تفاوت را احساس کنید: «خاتمی خیانتکار، احمدی نژاد فداکار»!
خاتمی در جریان معرفی کابینه دولت دوم خود در مجلس، پیرامون وضعیت اقتصادی ایران گفت:درگذر از سال ۷۷ به، ۷۸ شبهای متمادی خواب نداشتیم و روزها نگرانی مان در اوج بود. چون فقط سه روز ذخیره گندم در کشور داشتیم … آیا شما میدانید به خاطر نداشتن ارز، درجایی که نمیتوانستیم بدهیهایمان را بپردازیم، با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشتیم و در عین حال، به کالاهای مردم لطمه نخورد؟
در حالی که کاهش درآمد نفتی بعد از قریب 6 سال فروش نفت 100 دلاری، کشور را با بحران شدید کسری بودجه روبرو کرده، جای این پرسش باقی است که
خاتمی در جریان معرفی کابینه دولت دوم خود در مجلس، پیرامون وضعیت اقتصادی ایران گفت:درگذر از سال ۷۷ به، ۷۸ شبهای متمادی خواب نداشتیم و روزها نگرانی مان در اوج بود. چون فقط سه روز ذخیره گندم در کشور داشتیم … آیا شما میدانید به خاطر نداشتن ارز، درجایی که نمیتوانستیم بدهیهایمان را بپردازیم، با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشتیم و در عین حال، به کالاهای مردم لطمه نخورد؟
در حالی که کاهش درآمد نفتی بعد از قریب 6 سال فروش نفت 100 دلاری، کشور را با بحران شدید کسری بودجه روبرو کرده، جای این پرسش باقی است که
اگر صندوق ذخیره ارزی موجودی داشت، با آن درامد سرشار نفتی، آیا امروز این میزان مشکلات فقدان ارز و بودجه بر پیکره دولت و ملت تحمیل می شد؟
در این نوشته سعی شده به یکی از علل بروز وضعیت اقتصادی امروز ایران پرداخته شود
.به گزارش سرویس اقتصادی "بازتاب"، صندوق ذخیره ارزی در سال ۱۳۷۹ توسط دولت خاتمی و پس از پشت سر گذاردن شوک ناشی از کاهش شدید درآمدهای نفتی راه اندازی شد. دولت خاتمی تجربه تلخی از کاهش شدید درآمدهای نفتی به حدود 11، 12 دلار در سال های آغازین فعالیت خود داشت. وی در جریان معرفی و کسب رای اعتماد به کابینه دولت دوم خود در مجلس، پیرامون وضعیت اقتصادی ایران در سالهای ۷۸-۱۳۷۷ گفت :«درگذر از سال ۷۷ به، ۷۸ شبهای متمادی خواب نداشتیم و روزها نگرانی مان در اوج بود. چون فقط سه روز ذخیره گندم در کشور داشتیم … آیا شما میدانید به خاطر نداشتن ارز، درجایی که نمیتوانستیم بدهیهایمان را بپردازیم، با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشتیم و در عین حال، به کالاهای مردم لطمه نخورد.»
حساب ذخیره ارزی اهدافی نظیر ایجاد ثبات در میزان درآمدهای حاصل از فروش نفت خام، تبدیل داراییهای حاصل از فروش نفت خام به دیگر انواع ذخایر و توسعه فعالیتهای تولیدی و سرمایهگذاری و تامین بخشی از اعتبار موردنیاز طرحهای تولیدی و کارآفرینی بخش غیر دولتی و فراهم کردن امکان تحقق فعالیتهای پیشبینی شده در برنامه را مدنظر قرار میداد.
