند
ب) داراي ارزش سرمايه كمتري نسبت به شركتهاي بستانكار هستند
ج) ارزش سرمايه با شركتهاي بستانكار مساوي است 18) ميانگين بازده سهام در كوتاه مدت ؟
الف) رابطه اي منفي با تورم دارد ب) رابطه اي مثبت با تورم دارد
ج) رابطه اي معكوس با تورم دارد د) رابطه اي با تورم ندارد
19) اگر سهامداران فكر كنند سهام آنها يك مانع موثر در برابر تورم ميباشد ؟
الف) در مقابل افزايش نرخ تورم عكس العمل نشان مي دهند
ب) در مقابل كاهش نرخ تورم عكس العمل نشان مي دهند
ج) در مقابل افزايش نرخ تورم عكس العمل نشان نمي دهند
د) در مقابل كاهش نرخ تورم عكس العمل نشان نمي دهند
20) آيا سهام مانعي در برابر تورم مي باشد ؟
الف) مانعي موثر در برابر تورم ميبا شد
ب) مانعي موثر در برابر تورم نمي باشد ج) مانعي موثرو مفيد در برابر تورم مي باشد
د) مانعي موثر و مفيد در برابر تورم نمي باشد
21) آيا تورم باعث تجزيه سهام مي شود ؟
الف ) بلي ب) خير
22) تورم معمولا در جامعه ما چگونه است ؟
الف) بلند مدت ب) كوتاه مدت
23) نظر شما درباره موضوع اين تحقيق چيست ؟
الف) بسيار عالي ب) خوب
ج) متوسط د) بد
24) به نظر شما نتيجه اين تحقيق را با وجود 180 نمونه از بين 2500 دانشجو مي توان به جامعه تعميم داد ؟
الف)بلي ب) خير
مقدمه:
هيچ يك از بخشهاي جامعه از اثرات تورم در امان نيستند به عبارتي اثرات تورم بر تمام بخشها اعم از اقتصادي ، اجتماعي ، سياسي ، فرهنگي و غيره نمايان ميباشدكه البته اثرات تورم بيشتر در بخش اقتصادي جامعه نمو پيدا ميكند.
اثرات تورم بر سهام شركتها در دوره هاي مختلف ممكن است متفاوت باشدبه عبارتي در دوره هاي خاص در يك كشور نرخ تورم افسار گسيخته و بالاست. دوره خاص غالبا به دوره اي اطلاق ميشود كه وضعيت كشوري كه در اين دوره بسر ميبرد طبيعي نميباشد مثلا دوران جنگ يا دوراني كه در آن حوادث طبيعي اتفاق مي افتد در چنين شرايطي جامعه اي نيز كه عرصه اين حوادث ميباشد از وضعيت عادي خارج و با مشكلات عديده اي از لحاظ اقتصادي روبرو خواهد شد.
يكي ديگر از دوره هاي خاص دوران انقلاب و دوران پس از انقلاب ميباشد كه در اين دوران به دليل ايجاد دگرگوني در بخشهاي سياسي و مذهبي و اقتصادي يك جامعه آن جامعه از شرايط عادي خارج مي شود . تورم غالبا در دوران جنگ و حوادث طبيعي ، انقلابها ، تحولات اقتصادي و غيره نمود پيدا ميكند مثلا در ايران تورم و به دفع آن كاهش ارزش پول مويد موضوع فوق مي باشد . ( ويليام شارپ ، سرمايه گذاري صفحه 245-242 )
طرح بورس تهران را اولين بار بانك ملي در سال 1315 داده بود ولي با شروع جنگ جهاني دوم و تحولات سياسي ايران قانون تشكيل بورس در سال 1345 تصويب و يك سال بعد تاسيس گرديد . انقلاب 1357 و تغيير و تحولات ناشي از آن و وقوع جنگ موجب تعطيلي بورس تهران شد اما با خاتمه جنگ در سال 1367 و بر اساس برنامه پنج ساله اول توسعه مجددا بورس تهران فعاليت خود را آغاز كرد.
