همزمان با رشدهاي بيسابقه بورس بررسي شد:
تصوير تحليلگران از شرايط روز بازار سهام
گروه بورس- اعظم شريفي، محبوبه مغاني: مهلت انتشار گزارشهاي 6 ماهه شركتها رو به پايان است و بيشتر بنگاههاي پذيرفته شده در بورس، جزئيات عملكرد مياندورهاي خود را به بازار گزارش كردهاند.
همزمان با انتشار اين گزارشهاي مهم كه تصوير مشخصي از 6 ماه فعاليت شركتها را نمايش ميدهد، بازار سهام نيز ركوردهاي خيرهكنندهاي را از خود به نمايش گذاشته است و در ابتداي هفته جاري شاخص بورس ارتفاع 31 هزار واحدي را براي نخستين بار تجربه كرد.
اما آيا اين رشد بازار منطقي است؟ آيا تاثير گزارشهاي مثبت 6 ماهه شركتها عامل رشد كنوني بازار است و در نهايت اينكه آيا نقدينگي جديدي وارد بازار سرمايه شده است؟در گزارش پيشرو به بررسي آخرين تحولات بازار سهام پرداختهايم. كارشناسان بازار سرمايه در اين گزارش به پرسشهاي احتمالي جامعه سهامداري در شرايط كنوني پاسخ گفتهاند.
اين گزارش را در ادامه بخوانيد:
بازار به چه سمتی میرود؟
مديرعامل شركت آتيه تكادو درباره تداوم یا عدم تداوم رشد قيمتها و شاخص بورس در آینده گفت: براي پیشبینی آینده ابتدا باید دلایل رشد اخیر را بررسی و سپس عوامل پایداری این شرایط در آینده را مورد مطالعه قرار داد.
محمدرضا صادقي در گفتوگو با «دنياي اقتصاد» گفت: رشد نرخ ارز به عنوان مهمترين عامل تاثيرگذار در ماههای اخیر باعث رشد نسبتا زیاد سود شرکتهای صادراتی شده است و شاهد تعدیل سود این شرکتها در مدت اخیر بودهایم. هر چند این عامل در کوتاهمدت و تا زمان پر شدن فاصله بین قیمت معاملاتی ارز با قیمت ارز پیشبینی شده در بودجه اینگونه شرکتها میتواند باعث رشد سود آنها در سال جاری و رشد بیشتر سود در بودجه سال آینده آنها شود، اما نباید تاثیر این عامل را برای همه شرکتهای صادراتی به طور یکسان در نظر گرفت. وي ادامه داد: عواملی چون تعهدات برخی شرکتها در مقابل صادرات، استفاده از ارز صادراتی برای واردات مواد اولیه و تجهیزات، وامهای ارزی، دخالت دولت در الزام شرکتها به فروش ارز طبق مقررات دولتی یا اخذ مابه التفاوت بابت مواد اولیه تحویلی به آنها و همچنین عدم امکان صادرات و وصول ارز حاصله با توجه به تشدید تحریمها را میتوان از جمله مواردی برشمرد که نیاز به بررسی دقیق در مورد هر شرکت به طور مجزا دارد.
مديرعامل شركت آتيه تكادو تاكيد كرد: این عامل اما در بلندمدت به واسطه افزایش هزینههای تولیدی شرکتها در نتیجه رشد قیمتها و پر شدن فاصله قیمت روز و پیشبینی بودجهای ارز حاصل از صادرات آنها خنثی شده و تنها باید به امکان صادرات و وصول ارز آنها توجه داشت. اين تحليلگر بازار سرمايه، افزایش سطح عمومی قیمتها و تاثیر بر رشد قیمت محصولات برخی از شرکتها را مورد توجه قرار داد و افزود: افزایش 22 درصدی قیمت سیمان، افزایش 17 درصدی قیمت روغن خوراکی و افزایش پی در پی قیمت محصولات پتروشیمی و فلزی در بورس کالا نمونههای بارز این افزایشها هستند که بر سودآوری این شرکتها تاثیر بسزایی داشتهاند. صادقي تصريح كرد: در خصوص تداوم این روند در آینده، به شرط آزاد بودن شرکتها در افزایش قیمتها و کشش بازار میتوان به رشد سود برخی از بنگاههاي اقتصادي حاضر در بورس در آینده امیدوار بود. مديرعامل آتيه تكادو با اشاره به نرخ تورم گفت: یکی از تبعات رشد نرخ تورم، افزایش نرخ بازده مورد انتظار سرمایهگذاران برای پوشش نرخ تورم است. اين امر بديهي است كه نرخ فعلی اوراق مشارکت و سود سپردهها نمیتوانند جوابگوی بازده مورد انتظار سرمایهگذاران باشند. از سوی دیگر رکود همراه با تورم حاکم بر بازار مسکن و دخالت دولت در بازارهای طلا و ارز و افزایش ریسک این بازارها عواملی هستند که سرمایههای سرگردان جامعه را به سمت بازار سرمایه سوق دادند. بنابراين در ماههای آتی انتظاراتی که از افزایش قیمت محصولات شرکتهای بورسی مورد توقع است به همراه رشد ارزش جایگزینی شرکتها ناشی از افزایش سطح عمومی قیمتها میتوانند موجب رشد معاملات بورس شوند.
صادقي با اشاره به حاکم بودن آرامش نسبی در مسایل سیاسی نيز ادامه داد: یکی از عوامل موثر بر رشد بازار، آرامش نسبی حاکم بر فضای سیاسی بوده است. هرچند موضوعاتی مثل پرونده هستهای، انتخابات آمریکا، موضعگیری مسوولان ایران و طرفهای مقابل،گاهي اوقات تنشهای موقتی ایجاد کرده است، ولی پتانسیلهای بازار و ورود وجه نقد به آن این تنشها را رد کرده و رشد بازار ادامه یافته است. در همين حال در ماههای آینده نتایج انتخابات آمریکا، افزایش فعالیتهای کاندیداهای انتخابات ریاستجمهوری کشورمان، درگیریهای سوریه و افزایش تنش این کشور با ترکیه و نتایج مذاکرات هستهای عواملی هستند که نیاز به رصد دائمی آنها برای پرهیز از ریسکهای سیستماتیک بازار را برای معاملهگران دوچندان میکند.
