فــــــــراز و فـــــــرودهای دلار - یورو

[وحید 20]

تصميمي براي نرخ ارز در سال 92 گرفته نشده است

عليرغم شروع تدوين لايحه بودجه سال 92 هنوز هيچ نرخي براي ارز در لايحه بودجه سال 92 در نظر گرفته نشده است.

بهروز مرادي در گفتگو با خبرنگار اقتصادي باشگاه خبرنگاران گفت: موضوع تعيين و اعلام نرخ ارز در بودجه سال 92 هنوز زود است ضمن آنکه همچنان معلوم نشده که بودجه سال 92 براساس چه نرخي از قيمت نفت تعيين خواهد شد.
مرادي تصريح کرد: تا زماني که قيمت نفت در بودجه سال 92 تعيين نشود نمي توان نرخي براي دلار در سال آينده در نظر گرفت.
وي در خصوص ميزان درآمد دولت از محل خصوصي سازي گفت: در بودجه سال 91، 6 هزار ميليارد تومان بودجه از محل خصوصي سازي براي دولت در نظر گرفته شده که بايد اين موضوع را از سازمان خصوصي سازي بپرسيد./ک

[وحید 20]

ثبات نرخ مبادلاتی دلار و کاهش یورو توسط بانک مرکزی

تهران - بانک مرکزی امروز پنج شنبه (18 آبان ماه) نرخ انواع ارز را در مرکز مبادلات ارزی اعلام کرد که بر این اساس دلار همانند روز گذشته، 2 هزار و 495 تومان تعیین قیمت شد.

به گزارش روز پنج شنبه ایرنا، بانک مرکزی در روز جاری قیمت مبادلاتی هر یورو را در مرکز مبادلات با 65 تومان افت نسبت به روز گذشته سه هزار و 180 تومان تعیین کرد.

همچنین امروز نرخ مبادله ای هر درهم امارات متحده عربی 679 تومان، لیر ترکیه یک هزار و 397 تومان، روبل روسیه 79 تومان، روپیه هند 45 تومان، یوآن چین 399 تومان و یکصد ین ژاپن سه هزار و 120 تومان اعلام شد.

بانک مرکزی نرخ مبادلاتی یکهزار وون کره جنوبی را همچنان همانند هفته های گذشته برای امروز نیز 2 هزار و 300 تومان تعیین کرد.

مرکز مبادلات ارزی که از روز سوم مهر ماه جاری راه اندازی شده است، روزانه پذیرای واردکنندگان کالا و متقاضیان دریافت ارز است و ارز مورد نیاز اولویت های سه تا هشتم واردات کالا را تامین می کند.

[بابک 52]

وزیر بهداشت خبرداد:


تامین 600 میلیون دلار ارز برای واکسن و دارو


اکونیوز:وزیر بهداشت از اختصاص 600 میلیون دلار برای تامین واکسن و داروی مورد نیاز در کشور خبر داد و گفت: این در حالی است که ارز مورد نیاز برای تامین واکسن و داروی مورد نیاز 2.5 میلیارد دلار است.


به گزارش خبرگزاری اقتصادی ایران(econews.ir)،مرضیه وحیددستجردی در حاشیه اجلاس عمومی شورای عالی استانها در جمع خبرنگاران درباره تامین ارز مورد نیاز واردات واکسن و داروی مورد نیاز اظهار کرد: برای این منظور به 2.5 میلیارد دلار نیاز داریم که از شهریور ماه تا کنون 600 میلیارد دلار از آن تخصیص یافته است.


وی با بیان این که ذخیره واکسن و داروی مورد نیاز به حد کافی وجود دارد و جای نگرانی نیست گفت: واکسن و داروی مورد نیاز را به تدریج وارد میکنیم تا بازار سیاه ایجاد نشود. البته از بانک مرکزی نیز انتظار میرود که در روند تامین ارز مورد نیاز در بخش سلامت تسریع کند.


وی دربارهی تعرفه 20 درصدی پیش بینی شده برای تجهیزات پزشکی نیز گفت: امسال قیمت تجهیزات در چهارماه پایانی سه تا چهار برابر شده و انتظار می رود که دولت کمک بیشتری در این بخش صورت دهد.


دستجردی در پاسخ به پرسشی درباره بیمههای تکمیلی نیز گفت: موافق فعالیت بیمههای تکمیلی هستیم اما به شرط آن که بسته خدمتی آن کامل باشد و همچنین وارد فعالیت بیمههای پایه نشود.

[بابک 52]

برگزاری دادگاه اخلال گران ارزی به زودی

معاون اول قوه قضاییه گفت: دادگاه اخلال گران ارزی به زودی برگزار می شود.


به گزارش افکارنیوز، حجت الاسلام و المسلمین رئیسی در حاشیه برگزاری همایش سالانه سخنرانان برجسته کشور در قم در گفتگو با واحد مرکزی خبر قم گفت : افرادی که از طریق وزارت اطلاعات به عنوان اخلالگران ارزی به دستگاه قضایی معرفی شده بودند دستگیر شدند و تحقیقات از آنان در حال انجام است.


وی افزود: برنامه دادگاه این افراد به زودی به اطلاع مردم می رسد.


این مسئول دستگاه قضا گفت: دستگاه قضایی ، اراده جدی برای برخورد قاطع با اخلالگران اقتصادی در کشور دارد اما علاوه بر این مسئله ، دولتمردان هم باید به صورت فعال توطئه ها و فتنه های دشمنان را در جنگ اقتصادی با جمهوری اسلامی رصد و به موقع اقدام کنند.


حجت الاسلام و المسلمین رئیسی افزود: در این جنگ اقتصادی باید سهم هر بخش مانند محاصره اقتصادی ، اخلال گران اقتصادی و بعضی بی تدبیری ها مشخص شود.


وی افزود: دشمنان می خواهند با این روش ها ملت ایران را به سازش وادارند غافل از آنکه ملت ایران ۳۰ سال محاصره اقتصادی را پشت سر گذاشته است.

[بابک 52]

قیمت امروز انواع ارز در مرکز مبادلات

بانک مرکزی در روز جاری قیمت مبادلاتی هر یورو را در مرکز مبادلات با 65 تومان افت نسبت به روز گذشته سه هزار و 180 تومان تعیین کرد.

به گزارش ایرنا، بانک مرکزی امروز پنج شنبه (18 آبان ماه) نرخ انواع ارز را در مرکز مبادلات ارزی اعلام کرد که بر این اساس دلار همانند روز گذشته، 2 هزار و 495 تومان تعیین قیمت شد.

بانک مرکزی در روز جاری قیمت مبادلاتی هر یورو را در مرکز مبادلات با 65 تومان افت نسبت به روز گذشته سه هزار و 180 تومان تعیین کرد.

همچنین امروز نرخ مبادله ای هر درهم امارات متحده عربی 679 تومان، لیر ترکیه یک هزار و 397 تومان، روبل روسیه 79 تومان، روپیه هند 45 تومان، یوآن چین 399 تومان و یکصد ین ژاپن سه هزار و 120 تومان اعلام شد.

بانک مرکزی نرخ مبادلاتی یکهزار وون کره جنوبی را همچنان همانند هفته های گذشته برای امروز نیز 2 هزار و 300 تومان تعیین کرد.

مرکز مبادلات ارزی که از روز سوم مهر ماه جاری راه اندازی شده است، روزانه پذیرای واردکنندگان کالا و متقاضیان دریافت ارز است و ارز مورد نیاز اولویت های سه تا هشتم واردات کالا را تامین می کند.

[بابک 52]

واردات ۳۱ دستگاه پورشه در دقیقه ۹۰ / فهرست اعضای جدید باشگاه ۱۰۰ هزار دلاری های

بازرگانی - براساس تازه ترین آمار گمرک در مهر ماه 38 دستگاه پورشه به اعضای باشگاه 100 هزار دلاری ها افزوده شد.

علی پاکزاد: خبر ممنوعیت موقت واردات خودرو به کشور همزمان شد با انتشار آمار واردات خودرو در مهرماه، بر اساس گزارش گمرک ایران طی مهرماه که به نوعی دقیقه 90 ممنوعیت واردات به حساب می آید بیشترین تعداد واردات خودرو به کشور در مقایسه با ماه های گذشته صورت گرفته است.

براساس آمار گمرک طی مهرماه بالغ بر 3900 دستگاه خودرو به کشور وارد شده است که در این میان بالغ بر 38 دستگاه بیش از 100 هزار دلار در گمرک قیمتگذاری شده اند، با احتساب آمارهای مهرماه طی هفت ماهه نخست امسال تعداد 100 هزاردلاری ها بالغ بر 290 دستگاه می شود که سرجمع ارزش دلاری آنها بالغ بر 40 میلیون دلار است.


براساس گزارش مهرماه از جمع 38 عضو جدید باشگاه 100 هزار دلاری ها، 31 دستگاه پورشه و 6 دستگاه مرسدس بنز و یک دستگاه مازاراتی بوده است، قابل ذکر است که با احتساب آمار مهر ماه تعداد پورشه وارداتی به کشور به 277 دستگاه می رسد که 144 دستگاه آن بیش از 100 هزار دلار قیمت داشته اند، ارزان ترین پورشه وارداتی یک دستگاه کاین مدل 2012 با موتور 3600 سی سی بوده است که در مردادماه با قیمت 56 هزار دلار در گمرک به ثبت رسیده است و گرانترین پورشه وارداتی هم یک دستگاه پانامرای توربو هشت سیلندر بوده که در مهر ماه از طریق بندر لنگه و با قیمتی معادل 210 هزار دلار به کشور وارد شده است.

فهرست گرانترین خودروهای وارداتی در مهرماه
کشورمبداء	نام کالا	تعداد	ارزش محموله		قیمت هر دستگاه
میلیون تومان	ارزش دلاری	تومان	دلار
آلمان	پورشه 8سیلندرسفید2012 پانامراتوربو	1	258	210,603	258,199,253	210,603
امارات	پورشه پانامراتوربو4800CCهشت سیلندر	1	258	201,253	257,770,000	201,253
امارات	پورشه پانامراتوربو4800cc	1	258	201,253	257,770,000	201,253
آلمان	پورشه پانامراتوربو4800CCمدل 2013چهاردرب	1	258	201,228	257,740,000	201,228
امارات	پورشه پانامراتوربومدل 2012ساخت 2012	1	256	209,185	256,460,504	209,185
آلمان	پورشه پانامراتوربوو پورشه پانامراS4	2	444	362,324	222,104,323	181,162
امارات	مرسدس بنز مدل S500 تیپ 4MATIC	1	209	170,759	209,350,800	170,759
امارات	مرسدس بنز SL500 مدل 2013	1	206	168,298	206,333,607	168,298
امارات	پورشه کاین توربو4800CC مدل 2012هشت سیلندر	1	194	157,912	193,600,000	157,912
امارات	پورشه پانامرا S4 هشت سیلندر	1	187	152,692	187,200,000	152,692
امارات	پورشه پانامرا S4 هشت سیلندر مدل 2012	3	561	457,953	187,150,000	152,651
امارات	مازراتی گرنکابریو مدل وساخت 2012	1	186	151,856	186,174,843	151,856
چین	مرسدس بنزCLS500 مدل 3102ساخت 2012	1	174	141,851	173,909,019	141,851
امارات	مرسدس بنزSL350 مدل 2012حجم 3500cc	1	169	137,952	169,129,254	137,952
امارات	مرسدس بنزSL350 مدل2012بنزینی 3500cc	1	168	137,250	168,267,930	137,250
عراق	پورشه پانامرا-پانامرا4اس -911کررااس	6	967	788,909	161,200,483	131,485
کویت	پورشه پانامرا3600cc مدل2013	1	159	129,819	159,157,601	129,819
امارات	یورشه کاین Sمدل 2012 رنگ سفید	1	150	122,047	149,630,000	122,047
امارات	مرسدس بنزS350Lمدل 2012 بنزینی سفید	1	149	121,372	148,801,904	121,372
امارات	پورشه پانامرا مدل 2012	1	148	120,987	148,330,000	120,987
امارات	پورشه 911کررااس کابریولت 2درب 3800CC	1	148	120,824	148,130,000	120,824
امارات	پورشه 911کررااس 3800CCدودرب رنگ سفید	1	148	120,767	148,060,000	120,767
امارات	پورشه 911کررااس کابریولت مدل 2012	5	740	603,467	147,970,000	120,693
امارات	پورشه 911کررااس 3800CC مدل 2012	1	148	120,465	147,690,000	120,465
امارات	پورشه 911کررااس کابریولت 3800CC-دودرب	1	148	120,465	147,690,000	120,465
کویت	پورشه پانامرامدل 2012ساخت 2012بنزینی	1	148	120,336	147,531,360	120,336
منبع: گمرک ایران

[تمام]

دلار 2950

[وحید 20]

کاهش جزئی نرخ دلار و سکه

خبرگزاری فارس: انتشار خبر و فهرست ممنوعیت واردات کالاهای لوکس و غیر ضروری موجب کاهش نرخ دلار آمریکا و یورو در بازار غیررسمی ارز شد.