با نگاهي به عملكرد بورس تهران ميتوان گفت كه اين بورس بر خلاف قدمت زياد آن رشد و تحولي كند و كم را تجربه كرده است ولي تعداد سهام معامله شده بورس در سال 71 با8/25 درصد كاهش نسبت به سال قبل به 4/756/49 هزار سهم رسيد.در سال76 شاخص تعداد سهام با كاهش مواجه شد و در سال 77و78 با رشد قابل توجهي روبرو شد طي دوره 10 ساله ارزش سهام معامله شده با روندي افزايشي همراه بود. (مجله اقتصادي ايران شماره46 آذر 81 )
همانطور كه در توضيح داده شد تورم بر بخشهاي مختلف يك جامعه اثر ميگذارد كه بخش اقتصادي يك جامعه بيشترين اثر پذيري از تورم را دارا ميباشد .
بخش اقتصادي به دو بخش خرد و كلان تقسيم ميشود كه دو بخش به نوبه خود تحت تاثير تورم است . بازار بورس اوراق بهادار نيز يكي از بخشهايي ميباشد كه ميتوان هم در تقسيم بندي بخش خرد و هم در بخش كلان اقتصادي آن را جاي داد . بنابراين اين بخش نيز از اثرات تورم در امان نمانده و نخواهد ماند .
حال همانطور كه در بالا درباره تاريخچه بورس اوراق بهادار توضيح داده شد مي بينيم كه همواره قيمتهاي سهام در بورس اوراق بهادار نوسان داشته و تحت تاثير عواملي همچون جنگ انقلاب و غيره قرار گرفته و البته آثار تورم كه ثمره و نتيجه جنگ و ديگر عوامل غير طبيعي ميباشد و چهره آن مشهود است . در حال حاضر وضعيت جهاني آبستن حوادثي است كه ميتواند اثرات مستقيم و غير مستقيمي بر اقتصاد ايران بگذارد . مثلا جنگ آمريكا با عراق و به تبع آن تعغييرات قيمت نفت در شرايطي كه بودجه هم با اتكا به درآمدهاي نفتي است پيش بيني وضعيت آينده ايران را دشوار ميكند با اين وجود افزايش قيمتهاي نفت و به تبع آن افزايش درآمدهاي ارزي به دولت ايران كمك خواهد كرد تا از ركود جلوگيري نمايد و باعث كاهش تورم در كشور شود كه اين خود باعث ثابت ماندن قيمت سهام شركتها ميشود .
حسابداران مي گويند دو واقعيت گريز ناپذير در زندگي وجود دارد مرگ و ماليات ! اما احتمالا بايد مورد سومي نيز به آن افزوده شود و آن چيزي جز تورم نيست . بدان معني كه ارزش هر پولي در جهان دچار روند نزول هميشگي است . ( پايان نامه-اثر تورم بر قيمت سهام-محمد رضا شهركي-سال1380) تعريف و بيان مساله :
منظور از تورم افزايش مداوم سطح عمومي قيمتها در طي يك دوره زماني به نسبت طولاني و منظور از قيمت سهام همان ارزش مورد معامله سهام در بازار بورس اوراق بهادار ميباشد.
بورس اوراق بهادار عمده ترين طريق تجهيز و تخصيص سرمايه است كه آنجا از طريق عرضه سهام شركتهاي مختلف فرصت سرمايه گذاري براي سرمايه گذاران ايجاد ميگردد.
از طرفي در جامعه خريداران اوراق بهادار از هر طبقه و گروهي كه باشند با مشكلات اساسي در تصميم گيري و سرمايه گذاري بويژه در انتخاب سهام شركتها و ترجيح يكي بر ديگري روبرو هستند لذا هر گونه اطلاعاتي كه با استفاده از آن بتوان ميزان بازده شركتها را پيش بيني نمود مورد توجه سهامداران قرار مي گيرد .