وي گفت: به رغم تاثیر تحریمها بر فعالیت عادی شرکتها و مبادلات ارزی آنها در ماههای گذشته شرکتها توانستهاند اثر تحریمها را با روشهای مختلف کاهش و به فعالیت خود ادامه دهند، هر چند فشار زیادی بر نقدینگی آنها وارد شده است. اما در ماههای پیشرو و با گذر زمان، تحریمهای بینالمللی تاثیر بیشترو عمیقتری بر فعالیت شرکتها بهخصوص در تامین مواد اولیه، صادرات و نقل و انتقال ارز میگذارد كه شاید یکی از پارامترهای تاثیرگذار و مهم برای شرکتهای صادرکننده همین امر باشد.
اين كارشناس بازار سرمايه اظهار كرد: اگر همین عوامل را برای آینده بازار به عنوان عوامل محرک و افزایشدهنده سود شرکتها لحاظ کنیم، به نظر میرسد هنوز فاصله زیادی تا پر شدن فاصله قیمت ارز پیشبینی شده در بودجه شرکتها با قیمت بازار و حتی قیمت ارز مبادلهای برای برخی از شرکتهای صادراتی و تولیدی وجود داشته باشد و همین امر میتواند منجر به تعدیل سودهای بیشتر در باقیمانده سال و رشد سود این شرکتها در بودجه سال آینده آنها شود. بنابراين چنانچه از منظر ریسکهای سیستماتیک بازار اتفاق خاصی به وقوع نپیوندد، میتوان به رشد بازار در میان مدت امیدوار بود؛ هر چند ممکن است اصلاحاتی موقتی و گذرا در این روند اتفاق بیفتد.
رشد بازار منطقي است
در همين حال يك تحليلگر بازار سرمايه درخصوص گزارشهاي 6 ماهه گفت: تعديلات اغلب شركتها در گزارشهاي 6 ماه منعكسكننده رشد نرخ دلار در نيمه اول سال بوده است. شروين شهرياري در گفتوگو با دنياي اقتصاد افزود: اين شركتها سود و زيان ناشي از رشد 60 درصدي دلار از مهرماه امسال را در برآوردهاي خود لحاظ نكردهاند. از اين منظر ميتوان گفت گزارشهاي 6 ماهه براساس واقعيتهاي موجود و همچنان با احتياط و رعايت محافظهكاري تهيه شدهاند.
وي خاطرنشان كرد: بر اين اساس در صورت ثبات شرايط اقتصادي و سياسي تاثيرات اين رشد اخير ميتواند گزارشهاي 9 ماهه را به خصوص در گروههاي معدني، فلزي و پتروشيمي با تعديل دوباره همراه سازد. از سوي ديگر تاثير افزايش قيمت فروش محصولات با توجه به نوسانات نرخ ارز هم قيمت سهام را با توجه به گزارشهاي جديد متاثر ميكند.
اين تحليلگر بازار سرمايه تاكيد كرد: نكته قابل توجه اين است كه بايد ديد در مقابل رشد بيرويه نرخ فروش محصولات، دولت چه واكنشي خواهد داشت؟ زيرا در حال حاضر ريسك افزايش قيمت محصولات براي برخي صنايع و مصرفكنندگان به شدت پررنگ شده است و واكنش اخير وزير صنعت، معدن و تجارت به موضوع نرخهاي بورس كالا نيز بر اين نگراني دولت تاكيد دارد. اين در حالي است كه شركتها باوجود فروش محصولات با نرخ ارز آزاد، همچنان مواد اوليه را با قيمتهاي سابق از دولت دريافت ميكنند و مثلا نرخ گاز مصرفي پتروشيميها بدون تغيير بوده است.
شهرياري خاطرنشان كرد: به نظر نميرسد كه با توجه به چند برابر شدن درآمد برخي از اين شركتها دولت هزينهها را تغيير ندهد. با توجه به اينكه مديريت بسياري از اين شركتها نيز دولتي يا شبهدولتي است، دولت براي جبران كسري بودجه ميتواند تغييري در هزينهها ايجاد كند. وي با تاكيد بر جدي بودن اين دو موضوع خاطرنشان كرد: تا زماني كه دولت دخالتي در قيمتگذاري نكند يا بهاي تمامشده شركتها را تغيير ندهد، قيمت سهام شركتها ميتواند به افزايش خود ادامه دهد؛ اما با توجه به آثار مخرب افزايش بيرويه قيمتها بر صنايعي نظير خودروسازان و حتي مصرفكنندگان، دولت به احتمال زياد وارد عمل ميشود.
به اعتقاد اين تحليلگر بازار سرمايه اقدام دولت در هر كدام از اين موارد خبر بدي براي بازار سرمايه خواهد داشت. در اين ميان باوجود اينكه دولت از ورود نقدينگي به بازار سرمايه استقبال ميكند و فرصت خوبي براي رشد داشته است، اما افزايش بيرويه قيمتها ريسكهاي جديتري براي اقتصاد و توليدكنندگان به همراه دارد. شهرياري خاطرنشان كرد: به نظرم بورس تهران در اين دوره شاهد نامتوازنترين رونقها است كه سودآوري شركتها فقط به دليل افزايش نرخ فروش به طور عجيبي افزايش يافته است. اين در حالي است كه به دليل ثابت بودن ميزان توليد و عدم فعاليت توسعهاي، وضعيت واقعي شركتها مشخص نيست و ممكن است سيگنال غلط به بازار داده شود. به اعتقاد وي، در اين شرايط به دليل رشد شتابان درآمدها، مديريت هزينه نيز از اهميت كمتري برخوردار است، اما در اين شرايط سرمايهگذاران نبايد از طرحهاي توسعه و تصوير واقعي شركتها غافل شوند.