• Tweet
• 
  

گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس از بازار غیررسمی ارز حاکی است که پس از انتشار خبر ممنوعیت واردات 77 قلم کالای لوکس و غیرضروری به کشور، نرخ دلار آمریکا که دیروز 3200 تومان معامله میشد، امروز به 3120 تومان کاهش یافت.
نرخ یورو نیز امروز با 150 تومان کاهش نسبت به روز گذشته به 4100 تومان رسید.
نرخ پوند انگلیس امروز در بازار غیررسمی ارز 5120 تومان بود.


*کاهش جزئی بهای انواع سکه


علیرغم تقویت قیمت طلا در بازارهای جهانی، امروز قیمت انواع مسکوکات به دلیل کاهش نرخ دلار تا حدودی روند نزولی به خود گرفت.
تقویت 40 دلاری بهای طلا در بازارهای جهانی نیز نتوانست قیمت انواع سکه را افزایش دهد، چرا که نرخ دلار آمریکا امروز 100 تا 120 تومان کاهش یافت.
قیمت سکه بهار آزادی طرح جدید یک میلیون و 230 هزار تا یک میلیون و 240 هزار تومان بود.
نیم سکه بهار آزادی 615 هزار تومان و ربع سکه بهار آزادی 315 هزار تومان بود.

[بابک 52]

مداخلۀ شهرداری تهران در بازار ارز به روایت رسانۀ دولت


به گزارش سایت خبری شبکۀ ایران، وابسته به مؤسسۀ مطبوعاتی ایران، ارگان دولت، چند تن از مدیران ارشد شهرداری تهران به اتهام دخالت در بازار ارز دستگیر شده اند.

خسرو دانشجو عضو شورای شهر تهران با تأئید این خبر افزوده است باید معلوم شود که آیا دخالت این مدیران در بازار ارز مأموریت آنان از سوی شهرداری تهران بوده است یا اینکه دستگیرشدگان با استفاده از منابع مالی خود اقدام به خرید و فروش ارز و طلا در بازار کرده اند.

سایت خبری شبکۀ ایران اضافه کرده است که به غیر از مدیر عامل شرکت مسکن و ساختمان "جهان"، وابسته به شهرداری تهران، یکی از نزدیکان محمدباقر قالیباف، شهردار تهران، نیز در میان دستگیرشدگان است.

روزنامۀ ایران، ارگان دولت، در مهرماه سال گذشته نوشته بود که شرکت "جهان" وابسته به "بانک شهر" به خرید و فروش دهها میلیارد تومان شمش طلا مبادرت کرده است، در حالی که پیمانکاران این شرکت در بلاتکلیفی مالی به سر می برند.

شرکت "جهان" کارگزار املاک شهرداری تهران است و شهرداری تهران عمدۀ درآمدهای خود را به حساب این شرکت واریز کرده است. همین منبع افزوده بود که مسئولیت پرداخت مطالبات پیمانکاران شهرداری تهران به عهدۀ همین شرکت بوده است.

اما، شرکت "جهان" به جای پرداخت مطالبات پیمانکاران وجوه آنان را صرف بورس و بازارهای ارز و طلا کرده است. سایت خبری شبکۀ ایران تصریح می کند که یکی از مدیران سابق ایران خودرو، به نام محسن علی حسینی، از سوی شهردار تهران، محمدباقر قالیباف، به مدیریت عامل شرکت "جهان" منصوب شد که به همراه برخی وابستگان و آقازاده ها از "ایران خودرو" به شرکت "جهان" "کوچ" کرده بود.

در گزارشی جداگانه دیروز خبرگزاری مهر نوشت که پس از دستگیری یکی از مدیران سینمایی کشور به اتهام اختلاس و فساد مالی، شمار دیگری از کارمندان وزارت ارشاد در دیگر بخش های این وزارتخانه مورد بازجویی قرار گرفتند. مهر در گزارش خود تصریح کرده است که عوامل اصلی اختلاس در وزارت ارشاد به خارج از کشور گریخته اند.

تاکنون یک میلیارد تومان اختلاس به هنگام تخصیص بودجۀ معاونت سینمایی وزارت ارشاد تأئید شده است. در روزهای گذشته اخباری در خصوص بازداشت جمعی از معاونان وزیر ارشاد به اتهام اختلاس منتشر شده بود.

[بابک 52]

وزیر بهداشت در گفتگوی ویژه خبری:


اختصاص نگرفتن ارز برای واردات دارو از ابتدای سال 91/

دارو از نان شب برای مردم واجب تر است/

تولید 97 درصدی دارو در داخل کشور


وزیر بهداشت در گفتگوی ویژه خبری پاسخگوی شایعات و شبهات کمبود دارو وذخایر دارویی در کشور شد.


به گزارش گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران؛وزیر بهداشت در گفتگوی ویژه خبری در خصوص شایعات مبنی بر کمبود دارو در ایران توضیح می دهد.


***ایجاد تدابیر ویژه در وزارت بهداشت برای تامین دارو در کشور/ قرار نگرفتن ارز برای دارو از ابتدای سال91 تا پایان شهریور .


***از ابتدای سال تا پایان شهریور ماه هیچ ارزی در اختیار شرکت های دارویی قرار نگرفته است/کل نیاز ارز برای واردات دارو 2500 میلیارد دلار است که فقط 600 میلیون دلار آن پرداخت شده است.


***وقتی مشکلات کمبود ارز داشته باشیم باقی ماندن دارو در داخل گمرگ ادامه پیدا می کند.


***تجهیزات پزشکی و ملزومات پزشکی جزو اولویت های اصلی قرار نگرفته است.


***شرکت های وارد کننده تجهیزات پزشکی نتواستند از ارز مرکز مبادلات استفاده کنند و مجبور شدند ارز آزاد بخرند و مشکل بزرگ در بیمارستان ها این است که قیمت کیت تشخیص آزمایشگاهی برای بیمارستان ها چهار برابر شده است .


***دارو از نان شب برای مردم واجب تر است.من هم شنیده ام که ارز مرجع خودروهای لوکس وارد شده و نمی دانم ارز مرجعی که بایدبه دارو اختصاص داده می شد به کجا رفته است؟؟


***خواستار در اختيار گيري ارز مورد نياز شركت هاي دارويي با سرعت بيشتر هستيم


***به دنبال رفع كمبودها و جبران آنها و نيز ذخيره كردن داروها هستيم كه در خواست داريم تا دولت دارو را جزو اولويت هاي اصلي قرار داده و در ايجاد شرايط تسريع نمايد چرا كه وقتي شش ماه مواد اوليه و داروهاي مورد نياز وارد نشود كمبود ها بروز مي كنند.


***شركت هاي تك نسخه اي كه مجوز داشتند برخي از داروهاي خارجي را وارد نمايند چون برخي از مردم تمايل به مصرف داروي خارجي داشته و برخي از پزشكان نيز داروي خارجي تجويز ميكنند ولي بايد به ارز ازاد وارد كنند كه به دليل افزايش قيمت سه تا چهار برابري ارز اين شركت ها دست نگه داشته اند كه درا ين عرصه با يكي از دانشگاههاي علوم پزشكي كشور قرار داد بسته ايم تا با همكاري داروخانه 13 آبان و برخي از افراد متبحر در ورود دارو ، داروهاي تك نسخه اي را وارد كنند كه قطعه با نرخ ازاد خواهند بود.


***رتبه 20 ایران در علوم پزشکی /رتبه 16 در داروسازی/تولید 97 درصدی تولید دارو در داخل کشور/تولید 50 درصدی مواد اولیه در داخل کشور/اختصاص 27 درصد مقالات علمی در خاورمیانه


***با توجه به اينكه استانداردهايي براي مجوز پرداخت و ساخت دارو و.. جهت ورود دارو به بازار داريم كه در اين عرصه سخت گيرانه هم برخورد ميكنيم ، مواردي كه اين استانداردها را نداشته باشند بسيار كم هستند به همين دليل ، قاچاق دارو به دليل كيفيت بالا و قيمت پايين از جمله معضلات اين عرصه هستندكه علت اصلي آن هم رعايت استاندارها درسطح بسيار بالاست .


***خوشبختانه از نظر جايگاه علمي ، در جايگاه بسيار بالايي قرار داريم به طوري كه بر اساس اسكاپوس از نظر علوم داروسازي رتبه شانزدهم را دارا هستيم .


***در سال 2012 نسبت به سال 2011 تعداد مقالات علوم پزشكي 42 درصد افزايش داشته است كه با وجود تحريم ها سرعت رشد بسيار بالايي داشته ايم .


***به هیچ وجه قصد افزایش تعرفه را نداریم و دولت باید کمبود ها را جبران کند.


***هر ام آر آی 170 هزار تومان برای بیمارستان های دولتی ضرر دارد و به دلیل گاز هلیوم که برای سرپا نگه داشتن دستگاه های ام آر آی است قیمت آن 7 برابر شده به همین دلیل دچار ضرر می شوند.


***83 درصد مردم بیمه پایه دارند 8/16 درصد هیچ بیمه پایه ای ندارند و سازمان بیمه سلامت تعهد کرده که همه بیمه شوند.


***اورژانس های بیمارستانی باید ساماندهی شود به همین دلیل خرداد 89 سند ارتقای اورژانس بیمارستانی را ابلاغ کردیم و طبق بررسی ها دیدیم تمام بیمارستان های بالای 30 هزار مراجعه تمام شاخص های لازم را داشتند و به همین دلیل بیش از 80 درصد مردم رضایتمندی از این بیمارستان ها داشتند.


***برنامه پزشک خانواده برنامه ناگزیر ما برای خروج از بن بست بهداشت و درمان است امروز 35 دانشگاه علوم پزشکی برای اینکار اعلام آمادگی کردند البته مشکل اعتباری داریم و به 800 تا 900 میلیارد تومان منابع نیاز داریم .


***در برنامه پزشک خانواده پرونده الکترونیکی سلامت جزو آرزوهای ما بود که محقق شد.


****شما بینندگان نیز برای دریافت مشکلات دارویی و نحوه دسترسی به داروهای کمیاب می توانید با گذاشتن کامنت و شماره تلفن در همین صفحه از وزیر بهداشت در طول برنامه پاسخ خود را دریافت نمایید.ویا با شماره تلفن 1490 جهت راهنمایی تماس بگیرید.


