نگاهی تحلیلی به نشست اتحادیه اروپا:
نشست دو روزه اتحادیه اروپا پایان یافت، و بعد از 18 نشست نا امید کننده سران این اتحادیه بعد از شروع بحران، امروز بعد از ظهر جمعه سران این کشورها بر سر موضوعات اساسی و طرحی بلند مدت به اتفاق نظر رسیدند. در این میان ایتالیا و اسپانیا گویا طعم موفقیت را میچشند و آنگلا مرکل اکنون باید پاسخ گوی انتقادات شدیدی باشد که در آلمان برای موافقت وی تحت فشار، مطرح میشود.
نشست دو روزه اتحادیه اروپا پایان یافت، و بعد از 18 نشست نا امید کننده سران این اتحادیه بعد از شروع بحران، امروز بعد از ظهر جمعه سران این کشورها بر سر موضوعات اساسی و طرحی بلند مدت به اتفاق نظر رسیدند. در این میان ایتالیا و اسپانیا گویا طعم موفقیت را میچشند و آنگلا مرکل اکنون باید پاسخ گوی انتقادات شدیدی باشد که در آلمان برای موافقت وی تحت فشار، مطرح میشود.
به گزارش تابناک، این دور از نشست برای اتحادیه شاید حکم مرگ و زندگی داشت. سران 17 کشور به شکل خلاصه توافق کردند که: - کمکهای مالی به جای آنکه به دولتها واگذار شود و به بدهی دولتها دامن بزند مستقیما در اختیار بانکها قرار گرفته تا از این طریق بانکها بدون فشار بر دولتها و انبار کردن بدهی مالی بر دوش دولتها خود به حرکت برای حل بحران اقدام کنند. - وجه کمکهای مالی در "مسیری قابل انعطاف و کارامد" مورد استفاده قرار بگیرد تا به ثبات بازار کشورهای اروپا کمک کند. - به دولتها اجازه داده شود که هرکجا که لازم بود دست به اصلاح اقتصادی بزنند و این امر مسلتزم برنامه ریزی و طرح ریزیهای اساسی و دقیق نباشد. - کشورها متعهد شدند که حکومتها، بودجه و ارز خود را در مسیر یک اتحادیه اقتصادی منسجم تر به یکدیگر نزدیک سازند.برای مشاهده متن کامل توافقنامه اینجا را کلیک کنید.
نگاهی دقیقتر به آنچه اروپا به آن رسید
شاید مهمترین دستاورد این نشست رسیدن به احتمال راه اندازی ESM (مکانیزم ثبات اروپا) بود که اجازه اختصاص کمکها به شکل مستقیم به بانکها را می دهد. مهمترین امتیاز این طرح این است که بدهی مستقیما بر دوش دولتها قرار نمیگیرد که هم از جنبه واقعی و هم از جنبه روانی به بحث بحران دامن بزند
اما:
اول: طرح ESM عملا از طریق بانک مرکزی اروپا قابل اجرا است از آنجایی که سرمایه گذاری مستقیم بانک مرکزی اروپا در هریک از بانکهای اروپایی به شدت محدود به اخذ شرایط خاص است، این اقدام عملا در سطح پایینی از احتمال قرار دارد. اولین این شرایط ایجاد یک سازوکار نظارتی متمرکز است که بر اساس آن دولت بایستی همه یا اغلب اختیارات خود را در این حوزه به بانک مرکزی تفویض کند. دومین شرایط، قبول قوانین کمک های مالی است که به شکل رسمی از طریق یک یادداشت تفاهم بایستی صورت بگیرد و خود به بخش های تعیین شده اختصاص میابد. در نهایت بر اساس توافقات امشب، ESM و کمکهای آن تنها زمانی مقدور خواهد بود که این سازوکار تنظیمی متمرکز بوجود آید که شورای اروپا قرار است تا پایان 2012 به این امر اقدام کند. براساس توافقات کمکهای ESM برای نجات اروپا محدود به رقم 500 میلیار دلار شده است. این رقمی است که تنها بر روی کاغذ میتواند به نجات اروپا منجر شود. برای فهمیدن چرایی این امر بگذارید فرض کنیم اولا این رقم به شکل کامل و آنگونه که توافق شده تخصیص یابد. همچنین فرض کنیم که 100 میلیارد از آن تاکنون به بانکهای اسپانیا اختصاص یافته – چیزی که اسپانیا از یک هفته قبل از نشست آن را فریاد کرده. ایرلند، یونان، پرتغال، ایتالیا و سایر بانکهای اروپایی به همان اندازه خواهان نصیب بردن از این رقم هستند –کما اینکه نخست وزیر ایرلند به قدری در نشست در این خصوص تذکر داده که رسما رهبران یادآور شدند که درخواست این کشور مد نظر واقع میشود. در این شرایط دست کم 200 میلیارد از این رقم بایستی به بانکها تعلق گیرد و تنها عملا 300 میلیارد دلار برای نجات کل اروپا از بحران باقی خواهد ماند، درحالی که تحلیلگران معتقدند که در حدود 2 تریلیون دلار باید صرف شود تا اروپا از بحران به شکل کامل خارج شود.