حبابي در كار نيست
فرهاد رمضان، مديرعامل شركت اقتصادي و خودكفايي آزادگان نيز در گفتوگو با خبرنگار «دنياي اقتصاد» در ارزيابي خود از گزارشهاي شش ماهه شرکتها، به نرخ دلار اشاره كرد كه تغييرات آن از 3 ماهه دوم امسال شكل گرفت که این تغییرات در شركتهاي صادرات و واردات محور يا شركتهايي كه از طريق تهاتر محصولات خود در خارج از ايران درآمدزايي ميكنند، نمود بيشتري دارد.
وي با اشاره به کاهش سود برخي از صنايع خاص و وابسته به واردات مانند صنايع غذايي، ساخت و ساز و شيميايي در پی تغييرات نرخ ارز، اظهار كرد: در این میان شرکتهای صادراتی و شركتهايي كه بنا به سياستهاي توزيع و فروش از انباشت مواد اوليه و محصول توليد شده در مجموعه خود برخوردار بودند، این شرايط تورمي و افزايش نرخ ارز اختلافي را در قيمت فروش و بهاي تمام شده آنها پديد آورد و آنها را از سود مناسبي برخوردار کرد.
رمضان پيشبيني كرد كه اين وضعيت شركتها میتواند تا زمان انتشار گزارشهاي 9ماهه استمرار داشته باشد، اما قطعیت اثر مثبت و منفي آنها را میتوان در گزارشهاي پايان سال مشاهده كرد.
وي تصريح كرد: در واقع گزارشهاي منتهي به پايان اسفندماه 91 ميتواند نماد كلي و شفافي از وضعيت شركتهاي بورسي بعد از تغييرات شاخصهاي اقتصادي كشور باشد.
مديرعامل شركت اقتصادي و خودكفايي آزادگان به شاخص كل بورس اوراق بهادار تهران اشاره كرد كه رشد آن در پي فراز و نشيب درآمد شركتهاي بورسي در سه ماهه دوم امسال حاصل شده است.
وي یاد آورشد: رشد نرخ تورم در پايان سه ماهه دوم امسال حجم زيادي از سرمايههاي موجود در بازارهاي موازي چون طلا، ارز، مسكن و خودرو را به بازار سرمايه هدایت کرد که اين مساله منجر به رشد شاخص بورس تهران و عبور آن از مرز 31 هزار واحدي شد.
وی همچنین رشد شاخص را تا زمان انتشار گزارشهاي 9 ماهه شركتها ادامهدار دانست که پس از انتشار گزارشهاي 12 ماهه منتهي به پايان اسفندماه 91 شرایط بازار سرمایه تغيير خواهد كرد.
رمضان با رد هرگونه حباب در قيمت سهام شركتهاي بورسي، ابراز داشت: شركتهايي که از داراييهايي مانند تجهيزات، ماشينآلات، مواد اوليه و محصول توليدشده برخوردارند، تورم بر ارزش داراييها و ارزش جاري آنها افزوده است که اين امر در قيمت سهام آنها در تابلوهاي بورس نمود یافته است.
وی که از بازار سرمايه كشور به عنوان يكي از مكانهاي مناسب برای جذب سرمايههاي سرگردان نام میبرد، این قابلیت را ناشی از افزايش اطلاعرساني و توسعه و گسترش بازار سرمایه در چند سال دانست. مديرعامل شركت اقتصادي و خودكفايي آزادگان با بيان اينكه ورود و خروج سرمايهها به راحتي در بازار سرمايه صورت ميگيرد به عدم وجود اطلاعرساني و کم عمق بودن ديگر بازارها اشاره كرد كه سبب شده تا در شرايط موجود ورود به آن بازارها براي سرمايهگذاران حقيقي و حقوقي به راحتي صورت نگيرد. حال آنكه در حال حاضر با توجه به رشد و خیز دو هفتهاي بازار، در حال حاضر بورس در فاز استراحت قرار گرفته است.
به گفته رمضان، معمولا در ابتدا و اواخر هر ماه، در اعياد و تعطيلات، زمان انتشار گزارشهای سياسي، ماههاي گزارشدهي شركتها و زمان بازگشايي نمادها با حجم عرضهها در بازار مواجه ميشويم.
وي در بيان علت توجه سرمايهگذاران به برخي از نمادها، به تحليل رفتاري سرمايهگذاران پرداخت و اظهار کرد: در شرايط تورمي و رو به رشد و فقدان عرضههاي اوليه سازمان خصوصيسازي، سهام ارزان قيمت (سهمهايي با قيمتهايي كمتر از 400 تومان) و شركتهايي با سرمايههاي كوچك مورد توجه سرمايهگذاران قرار ميگيرد. وي پيشنهاد داد: در چنين فضايي بهتر است كه زمان توقف نمادها كوتاه شود و با انجام عرضههای عمده مانع از پراكنده شدن سرمايهها در میان شرکتهای کم سرمایه شد. در اين ميان مديرعامل شركت اقتصادي و خودكفايي آزادگان به سرمايهگذاران توصيه كرد كه براي خريد و فروش سهام، به ارزش ذاتي شرکتها توجه بيشتري نسبت به ارزش جاري داشته باشند.
وی ادامه داد: همچنین سرمایه گذاران در سهام شركتهاي واردات محور وارد نشوند و به جای آن شرکتهایی مورد توجه قرار گیرد كه محصول توليدي آنها جزو كالاهاي ضروري و اساسي باشد.
رونق بورس بيشتر هم ميشود
در ادامه اين گزارش تحليلگر بورس 24 درخصوص رشد بورس تهران گفت: به طور حتم افزایش ارزش بازار طی این مدت به دلیل ارائه گزارشهای مناسب از سوی شرکتهای فعال در بورس و افزایش سودآوری آنها بوده است.