قابل ذکر است شماره تماس های شما به صورت محرمانه نزد باشگاه خبرنگاران قرار می گیرد و در اولین فرصت به وزارت بهداشت جهت پاسخگویی ارجاع می شود

[بابک 52]

آیا هنوز واردات خودرو با دلار ۱۲۲۶ تومانی ادامه دارد؟ / ممنوعیت واردات خودرو به نفع کیست؟

بازرگانی - احتکار خودروهای وارداتی سوء استفاده تازه واردکنندگان از توقف موقتی واردات

علی پاکزاد: اگر چه واردات خودرو به صورت موقت ممنوع اعلام شد ولی هنوز تکیلف خودروهای وارداتی که طی نیمه نخست سال جاری با دلار 1226 تومانی وارد شده و با قیمت های چند برابر به فروش رسیده اند، مشخص نشده به طوری که وزیر اقتصاد به گمرک دستور داده است تا فهرست سوءاستفاده کنندگان از ارز دولتی را هر چه زودتر به سازمان توسعه و تجارت اعلام کند.

براساس آمارهای گمرک کشور در هفت ماهه نخست سال جاری بالغ بر 23 هزار دستگاه خودرو با قیمتی معادل 520 میلیون دلار به کشور وارد شده است، در گزارش های گمرک طی هفت ماهه منتهی به مهرماه امسال قیمت ریالی تمامی خودروهای وارداتی با دلار 1226 تومانی محاسبه شده است و این در حالی است که وزیر صنعت، معدن و تجارت پیش از این اعلام کرده بود که از تیرماه به بعد ارز 1226 تومانی به واردات خودرو تخصیص پیدا نکرده است.

رانت مابه التفاوت نرخ ارز آزاد و رسمی برای واردات 23 هزار خودرو در هفت ماهه نخست سال جاری 488 میلیارد تومان بوده است که اگر تصور کنیم از تیرماه به بعد واردات خودرو با ارز آزاد انجام شده میزان این رانت به 151 میلیارد تومان کاهش می یابد، اما نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد مابه التفاوت میزان حقوق گمرکی است که وارد کنندگان خودرو در سال جاری پرداخت نکرده اند.

رانت وارداتی در زمان کسری بودجه

اگر تنها تعرفه 90 درصدی واردات را در نظر بگیریم، براساس نرخ رسمی این تعرفه برای 23 هزار خودرو معادل 569 میلیارد تومان خواهد شد، یعنی رقمی که براساس امار گمرک تا پایان مهر ماه از وارد کنندگاد خودرو در یافت کرده است، اما در صورتی که نرخ تعرفه براساس دلار آزاد محاسبه شود میزان تعرفه گمرکی از مرز یک هزار میلیارد تومان هم عبور می کند، این به معنی آن است ، در سالی که احتمال کسری بودجه و جود دارد و دولت برای تامین حتی حقوق کارمندان خود در مضیقه قرار گرفته است، با محاسبه حقوق گمرکی کالای لوکسی مانند خودرو رقمی معادل 438 میلیارد تومان به وارد کنندگانش یارانه داده است و متاسفانه طی هفت ماهه گذشته به رغم اطلاع رسانی های صورت گرفته توسط رسانه ها هیچ کار جدی در این زمینه صورت نگرفته است.

ممنوعیت واردات به نفع کیست؟


البته بحث ممنوعیت موقت واردات خودرو هم بیش از آنکه به نفع اقتصاد ملی باشد برای فرصت طلبان این این موقعیت را فراهم می آورد که با احتکار خودروهای وارداتی سود خود را از چند برابر کنند، در همین هفته و همزمان با اعلام ممنوعیت واردات خودرو به مشتریان خود اعلام کرده اند موجودی ندارند و حتی برخی از قراردادهای پیش فروش هم با همین عناوین لغو شده است.

در حالی که این مسئله واقعیت نداشته و خودروهای وارداتی یا در پارکینگ ها انبار شده و منتظر افزایش قیمت ها هستند، این در حالی است که اگر دولت به جای ممنوعیت واردات خودرو اخذ مالیات و تعرفه های گمرکی را بر اساس نرخ های واقعی دلار انجام می داد، چنین امکانی برای سودجویان بازار آشفته خودرو فراهم نمی شد و از سوی دیگر با افزایش حقوق گمرکی از فشار کسری بودجه دولت اندکی کاسته می شد.

حجم واردات خودرو سواری در هفت ماهه نخست سال 1391
دوره زمانی	دستگاه	ارزش مجموله وارداتی		متوسط قیمت هر خودرو (دلار)	قیمت دلار وارداتی (تومان)	قیمت دلار آزاد	رانت ارز رسمی واردات خودرو (میلیون تومان)
میلیون تومان	دلار
فروردین	1,573	37,785	31,248,824	19,866	1209	1862	20,405
اردیبهشت	2,890	75,248	61,432,859	21,257	1225	1688	28,453
خرداد	3,780	99,706	81,347,176	21,520	1226	1770	44,299
تیر	3,714	101,657	83,199,054	22,401	1222	1928	58,735
مرداد	3,723	101,270	82,601,666	22,187	1226	2048	67,866
شهریور	3,582	104,819	85,497,015	23,869	1226	2300	91,813
مهر	3,900	110,760	90,375,648	35,018	1226	3180	176,594
جمع:	23,162	631,244	515,702,241	-	-	-	488,165
منبع: گمرک ایران

[بابک 52]

غضنفری توضیح داد: دلایل توقف ثبت سفارش خودرو


وزیر صنعت، معدن و تجارت در حاشیه جلسه هیات دولت در رابطه با توقف ثبت سفارش خودرو گفت: خودروهای سبک خارجی در اولویت 9 طبقه بندی کالاها هستند و خودروهای با مصرف بالا در اولویت 10، بنابراین مدتی است به منظور مدیریت تقاضای ارز ثبت سفارش دو اولویت 9 و 10 را قطع کردهایم تا وضع ارز سامان گیرد.


وزیر صنعت، معدن و تجارت در حاشیه جلسه هیات دولت در رابطه با توقف ثبت سفارش خودرو گفت: خودروهای سبک خارجی در اولویت ۹ طبقه بندی کالاها هستند و خودروهای با مصرف بالا در اولویت ۱۰، بنابراین مدتی است به منظور مدیریت تقاضای ارز ثبت سفارش دو اولویت ۹ و ۱۰ را قطع کردهایم تا وضع ارز سامان گیرد.


به گزارش خبرنگار ایسنا، مهدی غضنفری امروز چهارشنبه در حاشیه جلسه هیات دولت در رابطه با علت ممنوعیت ثبت سفارشها گفت: کارگروهی که ساماندهی ارز را به عهده دارد مدیریت تقاضا و عرضهی ارز را انجام میدهد و برای مدیریت عرضهی ارز مرکز مبادلات ارزی راهاندازی شد و همین طور برای مدیریت تقاضای ارز حجم درخواستها را برای ارز به حداقل رساندیم تا درآمد و مصارف ارزی تناسب داشته باشد و قیمت ارز در حد مرکز مبادلهای کنترل شود.


وی همچنین درباره افزایش قیمت خودروهای داخلی توضیح داد: خودروسازان بزرگ متعهد به افزایش تولید، کنترل بازار و جمع آوری حاشیههای بازار شدهاند و در مقابل خواستهاند تا بانکها سرمایهی در گردش را در اختیارشان قرار دهند تا بتوانند بدهیهایشان را پرداخت کنند.


غضنفری همچنین در رابطه با مدیریت بازار ارز تصریح کرد: با راهاندازی مرکز مبادله ارزی ارز سامان نسبی پیدا کرد بنابراین سراغ ارز صادرکنندگان رفتیم و توافق شد که این ارز به چرخهی اقتصاد برگردد. همچنین به سراغ بورس کالا رفتیم چون متاسفانه با ارز ۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ تومانی رقابت شکل میگرفت اما توافق شد در بازار بر اساس ارز مبادلهای قیمت گذاری کالا انجام شود.


وی با بیان این که نوسانات در بازار چند ریشه دارد گفت: این نوسانات ناشی از کمبود و نوسانات قیمت ارز است که کنترل میشود و تولید کنندگان مطرح کردند که اگر قیمت ارز تثبیت شود تولید و بازار را نیز تثبیت میکنیم.

[ایرج اکبری]

گفتگو با یک اقتصاددان /
قیمت واقعی دلار در بدترین حالت؛ 1700 تا 1800 تومان
یک کارشناس اقتصادی راهکار علاج بازار ارز را وارد کردن شوک به بازارهای موازی دانست و گفت: در بدترین حالت و با همه فشارها، نرخ دلار نباید بیش از 1700 تا 1800 تومان باشد. بیش از این رقم، دیگر کارکرد اقتصاد نیست و مسایل دیگری پشت سر آن است.
به گزارش خبرنگار مهر، کوروش معدلت کارشناس مسایل اقتصادی و از مدیران نظام بانکی در یک بعد از ظهر پاییزی در دفتر کار جدیدش پذیرای ما برای یک گفتوگو درباره دلایل چالشهای ارزی و راهکارهایش بود و با ذهنی منظم به چرایی شرایط کنونی پرداخت و البته چند راهکار جدی و جدید هم در آستین داشت که ارائه داد.

وی وارد آوردن شوک به بازارهای موازی ارز مثل بالا بردن قابل توجه نرخ سود اوراق مشارکت را مهمترین راهکار غلبه کوتاهمدت بر مشکلات جدی کنونی عنوان میکند و تاکید دارد که بانک مرکزی در شرایط کنونی می تواند با ایجاد مکانیزم اخذ سپرده ویژه با نرخهای قابل قبول از بانکها به جمع آوری نقدینگی از سطح جامعه و کاهش تب بازارهای موازی اقدام کند.



معدلت همچنین تحلیل دقیقی از دلایل افزایش نرخ ارز پس از راهاندازی مرکز مبادلات ارزی دارد و معتقد است اگر دولت واقعا بتواند مقاومت کرده و نرخ آن مرکز را تنها دو درصد پایینتر از قیمت واقعی بازار تعیین کند، در میانمدت شاهد کاهش التهابات خواهیم بود. مشروح این گفتوگو را در زیر میخوانید:

• آقای معدلت شما در کدام دسته قرار دارید؟! تحریم و کمبود ارز باعث آشفتهبازار کنونی شده یا سوءمدیریت؟

اجازه بدهید، باید کمی به قبل برگردیم. برای بررسی شرایط کنونی بازار ارز باید به ابتدا و زمان ایجاد بسترهای مشکلات کنونی در اوایل سال 1390 و به هنگامی که بسته سیاستی ـ نظارتی آن سال اعلام شد، بازگشت. به نظرم در آن بسته نرخ سود سپرده های بانکی و به خصوص مکانیزم انتشار اوراق مشارکت به صورت مناسبی طراحی نگردید. این روند قابل پیشبینی بود و به مناسبت های مختلف و از طرق گوناگون نسبت به عواقب آن بسته و به ویژه وضعیت آینده ارزی هشدار دادم.
توجه کنید که در آن موقع شرایط ارز و بسیاری دیگر از متغیرها باثبات بود و من در یکی از اظهار نظرهای مکتوب خود در بهار سال 1390، این گونه نوشتم:

"نوسانات قیمت ارز ـ شاخص قیمت یورو در بازار غیررسمی ـ طی سالهای 87 تا 89 دارای بازدهی کمتری نسبت به نرخهای سود علیالحساب اوراق مشارکت بوده است اما با شرایط جدید نرخهای اوراق مشارکت در سال 90، انتظار میرود که استقبال از سرمایهگذاری بر روی ارز افزایش یافته و با توجه به کاهش درجهی نقدشوندگی اوراق، بخشی از منابعی که در سالهای قبل صرف خرید اوراق مشارکت میشد، در بازار ارز فعال شود."