از آنجا كه بازده سهام شامل افزايش ارزش بازار هر سهم در طي يك دوره يكساله و وجوه نقد حاصله از سود تقسيمي هر سهم مي باشد لذا آگاهي از عوامل موثر بر قيمت سهام و پيش بيني آنها سهامداران را در جهت پيش بيني بازده سهام و اتخاذ استراتژي لازم ياري خواهد رساند .(بودجه ريزي در ايران -عليرضا فرزيب)
به نظر مي رسد كه تورم بر قيمت سهام شركتها تاثير گذار است اين تحقيق با عنوان بررسي تاثير تورم بر قيمت سهام شركتها در ايران از نظر دانشجويان حسابداري دانشگاه آزاد ـ واحد مشهد تدوين گرديده كه به دنبال اين موضوع هستيم تا با شناسايي رابطه بين تورم و قيمت سهام آن را به عنوان ابزاري جهت پيش بيني و مقايسه قيمت سهام شركتهاي مختلف به سهامداران معرفي مي نمايد .
اهميت موضوع پژوهش :
يك رابطه خطي مستقيم قوي معني دار بين نرخ تورم و قيمت سهام مي باشد به عبارت ديگر ميتوان گفت كه تورم داراي تاثير قابل توجهي بر قيمت سهام مي باشد و تا حد زيادي از تغييرات قيمت سهام را تبيين مي كند لذا بايد گفت كه تورم داراي محتوي اطلاعاتي زيادي براي سهامداران مي باشد و سرمايه گذاران بايد به هنگام تصميم گيري در ارتباط با خريد و فروش سهام آن را مد نظر قرار دهند .
به طور كلي هر گروه از استفاده كنندگان اطلاعات و صورتهاي مالي خاصي را مد نظر قرار مي دهند اصولا سهامداران خواستار اطلاعاتي هستند كه آنها را در ارزيابي چشم انداز فعاليتهاي شركت و همچنين عملكرد مديران رهنمود سازند . بورس اوراق بهادار تهران نيز به عنوان تنها بازار فعال سرمايه در ايران از چگونگي روند تعيين قيمتها متاثر مي شود چون نوع تاثير اطلاعات و قيمتهاي بازار سهام معيار طبقه بندي كارايي بازار سرمايه از جنبه اطلاعاتي است
نوسان قيمت سهام در تمامي بورسهاي اوراق بهادار امري است نه تنها عادي بلكه روزمره زيرا قيمت سهام و ساير گونه هاي اوراق بهادار نمايانگر عوامل تاثير گذارنده اعم از دروني و بيروني است بنابراين هرگاه دگرگوني خاصي در عوامل تاثير گذارنده بوجود آيد بازتاب آن ناخود آگاه بر روي قيمت سهام مشاهده مي شود .
بنابر آنچه كه در بالا گفته شد چون بين نرخ تورم و قيمت سهام در ايران و ديگر كشورها رابطه عميق و وسيعي وجود دارد در نتيجه اين موضوع در كشورها از اهميت بالا و خاصي بر خوردار است . اهداف پژوهش :
يكي از اهداف اين پژوهش بررسي ارتباط بين نرخ تورم و قيمت سهام مي باشد و اين امر نشاندهنده ارزش اطلاعاتي زياد نرخ تورم براي سرمايه گذاران در سهام است لذا پيشنهاد مي شود كه سرمايه گذاران بالقوه و بالفعل در هنگام خريد يا فروش سهام شركتهاي مختلف جهت اتخاذ استراتژي بهتر و امكان تصميم گيري مطلوب تر ،اطلاعات تورمي را با عنايت به يافته هاي تحقيق حاضر مد نظر قرار دهند .
اهداف اين پژوهش كمك به پويايي و كارآمدي بازار سرمايه و پيامد آن كمك به سرمايه گذاران در جهت انجام سرمايه گذاري مطلوب و با اشراف به اين موضوع كه در مسير نيل به يك سرمايه گذاري بهينه و منطقي براي هر سهامدار و يا سرمايه گذار يك نياز بسيار مهم تعيين عوامل موثر بر قيمت سهام و امكان پيش بيني قيمت سهام شركتهاست ،چون اگر سرمايه گذاران با توجه به برداشت خود و يا مسير چگونگي ميزان عرضه و تقاضا سهام در بورس و بدون توجه به اطلاعات موجود قابل دسترس و موثر در تصميم گيري اقدام به خريد يا فروش سهام كنند ممكن است نتايج ريانباري به دست آيد كه منجر به بي اعتمادي سرمايه گذاران به سرمايه گذاري در بازار سرمايه بالاخص در سهام شركتها شود.