رضا قهرماني ادامه داد: در بازاری که در آن نسبت قیمت به درآمد به دلیل مسائل غیراقتصادی در حداقل ممکن بوده و در مرداد ماه به 59/4 رسیده است،میتوان انتظار داشت که با بهبود نسبی متغیرهای تاثیرگذار غیراقتصادی شاهد افزایش جذابیت این بازار باشیم و این جذابیت در زمانی که شاهد افزایش سودهای پیشبینی شده از سوی شرکتهای سرمایهگذاری باشیم، دوچندان خواهد شد. سودهای پیشبینی شده از سوی شرکتهای حاضر در بورس در پایان مهرماه 91 به نسبت مهر ماه 90 تقریبا 55 درصد رشد داشته است و به 253 هزار و 407 میلیارد ریال رسیده است؛ در حالی که طی این مدت نسبت قیمت به درآمد از 31/7 به 26/5 در پایان مهر ماه کاهش داشته است. بخش قابل توجهی از این بهبود پیشبینیهای سودآوری ناشی از افزایش نرخ ارز است؛ حدود 47 درصد ارزش بازار را شرکتهایی تشكيل میدهند که به طور مستقیم از تغییرات نرخ ارز تاثیر مثبت میگیرند.
رضا قهرماني خاطرنشان كرد: در حال حاضر با توجه به تفاوت بین نرخ ارز پیشبینی شده در شرکتهای بورسی و نرخ بازار میتوان انتظار رشد مجدد در سودهای پیشبینی شده را داشت و این موضوع بیانگر افزایش مجدد قیمتها در صورت ثبات مسائل غیراقتصادی است. بنابراین آنچه در حال حاضر میتواند بیشتر آینده بازار را رقم بزند، موضوع نرخ ارز و مسائل غیراقتصادی (سیاسی) است.
اين تحليلگر بازار سرمايه در ادامه افزود: شاید بتوان گفت که تصمیم گیری راجع به اوضاع برخی شرکتها از لحاظ تولید زود باشد، در حالی که آثار تحریم در برخی شرکتها همچون خودروسازی در حال حاضر نمایان شده است، میتوان گفت که آثار منفی تولید حتی بیشتر از افزایش نرخ فروش است. اما در برخی شرکتها همچون پتروشیمی زاگرس با وجود اینکه بیشتر آثار سودآوری ناشی از افزایش نرخ دلار بوده و در شش ماهه تنها 35 درصد از تولید را پوشش داده ولی نمیتوان به همین زودی این شرکت را به دلیل مشکلات تولیدی کنار گذاشت، چرا که با بررسی وضعیت صادراتی متانول بر اساس گزارش 6 ماهه گمرک میتوان به این نتیجه رسید که شرکتهای تولید کننده متانول توانسته اند وضعیت صادراتی خود را بهبود ببخشند.
سهام باز هم گران ميشود
اين تحليلگر بازار سرمايه در مورد وضعیت تورمی گفت: قیمتها باید خود را نسبت به تورم تعدیل كنند و این موضوع با یک وقفه روی خواهد داد که به نظر من این وقفه به پایان رسیده و قیمتها در حال افزایش هستند تا تاثیرات تورمی را از بین ببرند.
با افزایش تورم شاید ابتدا به دلیل عدم اطمینان نسبت به افزایش درآمد شرکتها به دلیل تورم و از طرفی افزایش بازدهی موردانتظار شاهد کاهش جذابیت در سرمایهگذاری باشیم، اما در حال حاضر با توجه به ارائه گزارشهای شش ماه و افزایش سودآوری شرکتها به دلیل ارتباط فروش آنها با نرخ دلار، سودآوری این شرکتها به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و این گروه از شرکتها مورد توجه سرمایهگذارانی قرار گرفته اند که بازده مورد انتظار آنها به دلیل افزایش تورم، بیشتر شده است.
قهرماني افزود: آنچه در معاملات دو ماه گذشته در بورس رخ داده، مازاد خرید سهامداران حقیقی به نسبت فروش است. به طوری که مازاد خرید به نسبت فروش بین سهامداران حقیقی به رقم 1271 میلیارد ریال در مهر ماه رسیده است که نشاندهنده افزایش اطمینان سهامداران حقیقی به بازار است. به اين ترتيب افزایش مشارکت سهامداران حقیقی میتواند نشان از انتظار آینده مناسب برای بازار باشد.
وي تصريح كرد: با توجه به تاثیر بالای ارز در بخش قابل توجهی از صنایع حاضر در بازار میتوان کماکان به آینده بازار خوشبین بود. ارزش بازار در فروردین 90 با نسبت قیمت به درآمد حدود 9 معادل 127 هزار میلیارد تومان و در حال حاضر با p/e نزدیک به 5/5 بیش از 137 هزار میلیارد تومان بوده است. طی این مدت دلار رشد 200 درصد را تجربه کرده و درآمد شرکتها نیز در مجموع رشد قابل توجهی را به دلیل افزایش دلار تجربه کرده است. اما ارزش بازار و نسبت قیمت به درآمد فعلا با انتظارات درآمدی تطابق ندارد و میتوان رشد بیشتری رابرای شرکتهایی با وضعیت بنیادی مناسب متصور بود.
قهرماني با تاييد اينكه به طور حتم نقدینگی وارد بازار شده، افزود: طی دو هفته متوالی منتهی به سوم آبانماه ارزش معاملات سهام و حقتقدم در بورس تهران 5/69 درصد رشد داشته است و به 7111 میلیارد ریال در هفته رسیده است. از طرفی افزایش نقدینگی در دو ماه اخیر از سوی سهامداران حقیقی بوده است. میتوان گفت این افزایش نقدینگی به دلیل خوشبینی نسبت به مسائل سیاسی، کاهش شدید قیمتها و افزایش سودآوری برخی شرکتها است كه بیشتر به سمت شرکتهایی که وضعیت سودآوری مناسبی داشته اند جذب شده است.
اين تحليلگر در پايان گفت: در شرايط كنوني شاید بتوان گفت فعلا این میزان نقدینگی به ارقامی که در سال 89 و اوایل سال 90 بوده نرسیده است(به استثنای هفته اخیر که میانگین ارزش معاملات روزانه 1422 میلیارد ریال بوده است). ارزش روزانه معاملات در اسفند 89 و فروردین 90 به ترتیب 935 و 1343 میلیارد ریال به طور روزانه بوده است و در شهریور و مهر ماه 91 ارزش معاملات روزانه794و 1144 میلیارد ریال بوده است. به طور حتم با افزایش اطمینان با بازار و بهبود مسائل غیر اقتصادی شاهد افزایش بیشتر نقدینگی در بازار خواهیم بود. ولی شاید بتوان گفت به دلیل کاهش شدید قیمتها میانگین روزانه حجم معاملات سهام از لحاظ تعدادی افزایش یافته است.