آمار فروش اوراق مشارکت در سال 89 با دلار حدود 1000 تومان، نزدیک به 17 میلیارد دلار می بود. متاسفانه حتی این رقم نیز در سال 1390 توسط فروش اوراق مشارکت جذب نگردید و علاوه بر آن میزان رشد نقدینگی ارقام بیشتری از سرمایه های سرگردان را در کشور ایجاد نمود.

برآورد من در پایان سال 1390 این بود که بازار ارز و دلارهای موجود در بانک مرکزی با یک بازار حدودا 25 میلیارد دلاری مواجه است و این موضوع را در برخی از جلسات نیز عنوان می کردم. شخصا فکر میکنم که ثبات در سالهای اخیر، باعث ایجاد غرور اقتصادی در ما شد. وضع ذخایر خوب بود و نفت را هم با قیمت بالا میفروختیم، هزینههای جاری بدون مشکل پوشش داده میشد و کمبودهای تولید داخل را به دلیل درآمدهای ارزی از طریق واردات جبران میکردیم و حتی تهدیدهای سیاسی غرب را با اتکا به منابع فراوان ارزی پاسخ میگفتیم.

• اما مشکلات درست از همین وضعیت باثبات شروع شد.

بله. اگر ما در داخل واقعبینانهتر عمل میکردیم و زمینهها را فراهم نمیکردیم سوءاثر تحریمها الان این قدر موثر واقع نمیشد. آنچه که به عنوان سوءمدیریت از آن نام برده میشود به نظر من به توهم نحوه کنترل متغیرهای اقتصادی در داخل بازمیگردد، چون فکر میشد همه چیز در اختیار ماست و همه متغیرها باثبات است. البته این غرور اقتصادی به پشتوانه ذخایر عظیم ارزی بود که داشتیم و داریم.

• گویا اشتباهاتی در بسته پولی 90 وجود داشت که منجر به آشفتگی در بازار ارز و سکه شد؟

به نظر من چند محور اشتباه در بسته سیاستی ـ نظارتی سال 90 بود. مهمترین اشتباه این بود که اوراق مشارکت را از حیض انتفاع ساقط کرد. بدین صورت که بازخرید آن را از بانک به بورس برد. ارزیابی ما در آن شرایط از بازار این بود که فعالان بازار به دو سه درصد بالا و یا پایین بودن نرخ خیلی واکنش نشان نمیدهند ولی نسبت به درجه نقدشوندگی اوراق خیلی حساس می باشند. مردم توقع داشتند اوراق را هر موقع که خواستند نقد کنند. این قدرت نقدشوندگی را از دست مردم گرفتیم و این اوراق را به بورس فرستادیم؛ جایی که قاطبه مردم با آن آشنایی ندارند. به هر حال بورس، بسیار تخصصیتر از بانک است.

• یعنی شما کارکرد اوراق مشارکت را در اقتصاد ما این قدر بالا میدانید که دستکاری در نرخ آن زمینهساز اتفاقات بعدی شد؟!

بله. یک بازی برد ـ برد در اوراق مشارکت شروع شده بود و ما بی خود آن را به هم زدیم. ناشر سود میبرد چون منابع عظیمی از مردم جمعآوری میکرد و آن را در پروژههایش به کار میگرفت. مردم سود می کردند و راضی بودند و ما شاهد فروش برخی اوراق ظرف نیم ساعت اول صبح بودیم. بانک مرکزی هم از حیث سیاستگذاری سود میبرد چون نقدینگی سیال را در جامعه جمع میکرد و به بخش تولید میفرستاد. از سوی دیگر بانکهای تجاری هم با عاملیت و وثایقی که از ناشر میگرفتند در مجموع ناراضی نبودند.

• اما بانکها منتقد همیشگی انتشار اوراق بودند

بله، انتقاداتی داشتند که مثلا منابع از بانکها بیرون میرود یا اینکه هر لحظه امکان بازخرید این اوراق از سوی خریداران اوراق مشارکت وجود داشت اما توجه کنید که از سوی دیگر این منابع به خود بانکها بازمیگشت و با متوسط ماندگاری دو سال در بانکها میماند و به آن هم سود پرداخت نمیشد. تنها نگرانی در مورد بازخرید پیش از موعد بود که برای آن هم 10 درصد تنخواه میگرفتند. به هر حال برای همه این مشکلات راهکارهای معقولی اندیشیده شده بود.

همچنین باید توجه داشت اگر این پروژهها تامین مالی نمیشدند بالاخره صاحبان آنها به بانکها مراجعه و به صف درخواستکنندگان تسهیلات اضافه میشدند. همه این شرایط برد ـ برد به این خاطر بود که سیاستگذار سوار بازار بود. اینکه اوراق دوساعته به فروش میرفت به این مفهوم است که سیاستگذار موفق بوده و در بازار پیشرو است.

در این شرایط ما به فکر راهکاری برای کاهش درجه نقدشوندگی اوراق در بازار بودیم، چون برخی خریداران اوراق در مدت زمان کمی آن را بازخرید میکردند و ما قصد داشتیم بازار را هدایت کنیم چون بالاخره ناشر برای یک پروژه چهارسالهاش انتظار ماندگاری حداقل دوساله پول را دارد.

• چه برنامههایی برای این هدایت داشتید؟

سیاستگذار باید سرمایهگذاران را با ارائه ابزارهای متناسب با میزان ریسک پذیری آنها بر حسب نرخ و مدت زمان سرمایهگذاری به بخشهای مربوطه هدایت می کرد. اگر سرمایهگذاری، انتظار زمان بازگشت پولش، یکساله بود لازم نبود جذب بازار اوراق شود و باید به سمت سپردهگذاری بانکی هدایت میشد.

• به همین دلیل سودی که در زمان بازخرید پیش از موعد اوراق پرداخت میشد، قدری پایینتر از سود سپردهی همارز زمانی آن بود؟!

دقیقا، یعنی اگر کسی میخواست زیر یک سال اوراقش را بفروشد، جریمهای برای آن تعیین میشد که باعث کاهش سود به نرخهای سود سپرده کوتاهمدت میشد. به هر حال بر بازار مسلط بودیم. قطعا نقدینگی سیال است و حرکت میکند اما جابجایی نقدینگی در بازارهای مختلف هم به آسانی انجام نمیشود. یک مشتری وقتی مغازهای را انتخاب میکند به سختی جذب یک مفازه دیگر میشود. نقدینگی وقتی بازارش را انتخاب کند، جدا کردنش آسان نیست.

آیا کسی که در اوراق سرمایهگذاری میکرده است به راحتی به بازار ارز نقل مکان کرده است؟ خیر. ابتدا مقاومت کرده اما در نهایت وادار شده که این انتقال را انجام بدهد. این انتقال و کوچ از یک بازار به بازار دیگر با افزایش مقطعی و اندک اتفاق نمیافتد بلکه باید یک تکان جدی بخورد که متاسفانه در بازار ارز شاهد آن بودیم. حالا هم جدا کردن این نقدینگی از بازار ارز آسان نیست. نقدینگی به هر جا که برود اینرسی ایجاد میشود. نباید این زمینه ایجاد میشد اما با مجموعهی کارها انجام شده که باعث شد اوراق مشارکت غیرانتفاعی شود، سود سپردهها به شدت پایین بیاید و اجازهی انتشار اوراق گواهی سپرده داده نشود، عملا نقدینگی را از بازار اوراق و سپرده به سمت بازار ارز کوچاندیم. مجموع این کارها باعث آزاد شدن منابع در محیط اقتصاد شد.

• البته آن موقع، سیاستگذاران پیشبینی این وضع را نمیکردند. آنها از این تغییرات که حالا همگی اشتباه به نظر میرسند، جه اهدافی را دنبال میکردند؟

انگیزهها مختلف بود. شاید یکی از آنها تقویت بازار سرمایه بود. سیاستگذار، باید نقدینگی را از سمتی که میخواهد برود به سمتی که باید برود هدایت کند. توجه کنید که انعطاف بازار ما کم است و یکی از معدود ابزارها همین اوراق بود و نباید کارایی آن کم میشد. البته متاسفانه از سوی دیگر هم بسیاری از دستگاهها میخواستند بیش از حد از این ابزار استفاده کنند و به همین دلیل در بودجهی سالهای 1390 و1391 ارقام در نظر گرفنه شده برای انتشار این اوراق در ایده آل ترین شرایط نیز تا حدی رویایی به نظر می رسید. به هر حال زمینهها آماده و بازار ارز و طلا جذاب شد که عواقب آن را میبینیم.

• در کل معتقدید به دلیل همان غرور اقتصادی، نتوانستیم بازار را درست تحلیل کنیم و دست به تغییر ترکیب برنده زدیم؟

بله، وقتی اقتصادی به حجم اقتصاد ایران موفق به جذب 17 میلیارد دلار اوراق مشارکت در یک سال میشود، نشان میدهد آنچنان خدشهبردار نیست. به همین دلیل تحریمکنندگان هم شرایط اقتصادی ما را دقیق رصد میکردند. چون چند سال است ما بر سر مسایل سیاسی با آنها درگیر هستیم اما بیشترین فشارها را امسال بر اقتصاد ایران گذاشتند.

همچنین من معتقدم کسانی که در ابتدا در بازار غیررسمی استارت بالا رفتن قیمتها را زدند، افراد عادی نبودند اما حالا مردم عادی نیز درگیر بازار سفته بازی شده اند. به هر حال اثرات سیاستهای نادرست بسته در اواخر سال 90 نمایان و دلار به دو هزار تومان رسید. پول روی دست مردم ماند و بالاخره کوچ کرد.

• به نظر شما بهمنماه برای اصلاح نرخها دیر بود؟

بازار سیگنالها را گرفته بود. یک سال با یک بسته جلو رفتیم و آخر سال آن را تغییر دادیم و بسته جدید کاملا متفاوت و حتی متضاد با بسته قبلی بود. من فکر میکنم کسی باید جوابگو باشد که بالاخره کدامیک درست بوده است. یک سال زمان کمی نیست و کشور در این مدت معطل چه چیزی بوده است؟

• به نظر شما نرخ واقعی دلار در شرایط فعلی چقدر باید باشد؟

فکر میکنم با همه فشارهای تحریم، حقیقت اقتصاد ایران نرخ فعلی را بیرون نمیدهد و الان چند عامل نرخ ارز ما را مدیریت میکند که اولی و مهمترین آن، عامل روانی است که به حداکثر خود رسیده است. با کمترین اتفاقی شاهد بیشترین واکنش در بازار هستیم.

شخصا اعتقادی به امنیتی کردن بازار ندارم اما شک هم ندارم که در کشور ما ریالهایی وجود دارد که به عمد برای خرید دلار فارغ از بازدهی اقتصادیاش حرکت میکنند. اتفاقا موقعی آن را میخرد که کمی در حال کاهش است. اقتصاد ایران اقتصاد خیلی بزرگ و توانمندی در مقبال اقتصاد جهان نیست اما نرخ ارز ما هم این نیست.

در بدترین حالت و با همه فشارها نرخ دلار نباید بیش از 1700 تا 1800 تومان باشد. بیش از این رقم، دیگر کارکرد اقتصاد نیست و مسایل دیگری پشت سر آن است.

• شما اعمال نشدن افزایش نرخ تدریجی و سالانه دلار متناسب با بامابهالتفاوت نرخ داخلی و جهانی تورم در طول سالهای برنامه چهارم و پنجم را چقدر در این بحران موثر میدانید؟!