فرضيه هاي موضوع تحقيق :
1) بين نرخ تورم و قيمت كل سهام ، رابطه وجود دارد .
2) بين نرخ تورم و قيمت كل بصورت بخشي (صنايع مختلف) رابطه وجود دارد .
3) تاثير نرخ تورم بر كل سهام در شركتهاي مختلف متفاوت است .
4) تاثير نرخ تورم بر قيمت كل سهام در شركتها با سرمايه متفاوت ،متفاوت است . تعريف لغاط و اصطلاحات خاص :
سهم : سند قابل معامله اي است كه نماينده تعداد سهامي است كه صاحب آن در شركت دارد .
تورم : افزايش مداوم سطح عمومي قيمتها در طي يك دوره زماني به نسبت طولاني
تورم مورد انتظار: تورمي كه از قبل پيش بيني شده باشد .
تورم غير قابل انتظار : تورمي كه از قبل نتوان آن را پيش بيني كرد .
قيمت سهام : ارزش مورد معامله سهام در بازار بورس اوراق بهادار
شركتهاي سهامي : شركتي است كه سرمايه آن به سهام تقسيم شده و مسئوليت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمي سهام آنها است .
شركت با سرمايه اندك : شركتي است كه سرمايه آن كمتر از 10000000 ريال باشد .
شركت با سرمايه زياد : شركتي است كه سرمايه آن بيشتر از 10000000 ريال باشد
دانشجويان حسابداري : منظور دانشجويان حسابداري مقطع كارداني و كارشناسي و كارشناسي ارشد دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد مي باشد .
CPI : شاخص قيمت مصرف كننده كه تغييرات قيمت كالاها و خدمات مصرفي مورد استفاده خانوارها را اندازه گيري مي نمايند .
جامعه : مجموعه اي از افراد ، اشيا ، رويدادها و… كه حداقل داراي يك صفت مشترك باشند .
جامعه آماري :به مجموعه اي از افراد يا مواردي گفته مي شود كه نتايج پژوهش به آنها تعميم داده مي شود .
نمونه : بخشي از جامعه است كه بطور تصادفي انتخاب شده و معرف جامعه محسوب مي شود .
نمونه آماري : شامل افراد يا مواردي است كه اطلاعات مورد نياز پژوهش به كمك آنها جمع آوري مي شود .
متغير : صفت قابل ملاحظه اي است كه اندازه آن از موردي به مورد ديگر فرق مي كند . فصل دوم :
پيشينه پژوهش بخش اول : ادبيات موضوعي
مقدمه :
نوسان قيمت سهام در تمامي بورسهاي اوراق بهادار امري است نه تنها عادي بلكه روزمره زيرا قيمت سهام و ساير گونه هاي اوراق بهادار نمايانگر عوامل تاثير گذارنده اعم از بيروني و دروني است ،بنابراين هرگاه دگرگوني خاصي در عوامل تاثير گذارنده بوجود آيد بازتاب آن ناخودآگاه بر روي قيمت سهام مشاهده مي شود .
يكي از عوامل خارج از كنترل مديريت ، تورم مي باشد كه به نظر مي رسد بر قيمت سهام تاثير گذار باشد كه در اين زمينه ، گروهي اعتقاد بر رابطه مثبت بين قيمت سهام و تورم و گروهي ديگر معتقد به رابطه منفي بين قيمت سهام و تورم مي باشد .
بازده منافع ناشي از سرمايه گذاري در سهام شركتها مي تواند به شكل جريان نقدي سالانه سود ، سهام جايزه يا اعطاي حق تقدم خريد سهام باشد كه به طور مستقيم تحت تاثير تصميمات شركت و بالاخص مديريت است كه اين تصميمات ممكن است بعضي عوامل خارجي كه از كنترل مديريت خارج است مثل تورم تاثير گذار باشد . (تئوريهايي در مورد رابطه بين بازده سهام و تورم-گسگ و دول-ژورنال ماليه-مارس 1983 )
در حال حاضر 77 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (2 کاربران و 75 مهمان ها)