تصوير تحليلگران از شرايط روز بازار سهام
گروه بورس- اعظم شريفي، محبوبه مغاني: مهلت انتشار گزارشهاي 6 ماهه شركتها رو به پايان است و بيشتر بنگاههاي پذيرفته شده در بورس، جزئيات عملكرد مياندورهاي خود را به بازار گزارش كردهاند.
اما آيا اين رشد بازار منطقي است؟ آيا تاثير گزارشهاي مثبت 6 ماهه شركتها عامل رشد كنوني بازار است و در نهايت اينكه آيا نقدينگي جديدي وارد بازار سرمايه شده است؟در گزارش پيشرو به بررسي آخرين تحولات بازار سهام پرداختهايم. كارشناسان بازار سرمايه در اين گزارش به پرسشهاي احتمالي جامعه سهامداري در شرايط كنوني پاسخ گفتهاند.
اين گزارش را در ادامه بخوانيد:
بازار به چه سمتی میرود؟
مديرعامل شركت آتيه تكادو درباره تداوم یا عدم تداوم رشد قيمتها و شاخص بورس در آینده گفت: براي پیشبینی آینده ابتدا باید دلایل رشد اخیر را بررسی و سپس عوامل پایداری این شرایط در آینده را مورد مطالعه قرار داد.
محمدرضا صادقي در گفتوگو با «دنياي اقتصاد» گفت: رشد نرخ ارز به عنوان مهمترين عامل تاثيرگذار در ماههای اخیر باعث رشد نسبتا زیاد سود شرکتهای صادراتی شده است و شاهد تعدیل سود این شرکتها در مدت اخیر بودهایم. هر چند این عامل در کوتاهمدت و تا زمان پر شدن فاصله بین قیمت معاملاتی ارز با قیمت ارز پیشبینی شده در بودجه اینگونه شرکتها میتواند باعث رشد سود آنها در سال جاری و رشد بیشتر سود در بودجه سال آینده آنها شود، اما نباید تاثیر این عامل را برای همه شرکتهای صادراتی به طور یکسان در نظر گرفت. وي ادامه داد: عواملی چون تعهدات برخی شرکتها در مقابل صادرات، استفاده از ارز صادراتی برای واردات مواد اولیه و تجهیزات، وامهای ارزی، دخالت دولت در الزام شرکتها به فروش ارز طبق مقررات دولتی یا اخذ مابه التفاوت بابت مواد اولیه تحویلی به آنها و همچنین عدم امکان صادرات و وصول ارز حاصله با توجه به تشدید تحریمها را میتوان از جمله مواردی برشمرد که نیاز به بررسی دقیق در مورد هر شرکت به طور مجزا دارد.
مديرعامل شركت آتيه تكادو تاكيد كرد: این عامل اما در بلندمدت به واسطه افزایش هزینههای تولیدی شرکتها در نتیجه رشد قیمتها و پر شدن فاصله قیمت روز و پیشبینی بودجهای ارز حاصل از صادرات آنها خنثی شده و تنها باید به امکان صادرات و وصول ارز آنها توجه داشت. اين تحليلگر بازار سرمايه، افزایش سطح عمومی قیمتها و تاثیر بر رشد قیمت محصولات برخی از شرکتها را مورد توجه قرار داد و افزود: افزایش 22 درصدی قیمت سیمان، افزایش 17 درصدی قیمت روغن خوراکی و افزایش پی در پی قیمت محصولات پتروشیمی و فلزی در بورس کالا نمونههای بارز این افزایشها هستند که بر سودآوری این شرکتها تاثیر بسزایی داشتهاند. صادقي تصريح كرد: در خصوص تداوم این روند در آینده، به شرط آزاد بودن شرکتها در افزایش قیمتها و کشش بازار میتوان به رشد سود برخی از بنگاههاي اقتصادي حاضر در بورس در آینده امیدوار بود. مديرعامل آتيه تكادو با اشاره به نرخ تورم گفت: یکی از تبعات رشد نرخ تورم، افزایش نرخ بازده مورد انتظار سرمایهگذاران برای پوشش نرخ تورم است. اين امر بديهي است كه نرخ فعلی اوراق مشارکت و سود سپردهها نمیتوانند جوابگوی بازده مورد انتظار سرمایهگذاران باشند. از سوی دیگر رکود همراه با تورم حاکم بر بازار مسکن و دخالت دولت در بازارهای طلا و ارز و افزایش ریسک این بازارها عواملی هستند که سرمایههای سرگردان جامعه را به سمت بازار سرمایه سوق دادند. بنابراين در ماههای آتی انتظاراتی که از افزایش قیمت محصولات شرکتهای بورسی مورد توقع است به همراه رشد ارزش جایگزینی شرکتها ناشی از افزایش سطح عمومی قیمتها میتوانند موجب رشد معاملات بورس شوند.
صادقي با اشاره به حاکم بودن آرامش نسبی در مسایل سیاسی نيز ادامه داد: یکی از عوامل موثر بر رشد بازار، آرامش نسبی حاکم بر فضای سیاسی بوده است. هرچند موضوعاتی مثل پرونده هستهای، انتخابات آمریکا، موضعگیری مسوولان ایران و طرفهای مقابل،گاهي اوقات تنشهای موقتی ایجاد کرده است، ولی پتانسیلهای بازار و ورود وجه نقد به آن این تنشها را رد کرده و رشد بازار ادامه یافته است. در همين حال در ماههای آینده نتایج انتخابات آمریکا، افزایش فعالیتهای کاندیداهای انتخابات ریاستجمهوری کشورمان، درگیریهای سوریه و افزایش تنش این کشور با ترکیه و نتایج مذاکرات هستهای عواملی هستند که نیاز به رصد دائمی آنها برای پرهیز از ریسکهای سیستماتیک بازار را برای معاملهگران دوچندان میکند.