این هم یکی از همان توهمها بود و مغرورانه فکر میکردیم که نرخ دلار حتی باید کاهش هم پیدا کند. اگر در طول این سالها به طور معقول اجازه نوسان نرخ ارز داده میشد، الان شاهد این وضع نبودیم. در خیلی مواقع جلوی نوسان نرخ ارز را گرفتیم. اگر ارز رشد طبیعی خود را در طول سالهای گذشته داشت، و میتوانست سهم معقول خود را از بازار بگیرد، یکی از چشمهای امید تحریمکنندگان کور شده بود و میتوانستیم آن را کنترل کنیم.

• پس شما نقش سوءمدیریت داخلی را در به وجود آمدن شرایط کنونی بیشتر میدانید؟

من اسم آن را سوء مدیریت نمی گذارم . اشتباه در انتخاب راهبردها داشته ایم . توجه کنید تحلیل های اقتصادی با اهداف سیاسی در تمامی ادوارها وجود داشته و یکی از علل اصلی در عدم رسیدن به اهداف اقتصادی است.همه این موارد دست به دست هم داده بود. طی سالهای متمادی یعنی نزدیک به یک دهه ما شرایط باثبات ارزی داشتیم و تصور یک چنین شرایطی را نمی کردیم. به همین دلیل پس از وقوع آن، تقریبا غافل گیر شدیم.

• حال با همه مشکلات فعلی مثل کمبود یا حداقل احتیاط در عرضه، واکنش شدید روانی بازار و مسایل دیگر، به نظر شما راهکار برونرفت از چنین شرایطی چیست؟

اخیرا مقام معظم رهبری جملهای گفتند که به نظر من راهکار اصلی غلبه بر بحران است. ایشان دقیقا فرمودهاند: " مسئولان در مسایل اقتصادی به سه عنصر نگاه علمی، برنامهریزی مدبرانه و ثبات و استمرار سیاستها توجه کامل کنند."

متاسفانه در موضوع ارزی کمتر شاهد رعایت این موارد بوده ایم. به نظرم برنامه ریزی مناسبی وجود نداشت و ما وقتی با این شرایط مواجه شدیم تقریبا خاع سلاح بودیم. اعتقاد دارم که باید به شدت از اعلام سیاست های پی در پی احتراز نمود. باید یک مدیریت واحد که به طور طبیعی بانک مرکزی است کنترل بازار ارز را به دست گرفته و به کمک سایر نهاد های ذیربط به اعمال سیاستهای کنترلی به پردازد. بخشنامهای که سنجیده نباشد به فعال اقتصادی القا میکند که همه چیز از دست سیاستگذار در رفته است، در صورتی که برای سیاستگذاری موفق اعتبار سیاست گذار مهمترین نکته است.

در این میان، نقدی هم به رسانهها وارد است. در شرایطی که جنگ اقتصادی وجود دارد نوع اطلاعرسانی رسانهها درست نیست. آیا در شرایط جنگ تحمیلی هم خبررسانی این گونه بود؟! الان سربازهای واقعی در بخش اقتصادی نشستهاند و در شرایط نابرابر در حال پیشبرد جنگ اقتصادی هستند و رسانهها باید کمک کنند.

• فرمایشات رهبری راهبردها را مشخص کرده است اما به نظر شما در شرایط کنونی چه راه حلهای اجرایی وجود دارد؟

به هر حال بحثی که مقام معظم رهبری فرمودهاند، بلندمدت است و قطع به یقین باید به سمتش حرکت شود و مسئولان سیاستگذار به کار کارشناسی اعتقاد پیدا و به آن عمل کنند. باید اثرگذاری سیاسی بر متغیرهای اقتصادی کم شود و به هیچ وجه نباید این متغیرها در سیکل های سیاسی همچون انتخابات پیش رو دستخوش تغیرات شوند.

• شما راهاندازی اتاق مبادلات ارزی را به عنوان یکی از راهکارهای ضربتی در شرایط فعلی مفید میدانید؟

مثبت است. من از ابتدا با بوس ارز موافق نبودم، چون باعث ایجاد یک بازار سوم میشد اما اتاق مبادلات ارزی تفاوتی با بورس ارز داشت که من موافق راهاندازی ان بودم. در این اتاق دولت نرخ ارز را دو درصد پایینتر از قیمت بازار تعیین میکند واین نکتهی مثبتی است.

در همین حال، تا موقعی که دولت به عنوان عرضهکننده اصلی ارز، آن را با اختلاف قیمت زیاد نسبت به قیمت بازار عرضه میکرد این انگیزه و پتانسیل برای نشت ارز به بازار غیررسمی وجود داشت و خواه ناخواه رانت به وجود میآمد. اما موقعی که اعلام شد نرخ ارز در اتاق مبادلات، تنها دو درصد پایینتر از قیمت بازار است، این انگیزه از بین رفت. سفتهبازان مطمئن شدند که از این پس ارز جدیدی به بازارشان ورود نخواهد کرد و تقاضای واقعی دیگر به سمت این بازار نخواهد آمد. در واقع تمام تقاضای سفتهبازی تنها با همین بازار محدود مواجه شد. البته رقم کمی هم در این بازار نبود اما به هر حال بازار مطمئن شد که این شیر آب دیگر داخل این استخر نخواهد بود و به همین دلیل به شدت واکنش داد.

• شما فکر میکنید تعیین نرخ دو درصد زیر قیمت بازار، در بلندمدت باعث کاهش قیمت هر دو بازار خواهد شد؟

بله. شاید در روزهای اول از بیرون جالب نباشد اما به دلیل اینکه شاهد نشت دلارهای رسمی در بازار غیررسمی نخواهیم بود، پس از مدتی شاهد افت قیمتها در بازار غیررسمی و به تبع آن اتاق مبادلات خواهیم بود و قیمتهای بالا دوام پیدا نخواهد کرد. مهم این است که دلار جدید نرود با اینکه حجم زیادی است.

• شما راهکاری برای کاهش تنش روانی در بازار هم پیشنهاد میکنید؟!

ببینید! بازار ارز شاهد شوک بود تا توانست نقدینگی را به سمت خود جذب کند. در این شرایط برای خارج کردن نقدینگی از بازار ارز، بازارهای موازی ان باید شوک بدهند. الان بانک مرکزی برای فروش اوراق مشارکت خودش میزان جریمه نرخ بازخریدی اوراق را اندکی کاهش داده است که به نظر من اصلا کارا نیست، چون این بازارهای موازی نیاز به شوک دارند تا بتوانند نقدینگی جذب کنند. یعنی به یکباره نرخ اوراق از 20 درصد به مثلا 30 درصد افزایش پیدا کند. فقط این گونه میشود پول را از بازار ارز بیرون کشید.

• پس به نظر شما راه علاج شوک ارزی، شوک به بازارهای دیگر است؟

بله. بازار در شرایط کنونی فقط با شوک واکنش نشان میدهد. بانک مرکزی باید در جمع کردن منابع از بانکها حمایت جدی کند. مثلا میتواند از بانکها سپردهی ویژه بپذیرد تا آنها هم با نرخ مناسب منابع آزاد مردم را جمع کنند. بخشهای اندکی در اقتصاد ما با نرخهای تسهیلات کنونی بازدهی دارند و اگر بانک مرکزی میخواهد بانکها به جمعآوری منابع از مردم با نرخهای بالا بپردازند باید از آنها سپردهی ویژه بپذیرد. پیش از این هم بانک مرکزی در شرایط تورمی و یا برای کم کردن قدرت خلق پول بانکها، چنین سپردههایی را پذیرفته است. همچنین باید سپردهگذاری ارزی را با ارائهی سودهای مناسب بین مردم تشویق کند و تضامین مناسب برای بازپرداخت این حسابها بدهد.

• اما متاسفانه برخی بانکها به هنگام مراجعه مردم به جای ارز، به آنها ریال مرجع پرداختند.

بانک مرکزی باید تضمین بدهد. درکل باید به ابزارهای موازی بازار ارز هم شوک داده شود تا بتوان به بازار نهیب زد.

• این کار با سودده شدن و بالا رفتن شاخصهای بورس امکان پذیر نیست؟

به نظرم بورس بضاعت تکان دادن و اثرگذاری در این حجم و با این شرایط را ندارد و راه عبور از شرایط کنونی از این طریق نیست. در تمام دنیا به جز آمریکا که بازار سرمایهاش به بزرگی بازار پولیاش بوده و مردمش دانش تخصصی سرمایهگذاری در بورس را دارند، بازار سرمایه جزء کوچکی از بازار دارییهای مالی است.

متاسفانه اتفاق ناخوش و ناگوار در بورس ما زیاد میافتد و به نظر من اندازهاش قدرت تاثیرگذاری بر بحران کنونی را ندارد.

• اما آیا میتوان اعتماد را به مردم بازگرداند؟

من به توانایی و اقتدار ذاتی بانک مرکزی اعتقاد کامل دارم. این اولین باری نیست که اقتصاد ما شرایط خاص می یابد. البته ما دچار اشتباهاتی شده ایم اما غیر قابل جبران نیست. ما در سالهای دورتر بحران بدهی های ارزی و نیز افزایش نرخ های ارز را داشته و بر آنها فایق آمده ایم. شرایط امروز اقتصاد ما و توان ارزی و میزان ذخایر ما بسیار بهتر از گذشته است فقط بحث تحریم ها جدی تر شده است که یک وفاق ملی را برای کم کردن آثار آن باید به دست آورد. این نکته کلیدی باز گرداندن اعتماد به مردم است.

• به نظر شما این راهکارهایی که شما اشاره کردید کوتاهمدت است، چقدر میتواند به حل مشکلات کمک کند؟!

همه اینها صرفا موکول کردن به آینده است. نرخ 30 درصدی برای اوراق مناسب اقتصاد ما نیست اما تا یک سال میتوان نفس کشید و یک سری راهکارهای بلندمدت را عملی کرد و دلوخش به نتایج آن بود. اینها همه راهکارهای مدیریت بحران است که با آنها می توان بحران را مدیریت کرد اما نمی توان آن را از بین برد. میتوان اثرات را کاهش داد یا به تاخیر انداخت اما به هر حال مشکلات وجود دارد. اقتصاد ما در حال مقابله با مشکلات است و با اقتصادی که در حال رشد است، تفاوت دارد.

• پس مفهوم اقتصاد مقاومتی اینجا به کار میآید که با اقتصاد در شرایط عادی متفاوت است؟

من صحبتهایی درباره مفهوم اقتصاد مقاومتی شنیدهام که به نظر من درست نیست و باید مولفههایش به طور شفاف تعریف شود. مثلا برخی میگویند که در اقتصاد مقاومتی واردات بیرویه نشود، بهرهوری افزایش یابد، کیفیت تولید کالاها بالاتر رود یا مواردی از این دست. مگر در شرایط عادی اقتصادی واردات باید بیرویه باشد؟! یا به کیفیت توجه نکرد؟ هر اقتصادی ـ البته نه به طور دستوری ـ باید ساز و کاری فراهم کند که وادرات بیرویه نباشد یا اینکه نگاهش به تولید داخل باشد. حمایتها در این حوزه هم نباید دستوری باشد چون تجربیات ناموفقی در حمایت دستوری از یک صنعت خاص داشتهایم. حمایت با فراهم کردن زیرساختها میسر میشود. به هر حال وظیفه اقتصاددانهاست که مفهوم اقتصاد مقاومتی را به درستی تبیین کنند.

• تعریف شما چیست؟

وقتی که قرار به مقاومت است، باید قدرتمند بود. به اقتصاد قدرتمند نمیتوان زور گفت، چون دست برتر را ما داریم. تجارت با یک اقتصاد بزرگ و صادرات و واردات با ان برای کشورهای دیگر یک نیاز است و این اقتصاد مقابل همه چیز مقاومت میکند. آیا می توان چنین اقتصادی را تحریم کرد؟ خیر. کسی که میخواهد ما را تحریم کند خودش تحریم میشود.