دوم: طبق توافقات دومین جنبه مهم نشست امروز و دیروز، این است که ESM از طریق سرمایه گذاری و معاملات در بازارهای اولیه یا ثانویه اقدام به جلوگیری از تسری بحران کند. خب این اتفاق جدیدی نیست و تا همین جا نیز بسیاری از کشورها به خصوص آلمان به این امر اقدام کرده اند. جالب آنکه این سرمایه گذاری نیز از محل همان 500 میلیارد دلار اختصاص میابد نه منبعی دیگر، که حتی اگر فرض شود که این 500 میلیارد دلار قابل اختصاص باشد، برای حفظ و نجات بانکها و اروپا به هیچ وجه تکافو نخواهد کرد. از سویی از آنجایی که طرح ESM تنها از مسیر بانک مرکزی اروپا میتواند اجرایی شود، بارها و بارها دولتها و حتی خود بانک مرکزی از آن اجتناب کرده اند. زیرا سازوکارهای نظارتی که در این میان لازم است به مراتب دست و پاگیر تر از بدهی مستقیم دولت ها است.
اروپا به نتیجه رسید و به خانه اول بازگشت
در نهایت باید اذعان کرد که اروپا به یک توافق دست یافت و رسیدن به توافق بهتر از عدم توافق بود. اما باید گفت که هنوز هیچ راه حلی برای خروج از بحران به شکل اساسی بدست داده نشده. نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که اقتصاد ایتالیا و اسپانیا اکنون در اواسط مسیر یک فروپاشی جدی در حوزه سرمایه گذاری و مصرف است و این توافق نمیتواند از این فروپاشی جلوگیری کند. زیرا وضعیت این کشورها اکنون به گونه ای است که تقریبا نخواهند توانست هیچ یک از شرایط لازم برای دریافت کمک از مسیر طرح ESM را بدست آورند. و این به معنی آن است که اروپا به خانه اول بازگشته است. به عقیده تحلیلگران، قبل و بعد از نشست، اگر اقدامی جدی برای جلوگیری از سقوط اقتصادی ایتالیا و اسپانیا صورت نگرفته باشد، همه این توافقات بیهوده است. هرچند این نشست در پایان آن میتواند یک پیروزی برای ایتالیا و اسپانیا تلقی شود – 9 جولای اولین کمکها به بانکهای اسپانیا تعلق خواهد گرفت و ایتالیا نیز دستش برای تنظیم بازاهای خود باز گذاشته شد- اما در نهایت آینده ESM بسیار مبهم به نظر میرسد. حال مرکل باید تقاص این توافقاتی را پس بدهد که در عمل بسیار دشوار و دیررس هستند. رسانه های آلمان با توجه به مواضع سخت وی قبل از نشست و آنچه وی اکنون به آن تن داده، انتقادات بسیاری را از همکنون متوجه وی کرده اند. هرچند وی تمام تلاشش را برای توافقی منسجم، روشن و غیر قابل عدول با پرهیز از دوطرفه سازی بدهی ها انجام داد، اما درنهایت به ایجاد شرایط سفت و سخت در طرح ESM رای داد تا پای خود را کمی از گلیم اروپا بیرون بکشد.