وي گفت: به رغم تاثیر تحریمها بر فعالیت عادی شرکتها و مبادلات ارزی آنها در ماههای گذشته شرکتها توانستهاند اثر تحریمها را با روشهای مختلف کاهش و به فعالیت خود ادامه دهند، هر چند فشار زیادی بر نقدینگی آنها وارد شده است. اما در ماههای پیشرو و با گذر زمان، تحریمهای بینالمللی تاثیر بیشترو عمیقتری بر فعالیت شرکتها بهخصوص در تامین مواد اولیه، صادرات و نقل و انتقال ارز میگذارد كه شاید یکی از پارامترهای تاثیرگذار و مهم برای شرکتهای صادرکننده همین امر باشد.
اين كارشناس بازار سرمايه اظهار كرد: اگر همین عوامل را برای آینده بازار به عنوان عوامل محرک و افزایشدهنده سود شرکتها لحاظ کنیم، به نظر میرسد هنوز فاصله زیادی تا پر شدن فاصله قیمت ارز پیشبینی شده در بودجه شرکتها با قیمت بازار و حتی قیمت ارز مبادلهای برای برخی از شرکتهای صادراتی و تولیدی وجود داشته باشد و همین امر میتواند منجر به تعدیل سودهای بیشتر در باقیمانده سال و رشد سود این شرکتها در بودجه سال آینده آنها شود. بنابراين چنانچه از منظر ریسکهای سیستماتیک بازار اتفاق خاصی به وقوع نپیوندد، میتوان به رشد بازار در میان مدت امیدوار بود؛ هر چند ممکن است اصلاحاتی موقتی و گذرا در این روند اتفاق بیفتد.
رشد بازار منطقي است
در همين حال يك تحليلگر بازار سرمايه درخصوص گزارشهاي 6 ماهه گفت: تعديلات اغلب شركتها در گزارشهاي 6 ماه منعكسكننده رشد نرخ دلار در نيمه اول سال بوده است. شروين شهرياري در گفتوگو با دنياي اقتصاد افزود: اين شركتها سود و زيان ناشي از رشد 60 درصدي دلار از مهرماه امسال را در برآوردهاي خود لحاظ نكردهاند. از اين منظر ميتوان گفت گزارشهاي 6 ماهه براساس واقعيتهاي موجود و همچنان با احتياط و رعايت محافظهكاري تهيه شدهاند.
وي خاطرنشان كرد: بر اين اساس در صورت ثبات شرايط اقتصادي و سياسي تاثيرات اين رشد اخير ميتواند گزارشهاي 9 ماهه را به خصوص در گروههاي معدني، فلزي و پتروشيمي با تعديل دوباره همراه سازد. از سوي ديگر تاثير افزايش قيمت فروش محصولات با توجه به نوسانات نرخ ارز هم قيمت سهام را با توجه به گزارشهاي جديد متاثر ميكند.
اين تحليلگر بازار سرمايه تاكيد كرد: نكته قابل توجه اين است كه بايد ديد در مقابل رشد بيرويه نرخ فروش محصولات، دولت چه واكنشي خواهد داشت؟ زيرا در حال حاضر ريسك افزايش قيمت محصولات براي برخي صنايع و مصرفكنندگان به شدت پررنگ شده است و واكنش اخير وزير صنعت، معدن و تجارت به موضوع نرخهاي بورس كالا نيز بر اين نگراني دولت تاكيد دارد. اين در حالي است كه شركتها باوجود فروش محصولات با نرخ ارز آزاد، همچنان مواد اوليه را با قيمتهاي سابق از دولت دريافت ميكنند و مثلا نرخ گاز مصرفي پتروشيميها بدون تغيير بوده است.
شهرياري خاطرنشان كرد: به نظر نميرسد كه با توجه به چند برابر شدن درآمد برخي از اين شركتها دولت هزينهها را تغيير ندهد. با توجه به اينكه مديريت بسياري از اين شركتها نيز دولتي يا شبهدولتي است، دولت براي جبران كسري بودجه ميتواند تغييري در هزينهها ايجاد كند. وي با تاكيد بر جدي بودن اين دو موضوع خاطرنشان كرد: تا زماني كه دولت دخالتي در قيمتگذاري نكند يا بهاي تمامشده شركتها را تغيير ندهد، قيمت سهام شركتها ميتواند به افزايش خود ادامه دهد؛ اما با توجه به آثار مخرب افزايش بيرويه قيمتها بر صنايعي نظير خودروسازان و حتي مصرفكنندگان، دولت به احتمال زياد وارد عمل ميشود.
به اعتقاد اين تحليلگر بازار سرمايه اقدام دولت در هر كدام از اين موارد خبر بدي براي بازار سرمايه خواهد داشت. در اين ميان باوجود اينكه دولت از ورود نقدينگي به بازار سرمايه استقبال ميكند و فرصت خوبي براي رشد داشته است، اما افزايش بيرويه قيمتها ريسكهاي جديتري براي اقتصاد و توليدكنندگان به همراه دارد. شهرياري خاطرنشان كرد: به نظرم بورس تهران در اين دوره شاهد نامتوازنترين رونقها است كه سودآوري شركتها فقط به دليل افزايش نرخ فروش به طور عجيبي افزايش يافته است. اين در حالي است كه به دليل ثابت بودن ميزان توليد و عدم فعاليت توسعهاي، وضعيت واقعي شركتها مشخص نيست و ممكن است سيگنال غلط به بازار داده شود. به اعتقاد وي، در اين شرايط به دليل رشد شتابان درآمدها، مديريت هزينه نيز از اهميت كمتري برخوردار است، اما در اين شرايط سرمايهگذاران نبايد از طرحهاي توسعه و تصوير واقعي شركتها غافل شوند.
حبابي در كار نيست
فرهاد رمضان، مديرعامل شركت اقتصادي و خودكفايي آزادگان نيز در گفتوگو با خبرنگار «دنياي اقتصاد» در ارزيابي خود از گزارشهاي شش ماهه شرکتها، به نرخ دلار اشاره كرد كه تغييرات آن از 3 ماهه دوم امسال شكل گرفت که این تغییرات در شركتهاي صادرات و واردات محور يا شركتهايي كه از طريق تهاتر محصولات خود در خارج از ايران درآمدزايي ميكنند، نمود بيشتري دارد.