یکی از ابزارها، تولید قوی و باکیفیت است. همین حالا هم نفت ما قابل حذف شدن نیست و ما اگر چند کالای این گونه داشتیم به هر حال تحریم مان سختتر بود و به جایی میرسید که خودشان را تحریم میکردند. آیا میتوان با اقتصاد چین چنین کاری کرد؟ قطعا خیر. اگر تولیدی داشته باشیم که تحریم را بشکنیم و خودشان دنبال کالای ما بیایند، به مفهوم اقتصاد مقاومتی دست پیدا کردهایم.

[بابک 52]

سرانجام گزارش تخلفات ارزی بانکها چه شد؟

اواخر شهریور ماه معاون نظارتی بانک مرکزی با اشاره به نهایی شدن گزارش تخلفات ارزی بانکها گفته بود که این گزارش به رییس کل بانک مرکزی ارائه شده و قرار است این گزارش به رییس جمهوری ارائه شود که این کار صورت گرفته ولی خبر جدیدی از این موضوع و نتیجه آن منتشر نشده است.

به گزارش افکارنیوز به نقل از ایسنا پس از برداشت حدود سه هزار میلیارد تومانی بانک مرکزی از حساب برخی بانکها و اعلام علت این موضوع از سوی رییس کل بانک مرکزی، قرار بود تا پایان تیر ماه امسال تسویه حساب ارزی بانک مرکزی با بانکها انجام شود.

ششم خرداد ماه امسال محمود بهمنی، رییس کل بانک مرکزی در مورد علت برداشت بانک مرکزی از حساب بانکها اظهار کرده بود: ما براساس مصوبهای که از هیات دولت داشتیم، باید ۸۷ هزار و ۶۲۵ میلیارد ریال حساب بانکها به دلیل تخلفی که در فروش ارز انجام شده بود، برداشت میکردیم، اما از آنجا که فکر میکردیم بانکها ممکن است این مبلغ را نداشته باشند، یک سوم آن را معادل ۳۰ هزار میلیارد ریال، از حساب بانکها برداشتیم.

در ابتدای سال، طبق اعلام بانک مرکزی، برخی بانکها ارز دریافتی از بانک مرکزی را به قیمت آزاد به فروش رسانده بودند. به همین دلیل بانک مرکزی اقدام به برداشت از حساب آنها کرد.

از آن زمان تاکنون ماهها میگذرد و مدتی پیش هم رئیس کل بانک مرکزی در این باره اظهار کرد: فکر میکنم آن رقمی که در مرحله اول از حساب بانکها برداشت کردیم، یک رقمی نیز باید به آن اضافه شود و حتما برداشت دوبارهای از حساب آنها داشته باشیم.

اما در این میان مدیران بانکها اعلام کردند که بحث تخلف ارزی در کار نبوده و در این زمینه جلساتی نیز داشته و این موضوع را بارها عنوان کردهاند.

مدیرعامل بانک اقتصاد نوین گفت: کلیه ارزهایی که از طریق بانک مرکزی به بانک اقتصاد نوین اختصاص پیدا کرده صرفا در بازار فرعی که در کیش بوده و در بازار اصلی برای تامین کالاهای اساسی و آماری که ثبت سفارش شده اختصاص پیدا کرده است.

دکتر محمدهاشم بتشکن درباره تخلفات ارزی بانکها با اشاره با اینکه بحث تخلف ارزی در کار نبوده گفته بود: بانک مرکزی برداشتی دارد وآن این است بعضی از بانکها ارزهایی که در طول سالهای گذشته داده شده بود را در بازار آزاد فروختهاند که البته در مورد بانک اقتصاد نوین چنین چیزی وجود ندارد.

وی با بیان اینکه بانک مرکزی در حال رسیدگی به این مساله است و تحقیقها و بررسی آنها هم در مرحله اتمام است، گفت: تا به امروز حداقل پنج جلسه کارشناسی در این زمینه داشتیم و بانک مرکزی مدارک خود را ارائه داده و بانکها هم استدلالهای خود را ارائه کردهاند و به نظر میرسد بانک مرکزی در حال متقاعد شدن است که کارهایی که بانکها انجام دادند در راستای بخشنامههای اجرایی بوده بنابراین تخلفی صورت نگرفته است.

مدیرعامل بانک اقتصاد نوین همچنین با اشاره به مرکز مبادلات ارزی و با بیان اینکه هدف این بازار کشف قیمت نبوده بلکه ساماندهی است گفت: جریان و روند نزولی قیمتها قطعا یکی از اثرات غیرمستقیم این مرکز است.

همچنین مدیرعامل بانک تجارت تاکید کرد: از همان ابتدا اعلام کردیم که هیچ گونه تخلف ارزی نداشتیم.

محمدرضارنجبرفلاح با بیان اینکه مقدار ارزی که بانک مرکزی داده را با حاشیه سود کم آن فروختیم و آمار آن را در پرتال ارزی بانک مرکزی ثبت کردیم و هیچ نگرانی از این بابت نداریم گفته بود: این بانک مرکزی است که باید مستنداتی ارائه و ثابت کند که این اتفاق افتاده است و ما تمام اطلاعات و آماری که خواستند را به آنها ارائه کردیم و میتوانند صحت و سلامت همه آنها را چک کنند و به همین دلیل با قاطعیت اعلام میکنیم هیچ گونه تخلف ارزی در بانک تجارت اتفاق نیفتاده است.

وی گفت: بانک مرکزی با پیش فرضی اشتباه این محاسبات را انجام داده و به این نتیجه رسیدند، این در حالی است که با پذیرفتن این پیش فرض اشتباه ما از بانک مرکزی طلبکار میشویم.

این در حالی است که چندی پیش رییس کل بانک مرکزی نیز درباره تخلفات ارزی بانکها به ایسنا گفته بود: ما ۸۰ بازرس به تمام بانکها فرستادیم و یکسری اطلاعات را به دست آوردیم که براساس آن اطلاعات، با بانکها صحبت میکنیم و جلساتی خواهیم داشت.

بهمنی، با بیان این مطلب گفته بود: با بانکها جلسه گذاشته و صحبت میکنیم و دلایل و مستندات را نیز عنوان میکنیم و درنهایت بانک مرکزی مابهالتفاوت ارز را از بانکها خواهد گرفت.

در حالی که بیش از سه ماه از زمان وعده داده شده رییس کل بانک مرکزی مبنی بر تسویه حساب ارزی با بانکها میگذرد هنوز از گزارش بانک مرکزی در مورد انحراف مصارف ارزی بانکها خبری نیست اما به نظر میرسد با توجه به تبعات انتشار گزارش تخلفات ارزی بانکها، حتی در صورت نهایی شدن بررسیها، جزئیاتی از این گزارش در رسانهها مطرح نشود.

[بابک 52]

قیمت واقعی دلار در بدترین حالت؛ 1700 تا 1800 تومان

وارد آوردن شوک به بازارهای موازی ارز مثل بالا بردن قابل توجه نرخ سود اوراق مشارکت را مهمترین راهکار غلبه کوتاهمدت بر مشکلات جدی کنونی عنوان میکند و تاکید دارد که بانک مرکزی در شرایط کنونی می تواند با ایجاد مکانیزم اخذ سپرده ویژه با نرخهای قابل قبول از بانکها به جمع آوری نقدینگی از سطح جامعه و کاهش تب بازارهای موازی اقدام کند.
یک کارشناس اقتصادی راهکار علاج بازار ارز را وارد کردن شوک به بازارهای موازی دانست و گفت: در بدترین حالت و با همه فشارها، نرخ دلار نباید بیش از ۱۷۰۰ تا ۱۸۰۰ تومان باشد. بیش از این رقم، دیگر کارکرد اقتصاد نیست و مسایل دیگری پشت سر آن است.


به گزارش اول نیوز به نقل از مهر، کوروش معدلت کارشناس مسایل اقتصادی و از مدیران نظام بانکی در یک بعد از ظهر پاییزی در دفتر کار جدیدش پذیرای ما برای یک گفتوگو درباره دلایل چالشهای ارزی و راهکارهایش بود و با ذهنی منظم به چرایی شرایط کنونی پرداخت و البته چند راهکار جدی و جدید هم در آستین داشت که ارائه داد.


وی وارد آوردن شوک به بازارهای موازی ارز مثل بالا بردن قابل توجه نرخ سود اوراق مشارکت را مهمترین راهکار غلبه کوتاهمدت بر مشکلات جدی کنونی عنوان میکند و تاکید دارد که بانک مرکزی در شرایط کنونی می تواند با ایجاد مکانیزم اخذ سپرده ویژه با نرخهای قابل قبول از بانکها به جمع آوری نقدینگی از سطح جامعه و کاهش تب بازارهای موازی اقدام کند.


معدلت همچنین تحلیل دقیقی از دلایل افزایش نرخ ارز پس از راهاندازی مرکز مبادلات ارزی دارد و معتقد است اگر دولت واقعا بتواند مقاومت کرده و نرخ آن مرکز را تنها دو درصد پایینتر از قیمت واقعی بازار تعیین کند، در میانمدت شاهد کاهش التهابات خواهیم بود. مشروح این گفتوگو را در زیر میخوانید:


• آقای معدلت شما در کدام دسته قرار دارید؟! تحریم و کمبود ارز باعث آشفتهبازار کنونی شده یا سوءمدیریت؟


اجازه بدهید، باید کمی به قبل برگردیم. برای بررسی شرایط کنونی بازار ارز باید به ابتدا و زمان ایجاد بسترهای مشکلات کنونی در اوایل سال ۱۳۹۰ و به هنگامی که بسته سیاستی ـ نظارتی آن سال اعلام شد، بازگشت. به نظرم در آن بسته نرخ سود سپرده های بانکی و به خصوص مکانیزم انتشار اوراق مشارکت به صورت مناسبی طراحی نگردید. این روند قابل پیشبینی بود و به مناسبت های مختلف و از طرق گوناگون نسبت به عواقب آن بسته و به ویژه وضعیت آینده ارزی هشدار دادم.
توجه کنید که در آن موقع شرایط ارز و بسیاری دیگر از متغیرها باثبات بود و من در یکی از اظهار نظرهای مکتوب خود در بهار سال ۱۳۹۰، این گونه نوشتم:


"نوسانات قیمت ارز ـ شاخص قیمت یورو در بازار غیررسمی ـ طی سالهای ۸۷ تا ۸۹ دارای بازدهی کمتری نسبت به نرخهای سود علیالحساب اوراق مشارکت بوده است اما با شرایط جدید نرخهای اوراق مشارکت در سال ۹۰، انتظار میرود که استقبال از سرمایهگذاری بر روی ارز افزایش یافته و با توجه به کاهش درجهی نقدشوندگی اوراق، بخشی از منابعی که در سالهای قبل صرف خرید اوراق مشارکت میشد، در بازار ارز فعال شود."


آمار فروش اوراق مشارکت در سال ۸۹ با دلار حدود ۱۰۰۰ تومان، نزدیک به ۱۷ میلیارد دلار می بود. متاسفانه حتی این رقم نیز در سال ۱۳۹۰ توسط فروش اوراق مشارکت جذب نگردید و علاوه بر آن میزان رشد نقدینگی ارقام بیشتری از سرمایه های سرگردان را در کشور ایجاد نمود.