بر اساس قوانین برنامه سوم و چهارم توسعه، دولت در صورتی مجاز به برداشت از این حساب است که درآمد ارزی حاصل از صادرات نفت خام نسبت به ارقام پیشبینی شده کاهش پیدا کند. همچنین برداشت از حساب ذخیره ارزی برای تامین کسری ناشی از عواید غیر نفتی بودجه عمومی ممنوع است. فلسفه شکلگیری این حساب در ایران، بیشتر در راستای تعدیل فشارهای ناشی از نوسان قیمت نفت بر اقتصاد ملی و پس انداز درآمد کشور از فروش نفت، جهت روزهای عسرت و سختی و مقابله با نوسانات شدید نفتی بوده
است.دولت احمدی نژاد صندوق ذخیره ارزی را با مقدار قابل توجهی موجودی از دولت خاتمی تحویل گرفت و همزمان سیر صعودی قیمت نفت به نحو بی سابقهای ادامه یافت. محمود احمدینژاد در سال ۱۳۸۷ موجودی حساب ذخیره ارزی را محرمانه اعلام کردهبود. یک ماه پس از آن شمسالدین حسینی وزیر اقتصاد موجودی صندوق ذخیره ارزی را ۲۵ میلیارد دلار اعلام نمود. این رقم را بانک مرکزی رد کرد و یک ماه پس از آن، رقم موجودی صندوق را ۲۳ میلیارد و ۱۷۵ میلیون دلار اعلام کرد.
یک سال بعد (۱۳۸۸) این رقم به ۱۳ میلیارد و ۱۴۲ میلیون دلار کاهش یافت. در نیمه سال ۱۳۸۹ جبار کوچکینژاد رقم صندوق ذخیره ارزی را کمتر از ۱۰ میلیارد دلار اعلام نمود. این در حالی بود که کارشناسان اعلام نمودند در صورتی که از صندوق به صورت قانونی استفاده میشد، موجودی آن در حدود ۱۰۰ میلیارد دلار بود؛ رقمی که بهمن آرمان، عضو سابق هیئت امنای حساب ذخیره ارزی آن را تایید میکند.
در اواسط سال ۱۳۹۰، حسینی موجودی صندوق را ۱۰۰ میلیون دلار اعلام کرد. و هماکنون (در یک سال اخیر) به گفته محمود احمدینژاد صندوق ذخیره ارزی خالی است.
انحلال سازمان مدیریت و برنامه ریزی توسط وی نظارت بر برداشتهای دولت از این حساب و چگونگی هزینه کرد آن را به حد اقل رساند تا بدین وسیله بتواند بدون نظارت از این حساب برداشت نماید.
1- برخی از نمایندگان مجلس ادعا کرده اند که دولت برداشتهای گستردهای از این حساب بدون مجوز مجلس و برای پرداخت به مردمی که در جریان سفرهای استانی احمدی نژاد به او نامه نوشته بودند، داشتهاست؛ تا جایی که این حساب به صندوق نذری تبدیل شدهاست!
2- همچنین دولت احمدی نژاد خواستار اختصاص ۳۰٪ از موجودی حساب ذخیره ارزی به صندوق مهر رضا ( صندوقی که برای ارائه وام ازدواج به جوانان تاسیس گشت) شده بود. کارشناسان نسبت به آثار تورمی این اقدام به دولت هشدار داده بودند.
3- همچنین دو نماینده مجلس پیرامون شایعه برداشت دولت از حساب ذخیره ارزی جهت واردات میوه شب عید، وزیر بازرگانی را به مجلس فرا خواندند.
4- دولت همچنین از حساب ذخیره ارزی برای کمک به کشورهایی همچون نیکاراگوئه نیز استفاده کرد.
5- برداشتهای بی رویه احمدی نژاد از حساب ذخیره ارزی که منجر به افزایش شدید نرخ تورم و از دست رفتن یکی از فرصتهای اساسی برای پیشرفت کشور شد، انتقاد شدید کارشناسان را بهدنبال داشت. میل دولت به برداشت گسترده(تا جاییکه با مجلس همسوی هفتم نیز دچار اصطکاک شد) در حالی بود که بی برنامگی و سردرگمی شدیدی در چگونگی استفاده از درآمدهای سرشار نفتی به چشم میخورد.
6- در حالی که کارشناسان خواستار تغییر در ترکیب هیات امنای حساب ذخیره ارزی برای کاهش قدرت دولت در برداشت از آن شدند، محمود احمدی نژاد هیات امنا را منحل و اختیارات آن را به کمیسیون اقتصادی دولت واگذار کرد. این اقدام به تلاش وی برای برداشت راحت تر از حساب ذخیره ارزی تعبیر گردید. الیاس نادران از نمایندگان مجلس انحلال هیات امنای حساب ذخیره ارزی را غیر قانونی و بایزید مردوخی، آن را پایان کار حساب نامید.
نظر