وي با اشاره به کاهش سود برخي از صنايع خاص و وابسته به واردات مانند صنايع غذايي، ساخت و ساز و شيميايي در پی تغييرات نرخ ارز، اظهار كرد: در این میان شرکتهای صادراتی و شركتهايي كه بنا به سياستهاي توزيع و فروش از انباشت مواد اوليه و محصول توليد شده در مجموعه خود برخوردار بودند، این شرايط تورمي و افزايش نرخ ارز اختلافي را در قيمت فروش و بهاي تمام شده آنها پديد آورد و آنها را از سود مناسبي برخوردار کرد.
رمضان پيشبيني كرد كه اين وضعيت شركتها میتواند تا زمان انتشار گزارشهاي 9ماهه استمرار داشته باشد، اما قطعیت اثر مثبت و منفي آنها را میتوان در گزارشهاي پايان سال مشاهده كرد.
وي تصريح كرد: در واقع گزارشهاي منتهي به پايان اسفندماه 91 ميتواند نماد كلي و شفافي از وضعيت شركتهاي بورسي بعد از تغييرات شاخصهاي اقتصادي كشور باشد.
مديرعامل شركت اقتصادي و خودكفايي آزادگان به شاخص كل بورس اوراق بهادار تهران اشاره كرد كه رشد آن در پي فراز و نشيب درآمد شركتهاي بورسي در سه ماهه دوم امسال حاصل شده است.
وي یاد آورشد: رشد نرخ تورم در پايان سه ماهه دوم امسال حجم زيادي از سرمايههاي موجود در بازارهاي موازي چون طلا، ارز، مسكن و خودرو را به بازار سرمايه هدایت کرد که اين مساله منجر به رشد شاخص بورس تهران و عبور آن از مرز 31 هزار واحدي شد.
وی همچنین رشد شاخص را تا زمان انتشار گزارشهاي 9 ماهه شركتها ادامهدار دانست که پس از انتشار گزارشهاي 12 ماهه منتهي به پايان اسفندماه 91 شرایط بازار سرمایه تغيير خواهد كرد.
رمضان با رد هرگونه حباب در قيمت سهام شركتهاي بورسي، ابراز داشت: شركتهايي که از داراييهايي مانند تجهيزات، ماشينآلات، مواد اوليه و محصول توليدشده برخوردارند، تورم بر ارزش داراييها و ارزش جاري آنها افزوده است که اين امر در قيمت سهام آنها در تابلوهاي بورس نمود یافته است.
وی که از بازار سرمايه كشور به عنوان يكي از مكانهاي مناسب برای جذب سرمايههاي سرگردان نام میبرد، این قابلیت را ناشی از افزايش اطلاعرساني و توسعه و گسترش بازار سرمایه در چند سال دانست. مديرعامل شركت اقتصادي و خودكفايي آزادگان با بيان اينكه ورود و خروج سرمايهها به راحتي در بازار سرمايه صورت ميگيرد به عدم وجود اطلاعرساني و کم عمق بودن ديگر بازارها اشاره كرد كه سبب شده تا در شرايط موجود ورود به آن بازارها براي سرمايهگذاران حقيقي و حقوقي به راحتي صورت نگيرد. حال آنكه در حال حاضر با توجه به رشد و خیز دو هفتهاي بازار، در حال حاضر بورس در فاز استراحت قرار گرفته است.
به گفته رمضان، معمولا در ابتدا و اواخر هر ماه، در اعياد و تعطيلات، زمان انتشار گزارشهای سياسي، ماههاي گزارشدهي شركتها و زمان بازگشايي نمادها با حجم عرضهها در بازار مواجه ميشويم.
وي در بيان علت توجه سرمايهگذاران به برخي از نمادها، به تحليل رفتاري سرمايهگذاران پرداخت و اظهار کرد: در شرايط تورمي و رو به رشد و فقدان عرضههاي اوليه سازمان خصوصيسازي، سهام ارزان قيمت (سهمهايي با قيمتهايي كمتر از 400 تومان) و شركتهايي با سرمايههاي كوچك مورد توجه سرمايهگذاران قرار ميگيرد. وي پيشنهاد داد: در چنين فضايي بهتر است كه زمان توقف نمادها كوتاه شود و با انجام عرضههای عمده مانع از پراكنده شدن سرمايهها در میان شرکتهای کم سرمایه شد. در اين ميان مديرعامل شركت اقتصادي و خودكفايي آزادگان به سرمايهگذاران توصيه كرد كه براي خريد و فروش سهام، به ارزش ذاتي شرکتها توجه بيشتري نسبت به ارزش جاري داشته باشند.
وی ادامه داد: همچنین سرمایه گذاران در سهام شركتهاي واردات محور وارد نشوند و به جای آن شرکتهایی مورد توجه قرار گیرد كه محصول توليدي آنها جزو كالاهاي ضروري و اساسي باشد.
رونق بورس بيشتر هم ميشود
در ادامه اين گزارش تحليلگر بورس 24 درخصوص رشد بورس تهران گفت: به طور حتم افزایش ارزش بازار طی این مدت به دلیل ارائه گزارشهای مناسب از سوی شرکتهای فعال در بورس و افزایش سودآوری آنها بوده است.
رضا قهرماني ادامه داد: در بازاری که در آن نسبت قیمت به درآمد به دلیل مسائل غیراقتصادی در حداقل ممکن بوده و در مرداد ماه به 59/4 رسیده است،میتوان انتظار داشت که با بهبود نسبی متغیرهای تاثیرگذار غیراقتصادی شاهد افزایش جذابیت این بازار باشیم و این جذابیت در زمانی که شاهد افزایش سودهای پیشبینی شده از سوی شرکتهای سرمایهگذاری باشیم، دوچندان خواهد شد. سودهای پیشبینی شده از سوی شرکتهای حاضر در بورس در پایان مهرماه 91 به نسبت مهر ماه 90 تقریبا 55 درصد رشد داشته است و به 253 هزار و 407 میلیارد ریال رسیده است؛ در حالی که طی این مدت نسبت قیمت به درآمد از 31/7 به 26/5 در پایان مهر ماه کاهش داشته است. بخش قابل توجهی از این بهبود پیشبینیهای سودآوری ناشی از افزایش نرخ ارز است؛ حدود 47 درصد ارزش بازار را شرکتهایی تشكيل میدهند که به طور مستقیم از تغییرات نرخ ارز تاثیر مثبت میگیرند.