برآورد من در پایان سال ۱۳۹۰ این بود که بازار ارز و دلارهای موجود در بانک مرکزی با یک بازار حدودا ۲۵ میلیارد دلاری مواجه است و این موضوع را در برخی از جلسات نیز عنوان می کردم. شخصا فکر میکنم که ثبات در سالهای اخیر، باعث ایجاد غرور اقتصادی در ما شد. وضع ذخایر خوب بود و نفت را هم با قیمت بالا میفروختیم، هزینههای جاری بدون مشکل پوشش داده میشد و کمبودهای تولید داخل را به دلیل درآمدهای ارزی از طریق واردات جبران میکردیم و حتی تهدیدهای سیاسی غرب را با اتکا به منابع فراوان ارزی پاسخ میگفتیم.
• اما مشکلات درست از همین وضعیت باثبات شروع شد.


بله. اگر ما در داخل واقعبینانهتر عمل میکردیم و زمینهها را فراهم نمیکردیم سوءاثر تحریمها الان این قدر موثر واقع نمیشد. آنچه که به عنوان سوءمدیریت از آن نام برده میشود به نظر من به توهم نحوه کنترل متغیرهای اقتصادی در داخل بازمیگردد، چون فکر میشد همه چیز در اختیار ماست و همه متغیرها باثبات است. البته این غرور اقتصادی به پشتوانه ذخایر عظیم ارزی بود که داشتیم و داریم.


• گویا اشتباهاتی در بسته پولی ۹۰ وجود داشت که منجر به آشفتگی در بازار ارز و سکه شد؟


به نظر من چند محور اشتباه در بسته سیاستی ـ نظارتی سال ۹۰ بود. مهمترین اشتباه این بود که اوراق مشارکت را از حیض انتفاع ساقط کرد. بدین صورت که بازخرید آن را از بانک به بورس برد. ارزیابی ما در آن شرایط از بازار این بود که فعالان بازار به دو سه درصد بالا و یا پایین بودن نرخ خیلی واکنش نشان نمیدهند ولی نسبت به درجه نقدشوندگی اوراق خیلی حساس می باشند. مردم توقع داشتند اوراق را هر موقع که خواستند نقد کنند. این قدرت نقدشوندگی را از دست مردم گرفتیم و این اوراق را به بورس فرستادیم؛ جایی که قاطبه مردم با آن آشنایی ندارند. به هر حال بورس، بسیار تخصصیتر از بانک است.


• یعنی شما کارکرد اوراق مشارکت را در اقتصاد ما این قدر بالا میدانید که دستکاری در نرخ آن زمینهساز اتفاقات بعدی شد؟!


بله. یک بازی برد ـ برد در اوراق مشارکت شروع شده بود و ما بی خود آن را به هم زدیم. ناشر سود میبرد چون منابع عظیمی از مردم جمعآوری میکرد و آن را در پروژههایش به کار میگرفت. مردم سود می کردند و راضی بودند و ما شاهد فروش برخی اوراق ظرف نیم ساعت اول صبح بودیم. بانک مرکزی هم از حیث سیاستگذاری سود میبرد چون نقدینگی سیال را در جامعه جمع میکرد و به بخش تولید میفرستاد. از سوی دیگر بانکهای تجاری هم با عاملیت و وثایقی که از ناشر میگرفتند در مجموع ناراضی نبودند.


• اما بانکها منتقد همیشگی انتشار اوراق بودند


بله، انتقاداتی داشتند که مثلا منابع از بانکها بیرون میرود یا اینکه هر لحظه امکان بازخرید این اوراق از سوی خریداران اوراق مشارکت وجود داشت اما توجه کنید که از سوی دیگر این منابع به خود بانکها بازمیگشت و با متوسط ماندگاری دو سال در بانکها میماند و به آن هم سود پرداخت نمیشد. تنها نگرانی در مورد بازخرید پیش از موعد بود که برای آن هم ۱۰ درصد تنخواه میگرفتند. به هر حال برای همه این مشکلات راهکارهای معقولی اندیشیده شده بود.


همچنین باید توجه داشت اگر این پروژهها تامین مالی نمیشدند بالاخره صاحبان آنها به بانکها مراجعه و به صف درخواستکنندگان تسهیلات اضافه میشدند. همه این شرایط برد ـ برد به این خاطر بود که سیاستگذار سوار بازار بود. اینکه اوراق دوساعته به فروش میرفت به این مفهوم است که سیاستگذار موفق بوده و در بازار پیشرو است.


در این شرایط ما به فکر راهکاری برای کاهش درجه نقدشوندگی اوراق در بازار بودیم، چون برخی خریداران اوراق در مدت زمان کمی آن را بازخرید میکردند و ما قصد داشتیم بازار را هدایت کنیم چون بالاخره ناشر برای یک پروژه چهارسالهاش انتظار ماندگاری حداقل دوساله پول را دارد.


• چه برنامههایی برای این هدایت داشتید؟


سیاستگذار باید سرمایهگذاران را با ارائه ابزارهای متناسب با میزان ریسک پذیری آنها بر حسب نرخ و مدت زمان سرمایهگذاری به بخشهای مربوطه هدایت می کرد. اگر سرمایهگذاری، انتظار زمان بازگشت پولش، یکساله بود لازم نبود جذب بازار اوراق شود و باید به سمت سپردهگذاری بانکی هدایت میشد.


• به همین دلیل سودی که در زمان بازخرید پیش از موعد اوراق پرداخت میشد، قدری پایینتر از سود سپردهی همارز زمانی آن بود؟!


دقیقا، یعنی اگر کسی میخواست زیر یک سال اوراقش را بفروشد، جریمهای برای آن تعیین میشد که باعث کاهش سود به نرخهای سود سپرده کوتاهمدت میشد. به هر حال بر بازار مسلط بودیم. قطعا نقدینگی سیال است و حرکت میکند اما جابجایی نقدینگی در بازارهای مختلف هم به آسانی انجام نمیشود. یک مشتری وقتی مغازهای را انتخاب میکند به سختی جذب یک مفازه دیگر میشود. نقدینگی وقتی بازارش را انتخاب کند، جدا کردنش آسان نیست.


آیا کسی که در اوراق سرمایهگذاری میکرده است به راحتی به بازار ارز نقل مکان کرده است؟ خیر. ابتدا مقاومت کرده اما در نهایت وادار شده که این انتقال را انجام بدهد. این انتقال و کوچ از یک بازار به بازار دیگر با افزایش مقطعی و اندک اتفاق نمیافتد بلکه باید یک تکان جدی بخورد که متاسفانه در بازار ارز شاهد آن بودیم. حالا هم جدا کردن این نقدینگی از بازار ارز آسان نیست. نقدینگی به هر جا که برود اینرسی ایجاد میشود. نباید این زمینه ایجاد میشد اما با مجموعهی کارها انجام شده که باعث شد اوراق مشارکت غیرانتفاعی شود، سود سپردهها به شدت پایین بیاید و اجازهی انتشار اوراق گواهی سپرده داده نشود، عملا نقدینگی را از بازار اوراق و سپرده به سمت بازار ارز کوچاندیم. مجموع این کارها باعث آزاد شدن منابع در محیط اقتصاد شد.


• البته آن موقع، سیاستگذاران پیشبینی این وضع را نمیکردند. آنها از این تغییرات که حالا همگی اشتباه به نظر میرسند، جه اهدافی را دنبال میکردند؟


انگیزهها مختلف بود. شاید یکی از آنها تقویت بازار سرمایه بود. سیاستگذار، باید نقدینگی را از سمتی که میخواهد برود به سمتی که باید برود هدایت کند. توجه کنید که انعطاف بازار ما کم است و یکی از معدود ابزارها همین اوراق بود و نباید کارایی آن کم میشد. البته متاسفانه از سوی دیگر هم بسیاری از دستگاهها میخواستند بیش از حد از این ابزار استفاده کنند و به همین دلیل در بودجهی سالهای ۱۳۹۰ و۱۳۹۱ ارقام در نظر گرفنه شده برای انتشار این اوراق در ایده آل ترین شرایط نیز تا حدی رویایی به نظر می رسید. به هر حال زمینهها آماده و بازار ارز و طلا جذاب شد که عواقب آن را میبینیم.


• در کل معتقدید به دلیل همان غرور اقتصادی، نتوانستیم بازار را درست تحلیل کنیم و دست به تغییر ترکیب برنده زدیم؟


بله، وقتی اقتصادی به حجم اقتصاد ایران موفق به جذب ۱۷ میلیارد دلار اوراق مشارکت در یک سال میشود، نشان میدهد آنچنان خدشهبردار نیست. به همین دلیل تحریمکنندگان هم شرایط اقتصادی ما را دقیق رصد میکردند. چون چند سال است ما بر سر مسایل سیاسی با آنها درگیر هستیم اما بیشترین فشارها را امسال بر اقتصاد ایران گذاشتند.


همچنین من معتقدم کسانی که در ابتدا در بازار غیررسمی استارت بالا رفتن قیمتها را زدند، افراد عادی نبودند اما حالا مردم عادی نیز درگیر بازار سفته بازی شده اند. به هر حال اثرات سیاستهای نادرست بسته در اواخر سال ۹۰ نمایان و دلار به دو هزار تومان رسید. پول روی دست مردم ماند و بالاخره کوچ کرد.


• به نظر شما بهمنماه برای اصلاح نرخها دیر بود؟


بازار سیگنالها را گرفته بود. یک سال با یک بسته جلو رفتیم و آخر سال آن را تغییر دادیم و بسته جدید کاملا متفاوت و حتی متضاد با بسته قبلی بود. من فکر میکنم کسی باید جوابگو باشد که بالاخره کدامیک درست بوده است. یک سال زمان کمی نیست و کشور در این مدت معطل چه چیزی بوده است؟


• به نظر شما نرخ واقعی دلار در شرایط فعلی چقدر باید باشد؟


فکر میکنم با همه فشارهای تحریم، حقیقت اقتصاد ایران نرخ فعلی را بیرون نمیدهد و الان چند عامل نرخ ارز ما را مدیریت میکند که اولی و مهمترین آن، عامل روانی است که به حداکثر خود رسیده است. با کمترین اتفاقی شاهد بیشترین واکنش در بازار هستیم.


شخصا اعتقادی به امنیتی کردن بازار ندارم اما شک هم ندارم که در کشور ما ریالهایی وجود دارد که به عمد برای خرید دلار فارغ از بازدهی اقتصادیاش حرکت میکنند. اتفاقا موقعی آن را میخرد که کمی در حال کاهش است. اقتصاد ایران اقتصاد خیلی بزرگ و توانمندی در مقبال اقتصاد جهان نیست اما نرخ ارز ما هم این نیست.


در بدترین حالت و با همه فشارها نرخ دلار نباید بیش از ۱۷۰۰ تا ۱۸۰۰ تومان باشد. بیش از این رقم، دیگر کارکرد اقتصاد نیست و مسایل دیگری پشت سر آن است.


• شما اعمال نشدن افزایش نرخ تدریجی و سالانه دلار متناسب با بامابهالتفاوت نرخ داخلی و جهانی تورم در طول سالهای برنامه چهارم و پنجم را چقدر در این بحران موثر میدانید؟!


این هم یکی از همان توهمها بود و مغرورانه فکر میکردیم که نرخ دلار حتی باید کاهش هم پیدا کند. اگر در طول این سالها به طور معقول اجازه نوسان نرخ ارز داده میشد، الان شاهد این وضع نبودیم. در خیلی مواقع جلوی نوسان نرخ ارز را گرفتیم. اگر ارز رشد طبیعی خود را در طول سالهای گذشته داشت، و میتوانست سهم معقول خود را از بازار بگیرد، یکی از چشمهای امید تحریمکنندگان کور شده بود و میتوانستیم آن را کنترل کنیم.