رضا قهرماني خاطرنشان كرد: در حال حاضر با توجه به تفاوت بین نرخ ارز پیشبینی شده در شرکتهای بورسی و نرخ بازار میتوان انتظار رشد مجدد در سودهای پیشبینی شده را داشت و این موضوع بیانگر افزایش مجدد قیمتها در صورت ثبات مسائل غیراقتصادی است. بنابراین آنچه در حال حاضر میتواند بیشتر آینده بازار را رقم بزند، موضوع نرخ ارز و مسائل غیراقتصادی (سیاسی) است.
اين تحليلگر بازار سرمايه در ادامه افزود: شاید بتوان گفت که تصمیم گیری راجع به اوضاع برخی شرکتها از لحاظ تولید زود باشد، در حالی که آثار تحریم در برخی شرکتها همچون خودروسازی در حال حاضر نمایان شده است، میتوان گفت که آثار منفی تولید حتی بیشتر از افزایش نرخ فروش است. اما در برخی شرکتها همچون پتروشیمی زاگرس با وجود اینکه بیشتر آثار سودآوری ناشی از افزایش نرخ دلار بوده و در شش ماهه تنها 35 درصد از تولید را پوشش داده ولی نمیتوان به همین زودی این شرکت را به دلیل مشکلات تولیدی کنار گذاشت، چرا که با بررسی وضعیت صادراتی متانول بر اساس گزارش 6 ماهه گمرک میتوان به این نتیجه رسید که شرکتهای تولید کننده متانول توانسته اند وضعیت صادراتی خود را بهبود ببخشند.
سهام باز هم گران ميشود
اين تحليلگر بازار سرمايه در مورد وضعیت تورمی گفت: قیمتها باید خود را نسبت به تورم تعدیل كنند و این موضوع با یک وقفه روی خواهد داد که به نظر من این وقفه به پایان رسیده و قیمتها در حال افزایش هستند تا تاثیرات تورمی را از بین ببرند.
با افزایش تورم شاید ابتدا به دلیل عدم اطمینان نسبت به افزایش درآمد شرکتها به دلیل تورم و از طرفی افزایش بازدهی موردانتظار شاهد کاهش جذابیت در سرمایهگذاری باشیم، اما در حال حاضر با توجه به ارائه گزارشهای شش ماه و افزایش سودآوری شرکتها به دلیل ارتباط فروش آنها با نرخ دلار، سودآوری این شرکتها به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و این گروه از شرکتها مورد توجه سرمایهگذارانی قرار گرفته اند که بازده مورد انتظار آنها به دلیل افزایش تورم، بیشتر شده است.
قهرماني افزود: آنچه در معاملات دو ماه گذشته در بورس رخ داده، مازاد خرید سهامداران حقیقی به نسبت فروش است. به طوری که مازاد خرید به نسبت فروش بین سهامداران حقیقی به رقم 1271 میلیارد ریال در مهر ماه رسیده است که نشاندهنده افزایش اطمینان سهامداران حقیقی به بازار است. به اين ترتيب افزایش مشارکت سهامداران حقیقی میتواند نشان از انتظار آینده مناسب برای بازار باشد.
وي تصريح كرد: با توجه به تاثیر بالای ارز در بخش قابل توجهی از صنایع حاضر در بازار میتوان کماکان به آینده بازار خوشبین بود. ارزش بازار در فروردین 90 با نسبت قیمت به درآمد حدود 9 معادل 127 هزار میلیارد تومان و در حال حاضر با p/e نزدیک به 5/5 بیش از 137 هزار میلیارد تومان بوده است. طی این مدت دلار رشد 200 درصد را تجربه کرده و درآمد شرکتها نیز در مجموع رشد قابل توجهی را به دلیل افزایش دلار تجربه کرده است. اما ارزش بازار و نسبت قیمت به درآمد فعلا با انتظارات درآمدی تطابق ندارد و میتوان رشد بیشتری رابرای شرکتهایی با وضعیت بنیادی مناسب متصور بود.
قهرماني با تاييد اينكه به طور حتم نقدینگی وارد بازار شده، افزود: طی دو هفته متوالی منتهی به سوم آبانماه ارزش معاملات سهام و حقتقدم در بورس تهران 5/69 درصد رشد داشته است و به 7111 میلیارد ریال در هفته رسیده است. از طرفی افزایش نقدینگی در دو ماه اخیر از سوی سهامداران حقیقی بوده است. میتوان گفت این افزایش نقدینگی به دلیل خوشبینی نسبت به مسائل سیاسی، کاهش شدید قیمتها و افزایش سودآوری برخی شرکتها است كه بیشتر به سمت شرکتهایی که وضعیت سودآوری مناسبی داشته اند جذب شده است.
اين تحليلگر در پايان گفت: در شرايط كنوني شاید بتوان گفت فعلا این میزان نقدینگی به ارقامی که در سال 89 و اوایل سال 90 بوده نرسیده است(به استثنای هفته اخیر که میانگین ارزش معاملات روزانه 1422 میلیارد ریال بوده است). ارزش روزانه معاملات در اسفند 89 و فروردین 90 به ترتیب 935 و 1343 میلیارد ریال به طور روزانه بوده است و در شهریور و مهر ماه 91 ارزش معاملات روزانه794و 1144 میلیارد ریال بوده است. به طور حتم با افزایش اطمینان با بازار و بهبود مسائل غیر اقتصادی شاهد افزایش بیشتر نقدینگی در بازار خواهیم بود. ولی شاید بتوان گفت به دلیل کاهش شدید قیمتها میانگین روزانه حجم معاملات سهام از لحاظ تعدادی افزایش یافته است.
نظر