• پس شما نقش سوءمدیریت داخلی را در به وجود آمدن شرایط کنونی بیشتر میدانید؟


من اسم آن را سوء مدیریت نمی گذارم . اشتباه در انتخاب راهبردها داشته ایم . توجه کنید تحلیل های اقتصادی با اهداف سیاسی در تمامی ادوارها وجود داشته و یکی از علل اصلی در عدم رسیدن به اهداف اقتصادی است.همه این موارد دست به دست هم داده بود. طی سالهای متمادی یعنی نزدیک به یک دهه ما شرایط باثبات ارزی داشتیم و تصور یک چنین شرایطی را نمی کردیم. به همین دلیل پس از وقوع آن، تقریبا غافل گیر شدیم.


• حال با همه مشکلات فعلی مثل کمبود یا حداقل احتیاط در عرضه، واکنش شدید روانی بازار و مسایل دیگر، به نظر شما راهکار برونرفت از چنین شرایطی چیست؟


اخیرا مقام معظم رهبری جملهای گفتند که به نظر من راهکار اصلی غلبه بر بحران است. ایشان دقیقا فرمودهاند: " مسئولان در مسایل اقتصادی به سه عنصر نگاه علمی، برنامهریزی مدبرانه و ثبات و استمرار سیاستها توجه کامل کنند."


متاسفانه در موضوع ارزی کمتر شاهد رعایت این موارد بوده ایم. به نظرم برنامه ریزی مناسبی وجود نداشت و ما وقتی با این شرایط مواجه شدیم تقریبا خاع سلاح بودیم. اعتقاد دارم که باید به شدت از اعلام سیاست های پی در پی احتراز نمود. باید یک مدیریت واحد که به طور طبیعی بانک مرکزی است کنترل بازار ارز را به دست گرفته و به کمک سایر نهاد های ذیربط به اعمال سیاستهای کنترلی به پردازد. بخشنامهای که سنجیده نباشد به فعال اقتصادی القا میکند که همه چیز از دست سیاستگذار در رفته است، در صورتی که برای سیاستگذاری موفق اعتبار سیاست گذار مهمترین نکته است.


در این میان، نقدی هم به رسانهها وارد است. در شرایطی که جنگ اقتصادی وجود دارد نوع اطلاعرسانی رسانهها درست نیست. آیا در شرایط جنگ تحمیلی هم خبررسانی این گونه بود؟! الان سربازهای واقعی در بخش اقتصادی نشستهاند و در شرایط نابرابر در حال پیشبرد جنگ اقتصادی هستند و رسانهها باید کمک کنند.


• فرمایشات رهبری راهبردها را مشخص کرده است اما به نظر شما در شرایط کنونی چه راه حلهای اجرایی وجود دارد؟


به هر حال بحثی که مقام معظم رهبری فرمودهاند، بلندمدت است و قطع به یقین باید به سمتش حرکت شود و مسئولان سیاستگذار به کار کارشناسی اعتقاد پیدا و به آن عمل کنند. باید اثرگذاری سیاسی بر متغیرهای اقتصادی کم شود و به هیچ وجه نباید این متغیرها در سیکل های سیاسی همچون انتخابات پیش رو دستخوش تغیرات شوند.


• شما راهاندازی اتاق مبادلات ارزی را به عنوان یکی از راهکارهای ضربتی در شرایط فعلی مفید میدانید؟


مثبت است. من از ابتدا با بوس ارز موافق نبودم، چون باعث ایجاد یک بازار سوم میشد اما اتاق مبادلات ارزی تفاوتی با بورس ارز داشت که من موافق راهاندازی ان بودم. در این اتاق دولت نرخ ارز را دو درصد پایینتر از قیمت بازار تعیین میکند واین نکتهی مثبتی است.


در همین حال، تا موقعی که دولت به عنوان عرضهکننده اصلی ارز، آن را با اختلاف قیمت زیاد نسبت به قیمت بازار عرضه میکرد این انگیزه و پتانسیل برای نشت ارز به بازار غیررسمی وجود داشت و خواه ناخواه رانت به وجود میآمد. اما موقعی که اعلام شد نرخ ارز در اتاق مبادلات، تنها دو درصد پایینتر از قیمت بازار است، این انگیزه از بین رفت. سفتهبازان مطمئن شدند که از این پس ارز جدیدی به بازارشان ورود نخواهد کرد و تقاضای واقعی دیگر به سمت این بازار نخواهد آمد. در واقع تمام تقاضای سفتهبازی تنها با همین بازار محدود مواجه شد. البته رقم کمی هم در این بازار نبود اما به هر حال بازار مطمئن شد که این شیر آب دیگر داخل این استخر نخواهد بود و به همین دلیل به شدت واکنش داد.


• شما فکر میکنید تعیین نرخ دو درصد زیر قیمت بازار، در بلندمدت باعث کاهش قیمت هر دو بازار خواهد شد؟


بله. شاید در روزهای اول از بیرون جالب نباشد اما به دلیل اینکه شاهد نشت دلارهای رسمی در بازار غیررسمی نخواهیم بود، پس از مدتی شاهد افت قیمتها در بازار غیررسمی و به تبع آن اتاق مبادلات خواهیم بود و قیمتهای بالا دوام پیدا نخواهد کرد. مهم این است که دلار جدید نرود با اینکه حجم زیادی است.


• شما راهکاری برای کاهش تنش روانی در بازار هم پیشنهاد میکنید؟!


ببینید! بازار ارز شاهد شوک بود تا توانست نقدینگی را به سمت خود جذب کند. در این شرایط برای خارج کردن نقدینگی از بازار ارز، بازارهای موازی ان باید شوک بدهند. الان بانک مرکزی برای فروش اوراق مشارکت خودش میزان جریمه نرخ بازخریدی اوراق را اندکی کاهش داده است که به نظر من اصلا کارا نیست، چون این بازارهای موازی نیاز به شوک دارند تا بتوانند نقدینگی جذب کنند. یعنی به یکباره نرخ اوراق از ۲۰ درصد به مثلا ۳۰ درصد افزایش پیدا کند. فقط این گونه میشود پول را از بازار ارز بیرون کشید.


• پس به نظر شما راه علاج شوک ارزی، شوک به بازارهای دیگر است؟


بله. بازار در شرایط کنونی فقط با شوک واکنش نشان میدهد. بانک مرکزی باید در جمع کردن منابع از بانکها حمایت جدی کند. مثلا میتواند از بانکها سپردهی ویژه بپذیرد تا آنها هم با نرخ مناسب منابع آزاد مردم را جمع کنند. بخشهای اندکی در اقتصاد ما با نرخهای تسهیلات کنونی بازدهی دارند و اگر بانک مرکزی میخواهد بانکها به جمعآوری منابع از مردم با نرخهای بالا بپردازند باید از آنها سپردهی ویژه بپذیرد. پیش از این هم بانک مرکزی در شرایط تورمی و یا برای کم کردن قدرت خلق پول بانکها، چنین سپردههایی را پذیرفته است. همچنین باید سپردهگذاری ارزی را با ارائهی سودهای مناسب بین مردم تشویق کند و تضامین مناسب برای بازپرداخت این حسابها بدهد.


• اما متاسفانه برخی بانکها به هنگام مراجعه مردم به جای ارز، به آنها ریال مرجع پرداختند.


بانک مرکزی باید تضمین بدهد. درکل باید به ابزارهای موازی بازار ارز هم شوک داده شود تا بتوان به بازار نهیب زد.


• این کار با سودده شدن و بالا رفتن شاخصهای بورس امکان پذیر نیست؟


به نظرم بورس بضاعت تکان دادن و اثرگذاری در این حجم و با این شرایط را ندارد و راه عبور از شرایط کنونی از این طریق نیست. در تمام دنیا به جز آمریکا که بازار سرمایهاش به بزرگی بازار پولیاش بوده و مردمش دانش تخصصی سرمایهگذاری در بورس را دارند، بازار سرمایه جزء کوچکی از بازار دارییهای مالی است.


متاسفانه اتفاق ناخوش و ناگوار در بورس ما زیاد میافتد و به نظر من اندازهاش قدرت تاثیرگذاری بر بحران کنونی را ندارد.


• اما آیا میتوان اعتماد را به مردم بازگرداند؟


من به توانایی و اقتدار ذاتی بانک مرکزی اعتقاد کامل دارم. این اولین باری نیست که اقتصاد ما شرایط خاص می یابد. البته ما دچار اشتباهاتی شده ایم اما غیر قابل جبران نیست. ما در سالهای دورتر بحران بدهی های ارزی و نیز افزایش نرخ های ارز را داشته و بر آنها فایق آمده ایم. شرایط امروز اقتصاد ما و توان ارزی و میزان ذخایر ما بسیار بهتر از گذشته است فقط بحث تحریم ها جدی تر شده است که یک وفاق ملی را برای کم کردن آثار آن باید به دست آورد. این نکته کلیدی باز گرداندن اعتماد به مردم است.


• به نظر شما این راهکارهایی که شما اشاره کردید کوتاهمدت است، چقدر میتواند به حل مشکلات کمک کند؟!


همه اینها صرفا موکول کردن به آینده است. نرخ ۳۰ درصدی برای اوراق مناسب اقتصاد ما نیست اما تا یک سال میتوان نفس کشید و یک سری راهکارهای بلندمدت را عملی کرد و دلوخش به نتایج آن بود. اینها همه راهکارهای مدیریت بحران است که با آنها می توان بحران را مدیریت کرد اما نمی توان آن را از بین برد. میتوان اثرات را کاهش داد یا به تاخیر انداخت اما به هر حال مشکلات وجود دارد. اقتصاد ما در حال مقابله با مشکلات است و با اقتصادی که در حال رشد است، تفاوت دارد.


• پس مفهوم اقتصاد مقاومتی اینجا به کار میآید که با اقتصاد در شرایط عادی متفاوت است؟


من صحبتهایی درباره مفهوم اقتصاد مقاومتی شنیدهام که به نظر من درست نیست و باید مولفههایش به طور شفاف تعریف شود. مثلا برخی میگویند که در اقتصاد مقاومتی واردات بیرویه نشود، بهرهوری افزایش یابد، کیفیت تولید کالاها بالاتر رود یا مواردی از این دست. مگر در شرایط عادی اقتصادی واردات باید بیرویه باشد؟! یا به کیفیت توجه نکرد؟ هر اقتصادی ـ البته نه به طور دستوری ـ باید ساز و کاری فراهم کند که وادرات بیرویه نباشد یا اینکه نگاهش به تولید داخل باشد. حمایتها در این حوزه هم نباید دستوری باشد چون تجربیات ناموفقی در حمایت دستوری از یک صنعت خاص داشتهایم. حمایت با فراهم کردن زیرساختها میسر میشود. به هر حال وظیفه اقتصاددانهاست که مفهوم اقتصاد مقاومتی را به درستی تبیین کنند.


• تعریف شما چیست؟


وقتی که قرار به مقاومت است، باید قدرتمند بود. به اقتصاد قدرتمند نمیتوان زور گفت، چون دست برتر را ما داریم. تجارت با یک اقتصاد بزرگ و صادرات و واردات با ان برای کشورهای دیگر یک نیاز است و این اقتصاد مقابل همه چیز مقاومت میکند. آیا می توان چنین اقتصادی را تحریم کرد؟ خیر. کسی که میخواهد ما را تحریم کند خودش تحریم میشود.


یکی از ابزارها، تولید قوی و باکیفیت است. همین حالا هم نفت ما قابل حذف شدن نیست و ما اگر چند کالای این گونه داشتیم به هر حال تحریم مان سختتر بود و به جایی میرسید که خودشان را تحریم میکردند. آیا میتوان با اقتصاد چین چنین کاری کرد؟ قطعا خیر. اگر تولیدی داشته باشیم که تحریم را بشکنیم و خودشان دنبال کالای ما بیایند، به مفهوم اقتصاد مقاومتی دست پیدا کردهایم.